Publicystyka - ngo.pl

Radosław Wałkuski: – Ile pustostanów znajduje się w zasobach Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy? Jakiej są one wielkości? W jakim są stanie?

Beata Wrońska-Freudenheim: – Dysponujemy około tysiącem pustostanów. Ta liczba może robić wrażenie, ale około połowa to lokale o powierzchni mniejszej niż 30 metrów kwadratowych, a wiele z nich ma zaledwie kilkanaście metrów. Z reguły nie interesują się nimi ani przedsiębiorcy, ani organizacje pozarządowe. To zasoby, które mogą być wykorzystywane na przykład przez osoby fizyczne prowadzące niewielką działalność gospodarczą. Choć lokalizacja i stan techniczny wielu z tych pomieszczeń nawet dla nich mogą nie być satysfakcjonujące.

Kolejne 25 proc. pustostanów ma od 30 do 60 metrów kwadratowych, natomiast puste lokale od 60 do 120 metrów stanowią około 20 proc. Lokale powyżej 300 metrów to zaledwie 3 proc. wolnej przestrzeni. A to właśnie nimi najbardziej interesują się organizacje pozarządowe.

Duża część lokali pod względem lokalizacji i dostępności nie jest szczególnie atrakcyjna. Mówimy o pomieszczeniach na wysokich kondygnacjach, w piwnicach oraz o przestrzeniach magazynowych.

Marcin Jasiński: – Trzeba też zdawać sobie sprawę, że nie wszystkie lokale, które widzimy idąc ulicą należą do miasta. Wbrew pozorom tylko niewielka ich część znajduje się w naszych zasobach, np. przy Marszałkowskiej niespełna 20 proc. lokali użytkowych jest własnością m. st. Warszawy.

Oczywiście nie oznacza to, że zasobu miejskiego nie należy optymalnie wykorzystywać. W obszarze "Miejsca i przestrzeń" Programu Rozwoju Kultury zapisane zostało zadanie uelastycznienia polityki lokalowej wobec projektów krótkoterminowych realizowanych w lokalach, które z różnych powodów nie mają w danym momencie stałego najemcy.

B.W-F.: – Jeżeli nie ma niepotrzebnej zwłoki, zmiana najemcy trwa trzy miesiące. Najczęściej jednak lokal nie jest wykorzystywany przez około cztery miesiące. Ale zdarzają się takie miejsca, które mogą czekać na najemcę nawet dwa lata.

Bez względu na to, czy mówimy o zasobie miejskim, czy prywatnym, jakaś część lokali zawsze będzie stała pusta. Pomiędzy momentem, w którym jeden najemca się wyprowadzi, a właściciel znajdzie dla niego następcę – który musi jeszcze zaadaptować przestrzeń do swoich potrzeb – zawsze musi minąć trochę czasu. Niemniej chcemy, żeby miejskie lokale były w tym czasie wykorzystywane. To jeden z powodów, dla których zdecydowaliśmy się na umożliwienie krótkoterminowego najmu pustostanów.

M.J.: – Chcemy umożliwić wykorzystywanie w krótkim okresie lokali znajdujących się w zasobach miasta, oprócz tych, które decyzją Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego zostały wyłączone z użytkowania oraz tych, dla których, w wyniku procedury przetargowej, konkursowej bądź pozakonkursowej został już wyłoniony najemca. Zatem chodzi nie tylko o te lokale, które czekają na najem, ale również te, którymi dotychczas mało kto – z różnych względów – się interesował.

B.W-F.: – Lokale będą udostępniane na prosty wniosek. Aby nie tworzyć niepotrzebnych formalności, nie określamy jednolitego, obowiązującego wszystkich wzoru. Jeśli zostanie rozpatrzony pozytywnie, wynajmujący będzie podpisywał z miastem protokół.

Zależało nam, aby wnioski nie musiały za każdym razem trafiać na zarząd dzielnicy, bo to znacząco wydłuża całą procedurę. Niestety, zgodnie z ustawą warszawską (utrzymanie i eksploatacja to zadanie dzielnic), decyzje dotyczące najmu lokali powinny być podejmowane przez zarząd dzielnicy. Dlatego chcemy zaproponować rozwiązanie pośrednie: zarządy dzielnic będą mogły określić szczegółowe zasady krótkoterminowego najmu, dzięki czemu nie będzie potrzebna ich każdorazowa zgoda.

Lokale będą mogły być wynajmowane zarówno na cele społeczne, jak i komercyjne. Wachlarz możliwych przedsięwzięć, które będzie można w nich realizować jest bardzo szeroki. O krótkoterminowy najem będą mogły wnioskować firmy prywatne, instytucje publiczne, organizacje pozarządowe, ale też osoby indywidualne.

Lokale będzie można wynająć na jednorazowe imprezy, na wybrane dni tygodnia – na okres do trzech miesięcy, albo w trybie ciągłym – maksymalnie na miesiąc.

