Raport UE: Jak programy obniżające cło wpływają na sytuację w krajach rozwijających się?
W opublikowanym 19 stycznia 2018 r. wspólnie przez Komisję Europejską i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych sprawozdaniu przedstawiono pozytywne oddziaływanie unijnych programów obniżających cło na sytuację w krajach rozwijających się. Wymiana handlowa pełni rolę siły napędowej wzrostu i pomaga w promowaniu praw człowieka i praw pracowniczych, dobrych rządów oraz zasad zrównoważonego rozwoju.
Od kiedy w 2014 r. w życie weszła zreformowana inicjatywa UE znana jako ogólny system preferencji taryfowych, eksport z państw korzystających z tych preferencji do UE wzrósł niemal o jedną czwartą, osiągając roczną wartość na poziomie 63 mld euro. Najbardziej skorzystały najsłabiej rozwinięte kraje: ich eksport do UE wzrósł o niemal 40 proc. i osiągnął 23,5 mld euro w 2016 r.
Sprawozdanie wykazuje, obok korzyści gospodarczych, postępy poczynione w obszarach takich jak wzmocnienie pozycji kobiet, praca dzieci, praca przymusowa, tortury, nielegalny handel narkotykami oraz zmiana klimatu. Prowadzony przez UE monitoring wskazuje na wiele pozytywnych zmian, które są owocem zaangażowania UE związanego z systemem preferencji taryfowych. Wśród licznych przykładów znajduje się nowe ustawodawstwo Pakistanu skierowane przeciwko zabójstwom honorowym oraz gwałtom, a także wprowadzenie Paragwaju do wykazu krajów o największym zaangażowaniu w ochronę zagrożonych gatunków w ramach Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem. W sprawozdaniu wskazano jednak również na obszary, które wymagają dalszej poprawy w celu spełnienia warunków systemu preferencji taryfowych, na przykład w kontekście wdrażania i egzekwowania odpowiednich przepisów przez państwa będące beneficjentami systemu.
W sprawozdaniu przedstawiono także rosnące zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego w monitorowanie systemu: w 2016 r. i w 2017 r. miało miejsce 16 dialogów ze społeczeństwem obywatelskim; w dialogu poświęconym przygotowaniu niniejszego sprawozdania uczestniczyło 20 organizacji pozarządowych.
Wysoka Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa oraz Wiceprzewodnicząca Komisji, Federica Mogherini powiedziała: Gdy zagwarantowane są demokracja i podstawowe wolności, nasze gospodarki są silne, społeczeństwa odporne, bezpieczeństwo stabilne, a nasz rozwój opiera się na trwałych podstawach. Ogólny system preferencji taryfowych jest uzupełnieniem politycznego zaangażowania UE w jej krajach partnerskich. Tym samym przyczyniamy się do wzmocnienia społeczeństwa obywatelskiego i upowszechniania niezależnych opinii, a także do wzmocnienia ochrony praw człowieka za pośrednictwem krajowych przepisów w krajach partnerskich. Będziemy nadal współpracować z naszymi partnerami, inwestując w prawa człowieka, w działalność organizacji społeczeństwa obywatelskiego, w otwarte społeczeństwa. W ten sposób zagwarantujemy wszystkim trwałe bezpieczeństwo.
Unijna komisarz ds. handlu Cecilia Malmström stwierdziła: Nasza strategia polityczna oferuje szeroki dostęp do unijnego rynku, powiązany z intensywną współpracą z władzami krajowymi. Jesteśmy świadkami pozytywnych zmian w wielu miejscach na całym świecie: wzmocnieniu ulegają najważniejsze wartości polityki handlowej UE, takie jak prawa człowieka i zrównoważony rozwój. Dzięki silniejszym instytucjom krajowym i przepisom możliwe jest wprowadzanie w życie kluczowych konwencji międzynarodowych. W niektórych państwach pewne obszary nadal budzą niepokój w kontekście praw człowieka i zrównoważonego rozwoju. Tutaj pomocą służą nasze programy handlu, z pomocą których stosujemy nacisk i uruchamiamy zmiany. Musimy wzmocnić nasze wspólne wysiłki.
