Publicystyka - ngo.pl

1. Aktualizacja najnowszych informacji związanych ze statystyką problematyki w krajach posiadających własnych reprezentantów w grupie roboczej.

Tradycją spotkań grupy FEANTSA jest zdawanie sprawozdań przez
poszczególne kraje nt. realizowanych badań lub też kwestii
związanych z problematyką badań.

Węgry – przedstawiciel Węgier Peter
Gyori – Shelter Foundation prezentował przede wszystkim informacje
o badaniu liczebności ludzi bezdomnych w Budapeszcie, które odbyło
się w lutym 2006. Pełne dane nie są niestety dostępne, jakkolwiek
liczba osób bezdomnych szacowana jest w tym mieście na około 3 000
tysięcy (około 2 milionów mieszkańców). Badanie obejmowało zarówno
osoby znajdujące się „na ulicy”, jak i mieszkańców placówek.

Kolejnym wydarzeniem opisywanym przez przedstawiciela Węgier było
badanie opinii publicznej przeprowadzone na reprezentacyjnej grupie
nt. stosunku obywateli do osób bezdomnych.

Niemcy – przedstawiciel Niemiec Helmut
Schroeder – BAGW przekazał przede wszystkim informacje o
funkcjonującej w Niemczech elektronicznej bazie danych o osobach
bezdomnych (client registration system). System wykorzystywany jest
przez organizacje pozarządowe. Korzysta z niego około 10%
organizacji pozarządowych zajmujących się bezdomnością (około 800
placówek). Baza ta funkcjonuje od 16-17 lat. W bazie
zarejestrowanych jest około 20 tysięcy osób bezdomnych. Baza
posiada 35 zmiennych (zmniejszono z 47).

Przedstawiciel Niemiec mówił także o powstałym raporcie
porównawczym danych ze wspomnianej bazy danych. Porównano tu lata
1993-1998-2003.

Francja – przedstawicielka Francji
Carole Lardoux – FNARS mówiła przede wszystkim o braku koordynacji
zbierania danych zarówno w całej Francji, jak i w Paryżu. We
Francji od badania INSEE w 2001 roku nie realizowano badań
ogólnonarodowych. Brakuje także bazy danych osób bezdomnych
korzystających z pomocy. Obecnie prowadzony jest projekt
umożliwiający funkcjonowanie bazy danych o osobach bezdomnych w
ramach funkcjonowania kryzysowej linii telefonicznej 115. Ponadto
ostatnio przez Francję przetoczyła się ogólnonarodowa debata o
ludziach śpiących na ulicach.

Włochy – przedstawiciel Włoch Alessandro
Pezzoni – FIOpsd przedstawił informacje o debacie nt. Europejskiej
Typologii Bezdomności i Wykluczenia Mieszkaniowego ETHOS (EN),
która odbyła się w Ministerstwie oraz o umieszczeniu kategorii
ETHOS w tamtejszym NAP’ie (National Action Plan on Social
Inclusion). Ponadto przedstawił informacje o bazie danych dot. osób
bezdomnych prowadzonej przez CARITAS Ambrosiana w Mediolanie oraz
prowadzonym przez Caritas Obserwatorium.

Grecja – przedstawicielka Grecji
Diamantoula Vlantoni – Klimaka prezentowała informacje o szacowanej
liczbie osób bezdomnych w Grecji (11 000 osób w 2004 roku). Ponadto
informacje o funkcjonującej bazie danych Microsoft Access do
zbierania danych o ludziach bezdomnych przez organizację KLIMAKA.
Ponadto w Grecji odbyła się niedawno międzynarodowa konferencja
poświęcona typologii ETHOS.

Irlandia – przedstawicielka Irlandii
Caroline McGrath- Focus Ireland przedstawiła informacje o
odbywającym się, co 3 lata badaniu liczebności osób bezdomnych
(znajdujących się na ulicy „rough sleepers” oraz w placówkach) w
Dublinie. Ostatnie badanie przyniosło liczbę 2051 osób. W Irlandii
oddzielnie odbywa się także podobne ogólnonarodowe badanie
realizowane także w innych miastach.

