Publicystyka - ngo.pl

Taką decyzję, po rekomendacji Zespołu Prawnego, podjęła Rada Działalności Pożytku Publicznego (RDPP) na swym posiedzeniu, 16 grudnia 2014 r. Jest to wynik analizy opinii zgłaszanych przez organizacje podczas zakończonych w połowie listopada konsultacji społecznych projektu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wzoru oferty i umowy zadania publicznego oraz wzoru sprawozdania.

– Im bardziej staraliśmy się uwzględniać uwagi, które spłynęły w czasie konsultacji, tym bardziej liczba wariantów rosła – tłumaczy Michał Guć, członek RDPP. Potrzebne były bowiem formularze dla oferty składanej przez jedną organizację i przez kilka podmiotów, dla rozliczania przez rezultaty i „po staremu”, a dodatkowo pomyślano także o formularzach uproszczonych dla małych zadań. – Gdyby składanie oferty odbywało się poprzez internetowy generator wniosków, być może nie byłoby to tak uciążliwe, wystarczyło by bowiem „odklikać” odpowiednie okienka. Ale pomieszczenie tego w formularzu papierowym, powodowało, że stawał się on nieczytelny. Konieczne jest stworzenie kilku wzorów oferty, umowy i sprawozdania.

A to, okazuje się, nie jest takie proste.

– Minister ds. zabezpieczenia społecznego ma ustawową delegację do wydania rozporządzenia z jednym wzorem tych dokumentów – wyjaśnia Michał Guć. – Dlatego chcemy w tej nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, nad którą toczą się jeszcze prace w Sejmie, zaproponować taką zmianę w przepisach, aby minister miał możliwość wydać rozporządzenie z większą liczbą wzorów oferty, umowy i sprawozdania. To dopiero otwiera możliwość wariantowego podejścia do całego zadania.

To da możliwość swobodnej, dalszej pracy nad zmianą logiki rozliczania z realizacji projektów. Ponieważ prace te nie zostaną porzucone całkowicie.

– Chcemy rozdzielić prace i uwolnić się od konieczności tworzenia jednego arcyskomplikowanego formularza – mówi Kuba Wygnański, członek RDPP.

W praktyce oznacza to, że dalsze działania zmierzające do ograniczenia papierologii związanej z realizacją i rozliczaniem zadań publicznych będą się toczyć dwoma torami.

– Nie chcemy zmarnować pracy włożonej w tę ideę, ani olbrzymiego zaangażowania i wielu celnych uwag organizacji, jakie pojawiły się w trakcie prac nad projektem – ciągnie Wygnański. – Musimy jednak prace podzielić na części. Z jednej strony, chcemy ulepszyć ramowe wzory ofert, sprawozdań i umów w tej postaci, w jakiej funkcjonują obecnie, w szczególności starając się je uprościć w przypadku mniejszych kwot. Z drugiej strony, chcemy jednak wrócić do oryginalnego pomysłu, który spowodował, że w ogóle te prace się rozpoczęły. Być może musimy szukać jakiegoś innego sformułowania niż „rozliczanie przez rezultaty”, bo – jak się okazuje – ono samo w sobie rodzi opór, sugerując pośrednio, że w „starym” trybie rezultaty nie były istotne. Szukamy, zatem nowego sformułowania, ale co do zasady idea jest niezmienna. I w pewnym sensie chyba nieodwracalna, jeśli brać pod uwagę współczesne trendy w zarządzaniu publicznym, a także wyraźną tendencję w środowisku samych organizacji, aby serio zacząć rozmawiać o jakości działań i kompetencjach organizacji, wykraczających poza wypełnianie formalności. To jest bardzo trudny proces i trzeba do niego podchodzić cierpliwie i refleksyjnie. Łatwo sobie wyobrazić, co może wyniknąć ze zbyt ordynarnego i biurokratycznego narzucania, a nie uzgadniania rezultatów.

Zasadnicze założenia całego przedsięwzięcia zostały sformułowane ponad dwa lata temu. Wiele spośród nich zostało jednak zgubionych lub zdeformowanych w trakcie dalszych prac.

– Doszliśmy do sytuacji, w której z pierwotnego entuzjazmu i czytelnej chyba dla wszystkich potrzeby większej koncentracji na osiąganiu rezultatów, zamiast mnożenia papierów pozostało bardzo niewiele, a debatę zdominowały obawy, że ten rodzaj zmian pogorszy jeszcze sytuację – dodaje Kuba Wygnański.

– A chodzi cały czas o to samo – wyjaśnia Michał Guć, jeden z inicjatorów rozpoczęcia prac nad wprowadzeniem innej logiki rozliczania z realizacji projektów. – Tkwimy w trybie, który przy przyznawaniu dotacji i ich rozliczaniu zakłada, że środki publiczne są wydawane celowo i przynoszą zmiany, ale główny wysiłek przy rozliczaniu sprowadza się do sprawdzania rzeczy, które tej zmiany nie pokazują. Chodzi o to, aby ciężar przenieść na pokazanie tych rezultatów.

Nadal aktualne pozostają założenia: dokumentacja finansowa jest (i pozostanie ważna), a po wprowadzeniu nowej metody, możliwe będzie także korzystanie ze starego, obowiązującego obecnie, sposobu rozliczania.

– Różne sytuacje będą „obsługiwane” przez odrębny zestaw ramowych wzorów. Istotą proponowanej zmiany jest to, że powstanie wyraźnie odrębna ścieżka, zapewne „węższa” i opcjonalna, dla tych organizacji i samorządów, które zgodnie zechcą nią podążać. Wspólnie będą mogły zadecydować, jaki wariant umowy preferują – uzupełnia Wygnański.

– „Stary” sposób rozliczania będą mogły stosować te organizacje i samorządy, które jeszcze nie dojrzały do zmiany, a także będzie można z niego korzystać w tych typów projektów, w których wyłapanie twardych efektów może rzeczywiście być trudne – zapewnia Michał Guć.

Prace nad przygotowaniem nowych wzorów oferty, umowy i sprawozdania oraz nad koniecznymi zmianami w ustawie o działalności pożytku publicznego powinny zakończyć się do czerwca 2015 roku, gdyż wtedy upływa kadencja obecnej RDPP.