Marianne Thyssen, unijna komisarz odpowiedzialna za zatrudnienie, sprawy społeczne, umiejętności i mobilność pracowników, powiedziała: Międzynarodowy wymiar polityki zatrudnienia i polityki społecznej ma strategiczne znaczenie dla osiągnięcia zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu i zapewniającemu liczne miejsca pracy. Ogólny system preferencji taryfowych to wyjątkowe narzędzie pozwalające walczyć o godne warunki pracy i poszanowanie międzynarodowych norm pracy. Optymizmem napawają nas pozytywne zmiany i otwarty dialog prowadzony na temat ważnych kwestii związanych z prawami pracownika, takich jak eliminowanie pracy dzieci. W związku z tym, że nadal mamy do czynienia z pewnymi istotnymi wyzwaniami, ważne jest zintensyfikowanie naszych starań. Jesteśmy zaangażowani w promowanie podstawowych zasad i praw w pracy oraz zapewnienie wszystkim rozwoju gospodarczego i związanych z nim korzyści.
W ciągu najbliższych dwóch lat UE będzie nadal współpracować z państwami będącymi beneficjentami ogólnego systemu preferencji taryfowych, koncentrując się na niezbędnych działaniach priorytetowych i organizując misje obserwacyjne, ukierunkowane przede wszystkim na te kraje, w których konieczne są wzmocnione starania ze względu na większy wymiar niedociągnięć. UE będzie również w dalszym ciągu wspierać wysiłki Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), aby wesprzeć przestrzeganie prawa przez państwa objęte inicjatywą GSP Plus, zgodnie ze sprawozdaniami MOP oraz zobowiązaniami w zakresie wdrażania. UE będzie nadal działać na rzecz wzmacniania odpowiedzialności lokalnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego, aby mogły skuteczniej przyczyniać się do wdrażania międzynarodowych konwencji. Będzie to możliwe dzięki trzyletniemu projektowi finansowanemu ze środków UE w wysokości 4,5 mln euro.
Kontekst
Ogólny system preferencji (GSP) jest najważniejszym instrumentem handlowym UE pozwalającym na wspieranie państw rozwijających się. Obejmuje trzy różne rodzaje ustaleń pozwalających na przyznanie uprzywilejowanego dostępu do rynku UE, opracowane z uwzględnieniem różnych potrzeb państw będących beneficjentami:
- Standardowy ogólny system preferencji obniża unijne cła przywozowe na około 66 proc. wszystkich kategorii produktów w 23 krajach.
- GSP Plus, czyli szczególne rozwiązanie motywacyjne dotyczące zrównoważonego rozwoju i dobrych rządów, eliminuje opłaty celne w odniesieniu do dwóch trzecich produktów pochodzących z 10 innych państw podatnych na zagrożenia (Armenii, Boliwii, Republiki Zielonego Przylądka, Gruzji, Kirgistanu, Mongolii, Pakistanu, Paragwaju, Filipin i Sri Lanki), które zobowiązały się stosować 27 międzynarodowych konwencji dotyczących praw człowieka i praw pracowniczych, ochrony środowiska i dobrych rządów.
- W ramach inicjatywy „wszystko oprócz broni” usunięto opłaty celne w odniesieniu do niemal wszystkich produktów pochodzących z 49 krajów najsłabiej rozwiniętych.
Obecne rozporządzenie dotyczące ogólnego systemu preferencji, obowiązujące od stycznia 2014 r. wymaga, aby Komisja Europejska co dwa lata przedkładała Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie prezentujące efekty tego systemu. Głównemu sprawozdaniu towarzyszy zazwyczaj dokument roboczy służb Komisji, który skupia się na państwach będących beneficjentami inicjatywy GSP Plus. Zawiera on informacje na temat legislacyjnych i praktycznych zmian w państwach będących beneficjentami inicjatywy GSP Plus w kontekście wdrażania 27 konwencji międzynarodowych, do którego zobowiązały się wspomniane państwa. Monitorowanie UE odbywa się za pośrednictwem misji obserwacyjnych, dialogów z państwami będącymi beneficjentami i pisemnych kwestionariuszy.
Więcej informacji