Caroline informowała także o badaniach 3 i 4 kategorii ETHOS
(nieadekwatne oraz niezabezpieczone zamieszkiwanie) oraz badaniach
nad imigracją w Irlandii, które pokazały przede wszystkim skalę
migracji Polaków do Irlandii. Coraz częściej dochodzi także do
sytuacji bezdomności polaków w dużych miastach. Prezentowano także
informacje o bazie danych prowadzonej w Irlandii (zwanej LINK)
przez organizacje dostarczające usługi ludziom bezdomnym.

Norwegia – przedstawicielka Norwegii Liv
Kristensen – Husbanken prezentowała informacje o zmniejszającej się
liczbie osób bezdomnych (na 4,5 miliona mieszkańców - rok 1996 –
6200 osób, rok 2003 – 5200 osób – liczby te odzwierciedlają liczbę
osób bezdomnych korzystających z różnego rodzaju usług). Definicja
osób bezdomnych w Norwegii obejmuje 1,2,3,6,8 i 11 kategorie ETHOS.
Norweski Bank Mieszkaniowy wypracował system elektroniczny
umożliwiający zbieranie informacji o osobach w sytuacji bezdomności
i deprywacji mieszkaniowej. 70 z 434 gmin używa niniejszego
systemu. Liv informowała także o Strategii Prewencji i Zwalczania
Bezdomności, która jest promowana w Europie jako dobra praktyka w
ramach programu PEER REVIEW (EN). Ponadto poinformowano także o
współpracy 3 Ministerstw w kontekście bezdomności (Ministerstwo
Zdrowia, Ministerstwo Mieszkalnictwa, Ministerstwo Pracy i Polityki
Społecznej).

Wielka Brytania – Bill Edgar – European
Obserwatory on Homelessness zaprezentował informacje o Anglii i
Szkocji. Bill przypomniał o funkcjonujących bazach danych o
ludziach bezdomnych w Anglii (CHAIN) oraz w Szkocji (MONITORING
SYSTEM). Wszystkie systemy podobnie jak Irlandzki oparte są numerze
ubezpieczenia (security number). Bill obszernie opowiadał także o
bieżących kwestiach związanych z bezdomnością w Wielkiej
Brytanii.

Polska – przedstawiciel Polski Piotr
Olech – Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności
informował o przyjęciu Strategii Polityki Społecznej Województwa
Pomorskiego 2007-2013, w której całkowita diagnoza problemu
bezdomności oparta jest na wynikach badań prowadzonych w 2001, 203
i 2005 roku (PL). Rekomendacje i konkluzje pochodzą także z tych
badań. Jest to duży sukces Forum. Poinformowano także o przebiegu
Badania Profilu Psychospołecznego Osób Bezdomnych w Trójmieście.
Zrealizowano już 130 ze 180 wywiadów z ludźmi bezdomnymi (placówki,
działki i altanki, miejsca niemieszkalne)(PL). Przedstawiono
ponadto najważniejsze informacje z nowego raportu porównawczego z
badań 2001, 2003 i 2005 (starzenie się populacji, zwiększająca się
liczba osób bezdomnych, mniejsza aktywność zawodowa, zwiększające
się problemy zdrowotne i niepełnosprawność).

cd.

