O przemocy wobec osób starszych i niepełnosprawnych – cz. 2. Mity i stereotypy, pokutujące wśród nas, a dotyczące osób starszych i niepełnosprawnych, „usprawiedliwiają” stosowanie przemocy. Starość według tych mitów wiąże się z niesprawnością psychiczną i fizyczną, podatnością na choroby, biedą, niezadowoleniem, konserwatyzmem poglądów i nawyków, skłonnością do pouczania innych, zaniedbaniem, pesymizmem.
Mity i stereotypy, pokutujące wśród nas, a dotyczące osób starszych i niepełnosprawnych, „usprawiedliwiają” stosowanie przemocy. Starość według tych mitów wiąże się z niesprawnością psychiczną i fizyczną, podatnością na choroby, biedą, niezadowoleniem, konserwatyzmem poglądów i nawyków, skłonnością do pouczania innych, zaniedbaniem, pesymizmem.
Ważne byśmy wszyscy, a w szczególności osoby zawodowo kontaktujące się z tą grupą społeczną, mieli świadomość, że nasze myślenie o ludziach starszych i niepełnosprawnych jest zniekształcone przez stereotypy.
Mity i prawda
MIT: Przemoc w rodzinie to "sprawa prywatna".
PRAWDA: Przemoc w rodzinie nie jest sprawą prywatną, jest przestępstwem i istotnym problemem społecznym.
MIT: Sprawcy przemocy działają pod wpływem alkoholu.
PRAWDA: Większość osób stosujących przemoc robi to na trzeźwo.
MIT: Przemoc w rodzinie występuje wyłącznie u ludzi z niższych klas społecznych.
PRAWDA: Przemoc w rodzinie może dotknąć każdego z nas. Badania wykazują, że osoby stosujące przemoc pochodzą z różnych grup społecznych, niezależnie od np. od poziomu wykształcenia.
MIT: Prawdopodobieństwo doświadczenia przemocy ze strony obcego człowieka jest większe niż ze strony członka rodziny.
PRAWDA: Przemoc w rodzinie jest zjawiskiem częstszym niż ta, na jaką jesteśmy narażeni na ulicy, w barze lub miejscu pracy.
MIT: Ludzie, którzy używają przemocy, są chorzy psychicznie.
PRAWDA: Nie ma bezpośredniego związku pomiędzy przemocą w rodzinie a chorobą psychiczną. U podłoża przemocy leży dążenie do przejęcia kontroli i pokazania władzy nad ofiarą. Najbardziej typową cechą sprawców przemocy jest ich pozorna normalność. Nie jest prawdą, że przemocy dopuszczają się tylko osoby uzależnione, chore psychicznie, nie radzące sobie społecznie. Słabość, zależność drugiej osoby bywa wykorzystywana, przez osoby, po których nigdy byśmy się tego nie spodziewali.
MIT: To był jednorazowy incydent, który się nie powtórzy.
PRAWDA: Przemoc wobec członka rodziny rzadko jest jednorazowym incydentem. Zazwyczaj jest tylko pierwszym ogniwem w łańcuchu nasilającej się przemocy.
MIT: Ofiary przemocy muszą zrobić coś, żeby "zasłużyć" sobie na przemoc.
PRAWDA: Nikt nie zasługuje na zniewagi i bicie. Wielu sprawców przemocy stawia swoim ofiarom absurdalne wymagania i oczekuje od nich rzeczy niewykonalnych. Dla sprawcy każdy pretekst jest dobry.
MIT: Proszenie dzieci o pieniądze, występowanie o alimenty jest poniżające.
PRAWDA: Obowiązek alimentacyjny dotyczy dorosłych dzieci rodziców, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej. Instytucje pomocy społecznej udzielają pomocy tylko w sytuacji, gdy osoby zobowiązane ustawowo do wspierania członków rodziny nie są w stanie skutecznie tego zrobić.
MIT: Korzystanie z pomocy społecznej to wstyd.
PRAWDA: Pomoc społeczna oferuje wiele rodzajów pomocy osobom i rodzinom, które z różnych powodów znalazły się w trudnej sytuacji życiowej. Każdy z nas może znaleźć się w takiej sytuacji bez swojej winy. Obok świadczeń pieniężnych pomoc społeczna oferuje różnego rodzaju pomoc niepieniężną, na przykład w postaci pracy socjalnej lub specjalistycznego poradnictwa.
Ogromnym problemem jest niechęć krzywdzonych osób starszych i niepełnosprawnych do ujawniania przemocy, jakiej doświadczają ze strony swoich dzieci, wnuków, współmałżonków. Poczucie obowiązku chronienia ich sprawia, że znoszą cierpienie w milczeniu. Starzy rodzice nierzadko czują się odpowiedzialni za zachowanie swoich dorosłych dzieci, zgodnie z przekonaniem, że tak sobie je wychowali. Wiąże się to ze wstydem i strachem przed ujawnieniem krzywdzenia przez własne dzieci, bo co inni powiedzą… Ważne jest, by zachęcać ich do zmiany takiego myślenia.
Każda przemoc dziejąca się w rodzinie ma tzw. przebieg cykliczny - sprawca poza okresami, gdy krzywdzi, miewa też lepsze dni, kiedy dobrze traktuje ofiarę, jest oddany, ciepły, rozumiejący. To bardzo przywiązuje krzywdzonego człowieka do sprawcy i daje złudną nadzieję na trwałą poprawę relacji, nadzieję, że stosowanie wobec niego nadużycia są incydentalne i wkrótce się skończą.
Typowe zachowanie sprawcy wiąże się z przerzucaniem winy na ofiarę. Uderzył, pchnął, wyzwał, bo "znowu czegoś chcesz", "nie dajesz mi spokoju", "pobrudziłeś się" itp. Ciągłe powtarzanie tego wywołuje w pokrzywdzonym przekonanie, że gdyby był inny, bardziej sprawny, samodzielny, pomocny sytuacja poprawiłaby się. I dlatego ofiara czuje się winna.
Osoby krzywdzone, zależne od sprawcy, boją się konsekwencji ujawnienia przemocy. Odczuwają strach przed całkowitym odrzuceniem, przed eskalacją agresji.
Pamiętaj! Nikt nie ma prawa Cię krzywdzić! Za przemoc odpowiada wyłącznie sprawca i nic go nie usprawiedliwia!
cdn.
Materiał powstał w ramach projektu „Nie jesteś samo, sama, sam”. Projekt uzyskał dofinansowanie ze środków Samorządu Województwa Wielkopolskiego w ramach otwartego konkursu ofert na realizację w formie wspierania zadań publicznych Województwa Wielkopolskiego z dziedziny pomocy społecznej w 2024 roku. Projekt jest też realizowany ze środków własnych Stowarzyszenia „DZIECKO”. Realizację działań projektowych wspiera jako partner Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gostyniu.
Projekt jest realizowany na terenie całego województwa wielkopolskiego.
Przedstawione treści wyrażają poglądy realizatora projektu i nie muszą odzwierciedlać oficjalnego stanowiska Samorządu Województwa Wielkopolskiego.
Źródło: Stowarzyszenie "DZIECKO"