2. Aktualizacja informacji dotyczących stanu badań nad problematyką bezdomności w Europie.

Materiał źródłowy o Europejskich inicjatywach
badawczych uwzględniających bezdomność lub deprywację mieszkaniową
(EN). Główną inicjatywą badawczą na poziomie europejskim, której
poświęcono najwięcej czasu był URBAN AUDIT realizowany w ramach
EUROSTAT w niemal wszystkich dużych miastach europejskich.
Rozmawiano także o Drugim Europejskim Badaniu Jakości Życia,
realizowanym także we wszystkich krajach członkowskich.
Przedstawiciele FEANTSA zachęcali do włączania się w niniejsze
badania i przekazywanie własnych danych liczbowych do lokalnych
koordynatorów badania. W oparciu o dyskusję powstanie dokument
FEANTSA z rekomendacjami w zakresie bezdomności i zagrożenia
bezdomnością do niniejszego badania (dodatkowe zmienne, pytania,
uzupełnienia do pytań w kwestionariuszu). Ponadto odbyła się
dyskusja nt. badania EUROBAROMETR nt. percepcji biedy. Uczestnicy
podzielili się informacjami nt. podobnych choć w mniejszym zakresie
realizowanych badań. Poczyniono pewne wskazówki i uwagi nt. takich
badań. Biuro FEANTSA przygotuje pisemne stanowisko w tym
zakresie.

3. Definiowanie „Adekwatności Mieszkaniowej”

Komisja europejska stworzyła fundusz na
stworzenie raportu nt. minimalnych standardów socjalnych, w ramach
tych standardów uwzględniono także standardy mieszkaniowe. Tematyka
standardów mieszkaniowych jest w istocie kwestią dość nową dla
FEANTSy, która dotychczas zajmowała się przede wszystkim
bezdomnością. Uczestników poproszono o nakreślenie definicji
„Adekwatności Mieszkaniowej” (standardów mieszkaniowych) w każdym z
poszczególnych krajów. Większość przedstawicieli posłużyła się
krajowymi definicjami prawnymi oraz danymi ze spisów
powszechnych.

Ponadto dyskusja toczyła się wokół 7 wymiarów
adekwatności mieszkaniowej wypracowanych przez Narody Zjednoczone w
raporcie „Monitorowanie Praw Mieszkaniowych” z 2003 roku. Wymiary
adekwatności mieszkaniowej określone przez Narody Zjednoczone
to:

1. Legalne i prawne zabezpieczenie posiadania mieszkania (ziemia, mieszkanie);
2. Dostępność do usług, materiałów, wyposażenia i infrastruktury (woda pitna, energia do gotowania, ogrzewanie i oświetlenie, warunki sanitarne, łazienki i toalety, kanalizacja, odpływy, wywóz odpadków, możliwość przechowywania żywności itp.);
3. Dostępność i osiągalność ekonomiczna i finansowa (utrzymanie, zakup, relacje dochodów a kosztów);
4. Zdolność do zamieszkiwania (przestrzeń, zagęszczenie osób, zabezpieczenie przed deszczem, zimnem, gorącem, wiatrem i innymi zagrożeniami dla zdrowia, materiały budowlane wykorzystane do budowania itp.);
5. Dostępność i dyspozycyjność (uwzględniające specyficzne potrzeby grup „pokrzywdzonych” np. osób niepełnosprawnych, starszych czy chorych psychiczne);
6. Lokalizacja (Umiejscowienie – dostęp do zatrudnienia, służby zdrowia, szkół, opieki dla dzieci, kultury i rozrywki, umiejscowienie geograficzne gwarantujące zdrowie fizyczne i psychiczne itp.);
7. Kulturowa adekwatność (architektura, standardy, materiały budowlane).

Uczestnicy zgodzili się że poruszanie się w
tych 7 wymiarach jest uzasadnione tyle o ile że znajdują one
uszczegółowienie w krajowych i lokalnych standardach
mieszkaniowych. Istnieją duże rozbieżności, jeśli idzie o różne
standardy mieszkaniowe w różnych krajach europejskich, szczególnie
jeśli chodzi o nowych i starych członków UE. Szczególnie w
odniesieniu do kwestii godnego i adekwatnego miejsca zamieszkania,
istnieją różne standardy, uwarunkowane normami społecznymi,
priorytetami politycznymi i standardami życia społecznego i
ekonomicznego. Członkowie grupy zgodzili się, że wspomniane wyżej 7
wymiarów można wykorzystywać jako doskonały punkt wyjścia do
lokalnych analiz adekwatności mieszkaniowej. FEANTSA przygotuje
dokument programowy w zakresie standardów mieszkaniowych w
kontekście bezdomności oraz zagrożenia bezdomnością.

cd.

4. Europejskie studium o określaniu skali zjawiska bezdomności

„Studium badania bezdomności w Europie” –
Uniwersytet Dundee w Szkocji oraz FEANTSA w odpowiedzi na konkurs
Komisji Europejskiej zatytułowany „Measurement of homelessness at
EU level” przygotowało projekt odpowiadający oczekiwaniom komisji.
Kryteria konkursowe zostały stworzone w oparciu o wytyczne i
wnioski z raportu „The production of data on homelessness and
housing deprivation in the European Union: survey and proposals”
stworzonego na zamówienie EUROSTAST przez INSEE. FEANTSA prowadzi
ten projekt od niemal roku. Zbierane są dane z całej europy nt.
standardów i zakresów usług świadczonych ludziom bezdomnym,
informacje o bazach danych nt. organizacji oraz osób bezdomnych w
całej Europie. Wypracowane zostaną rekomendacje w zakresie
definicji, typologii bezdomności oraz metodologii badania zjawiska
bezdomności w szczególności poprzez prowadzenie baz danych o
osobach bezdomnych. Bill Edgar z EOH przedstawił stan prac nad
raportami oraz problemy związane z realizacją projektu. Uczestnicy
spotkania komentowali dotychczas wypracowane materiały.

5. Kompendium interesujących systemów dokumentacji bezdomności

Grupa robocza Data Collection kilka miesięcy
temu przygotowała „Przewodnik dobrych praktyk w tworzeniu baz
danych o ludziach bezdomnych”. Członkowie grupy stworzyli mini
przewodnik dobrych praktyk w tworzeniu komputerowych baz danych
zawierających informacje o ludziach bezdomnych. Takie nowoczesne
systemy umożliwiające szerokie zbieranie informacji oraz
długotrwałe monitorowanie problematyki bezdomności funkcjonują lub
są w fazie wdrażania w Danii, Holandii, Wielkiej Brytanii,
Hiszpanii, Niemczech, Czechach oraz Irlandii, Belgii i Finlandii.
Koncepcja przewodnika została wzbogacona o propozycje wskaźników i
zmiennych możliwych do zamieszczenia w takich bazach. Odbyła się
dyskusja grupy nad uzupełnieniem i dodaniem do tego przewodnika
„Kompendium istniejących systemów dokumentacji”. Postanowiono
zebrać niezbędne w tym celu informacje. Feantsa roześle do swoich
członków kwestionariusz w tej sprawie. Uznano, że kilka dobrych
przykładów takich baz można omówić szerzej, uznano za zasadnie
oprócz umieszczenia dokładnych opisów baz danych (dane, cel
prowadzenia, zmienne, wskaźniki) umieścić tzw. screeny – wygląd
samej bazy.

6. Piąty Raport o Statystyce Bezdomności w Europie

Drugi dzień spotkania poświęcony został w dużej
mierze omówieniu właśnie przygotowywanego Piątego Raportu o
Statystyce Bezdomności w Europie tworzonego w ramach Europejskiego
Obserwatorium Bezdomności (EOH – jest ciałem FEANTSA zrzeszającym
23 naukowców i badaczy problematyki bezdomności z niemal całej
Europy. Polskę w EOH od ponad roku reprezentuje Julia Wygnańska).
Poprzedni raport stworzony przez Billa Edgara, koordynatora EOH
jest próbą przedstawienia skali zjawiska bezdomności w Europie w
kontekście ETHOS (Europejskiej Typologii Bezdomności i Wykluczenia
Mieszkaniowego. Obecny piąty raport ma zostać poświęcony tematyce
badawczej. Kraje europejskie udostępnią informacje nt. badania
(mierzenia) bezdomności w podziale na typologie ETHOS, raport
zawierać będzie zarówno porównanie badań w Europie, jak i pewne
wskazówki metodologiczne. Raport ma być próbą odpowiedzi na pytanie
„jak określać skalę zjawiska oraz jego charakter”. Bill Edgar
przedstawił wszystkie punkty raportu od części poświęconych
problematyce metodologii zbierania danych o bezdomności i
charakterze bezdomności w Europie do części poświęconych konkretnym
kategoriom operacyjnym Europejskiej Typologii Bezdomności i
Wykluczenia Mieszkaniowego i ich odzwierciedleniu w poszczególnych
krajach członkowskich UE. Uczestnicy spotkania udzielili informacji
zwrotnych w kwestiach kluczowych dla raportu i zaproponowali kilka
zmian oraz nowych punktów w raporcie.

cd.

7. Międzynarodowe badanie bezdomności

Peter Gyori z Węgier zaproponował członkom
grupy i całej FEANTSA rozważenie możliwości synchronizacji różnych
badań terenowych nad bezdomnością w jednym czasie. Wiele
organizacji członkowskich FEANTSA realizuje własne badania
terenowe, mogłoby być rzeczą interesującą skoordynowanie ich w
czasie i zrealizowanie jednocześnie w kilku krajach UE. Badania te
musiałyby mieć podobną metodologię oraz zbliżony czas trwania.
Celem takiej koordynacji jest przede wszystkim szersze
zogniskowanie europejskiej uwagi na problematykę bezdomności i
wykorzystanie tej okazji do zwrócenia uwagi na działalność
organizacji pomocowych. Proponowany przez przedstawiciela Węgier
termin realizacji to Luty 2008. Uczestnicy spotkania uznali pomysł
za interesujący i postanowili niniejszą propozycję rozważyć we
własnych krajach i organizacjach. Zastrzeżono jednak, że realizacja
wspólnego projektu nie może polegać na ujednolicaniu metodologii,
ale na skoordynowaniu ich w czasie.

8. Zbieranie danych o ludziach bezdomnych na potrzeby kampanii politycznych

Biuro FEANTSA przed członkami grupy postawiło
problem uzyskiwania danych odnośnie bezdomności przez dziennikarzy
i polityków. Feantsa postanowiła przygotować dokument zbierający
dane z największych miast europejskich nt. liczby osób bezdomnych.
Członkowie grupy zasugerowali, aby nie zbierać danych o
zamarznięciach osób podczas zimy, ponieważ dane te dotyczą nie
tylko osób bezdomnych a raczej osób nietrzeźwych.

9. Ewaluacja Europejskiej Typologii Bezdomności oraz Wykluczenia Mieszkaniowego

Biuro FEANTSA przygotowało dokument ewaluacyjny
nt. ETHOS. Zaprezentowano w nim ewolucję typologii oraz podsumowano
miejsca gdzie niniejszą definicję zastosowano. Dokument podzielony
jest na kilka rozdziałów ze względu na obszar wykorzystania ETHOS –
obszar badawczy, obszar debat publicznych, obszar publikacji,
obszar tworzenia strategii. Uczestnicy dodali kilka elementów do
tego dokumentu.

Post scriptum

W ramach FEANTSA działa 5 grup roboczych w 5
obszarach tematycznych – mieszkalnictwo, zdrowie, zatrudnienie,
partycypacja, badania – członkowie grup wybierani są na 2-letnie
kadencje przez Radę Administracyjną FEANTSA. Grupy robocze są
ciałem operacyjnym FEANTSA tworzącym i konsultującym wiele spośród
dokumentów, raportów i publikacji o bezdomności tworzonych w
Europie. Spotkania grup roboczych odbywają się 2 razy w roku.

W czasie odbywania się spotkań grupy roboczych
ds. zbierania danych o bezdomności odbywało się także spotkanie
grupy ds. zdrowia.

Więcej informacji

Raport EUROSTAT >>

ETHOS >>

EOH >>

Data Collection Group >>

Agenda Bezdomności – www.ab.org.pl

Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności – www.pfwb.org.pl

Informacje z poprzedniego spotkania Data Collection Group w Warszawie >>

Najbliższa konferencja FEANTSA >>

Poprzednie relacje ze spotkań >>