B.W-F.: – Myśleliśmy o tym, ale to niemożliwe – ustawa o gospodarce nieruchomościami określa, że każdy lokal, który jest wynajmowany na kolejny okres, musi zostać wynajęty w trybie najmu długoterminowego. Nic natomiast nie stoi na przeszkodzie, by po pierwszym okresie krótkiego najmu zainteresowani kontynuowali działania w innym miejscu, podobnym pod względem wielkości czy lokalizacji.

Trzeba też mieć na uwadze, że jeśli konkurs na lokal już się zakończy i zostanie wyłoniony stały najemca, to lokal może nie zostać udostępniony w trybie krótkoterminowym. Wyszliśmy z założenia, że najemca, który zdecydował się na prowadzenie działalności w danej przestrzeni, powinien ją otrzymać w dokładnie takim stanie, w jakim ją oglądał. W trakcie najmu krótkoterminowego różne rzeczy mogą się wydarzyć, więc jeśli nowy najemca nie będzie sobie życzył udostępniania tej przestrzeni w tym czasie, to będzie trzeba to uszanować.

B.W-F.: – Nie mamy żadnych progów, ani widełek, bo trudno jest przewidzieć całą gamę różnorodnych celów, w jakich lokale mogą być wykorzystywane. Formuła, którą proponujemy jest bardzo otwarta.

W przypadku inicjatyw społecznych opłata może być ustalona na poziomie minimalnym – najemca będzie musiał pokryć koszty zużycia mediów. Decyzja o wysokości stawek należeć będzie do burmistrzów dzielnic.

M.J.: – Bywa tak, że organizacje społeczne podejmują się działań o charakterze komercyjnym w ramach działalności gospodarczej, z kolei podmiot prywatny może również realizować przedsięwzięcia społecznie użyteczne i niekomercyjne. Wysokość stawek zależeć więc będzie od celu, na jaki wynajmowany jest lokal, a nie od tego, kto go wynajmuje. Zdajemy sobie sprawę, że na początku, takie podejście może rodzić pewne trudności, dlatego w momencie wejścia w życie nowych przepisów burmistrzowie oraz Zakłady Gospodarowania Nieruchomościami dostaną szczegółowe wskazówki, jak postępować w konkretnych sytuacjach. Chcemy przez pierwsze pół roku monitorować sytuację i sprawdzić, czy zaproponowany przez nas model się sprawdza. Jesteśmy gotowi na wprowadzanie zmian, jeśli okaże się, że praktyka rozmija się z założeniami.

B.W-F.: – Zarządzenie będzie dla dzielnic czymś nowym. Prawdopodobnie na początku będą one dosyć ostrożne w udostępnianiu tych lokali. Choć są dzielnice, takie jak Śródmieście, które mają już doświadczenie w najmie krótkookresowym.

B.W-F.: – Pracujemy nad ogólnowarszawską mapą lokali, choć nie będzie to mapa dedykowana tylko pustostanom. Chcemy zamieścić na niej wszystkie lokale do wynajęcia. Mam nadzieję, że już na przełomie kwietnia i maja zacznie ona działać. Obecnie jest w trakcie testów.

M.J.: – Przygotowaliśmy projekt zarządzenia, skonsultowaliśmy go ze Społeczną Radą Kultury, Zespołem Sterującym ds. Programu Rozwoju Kultury, z Komisją Dialogu Społecznego ds. Organizacji Wspierających oraz urzędami dzielnic. Jesteśmy na etapie rozpatrywania składanych przez nie uwag. Mamy nadzieję, że jeszcze w kwietniu zarządzenie będzie gotowe.

B.W-F.: – Nam również zależy na tym, aby lokale prywatne nie stały puste. Ale my – na poziomie samorządu – praktycznie nie mamy możliwości wpływu na decyzje podejmowane przez właścicieli prywatnych. Musimy respektować prawo prywatnych właścicieli do dysponowania ich własnością według ich uznania.

M.J.: – Z naszej strony możemy pokazywać zarządzenie w sprawie krótkoterminowego korzystania z lokali, jako swego rodzaju dobrą praktykę. Założyliśmy, że jeśli miasto lepiej będzie wykorzystywać swoje zasoby, prywatni właściciele także otworzą swoje przestrzenie.

Warto podkreślić, że dotychczas w różnych sytuacjach staraliśmy się rozmawiać z prywatnymi właścicielami, szukając wspólnie rozwiązań, dzięki którym ich lokale nie będą stały puste. Tak było w przypadku dawnego kina „Wars”, dawnej fabryki wódek „Koneser” i wielu innych miejsc.

Dodatkowo, całkiem niedawno nawiązaliśmy współprace z hiszpańską Prowincją Barcelona, która przygotowuje projekt sieciujący miasta podejmujące działania na rzecz wykorzystywania prywatnych zasobów. W wyniku kryzysu gospodarczego ogromna liczba lokali, szczególnie w Hiszpanii, nie znajduje najemców. To problem ogólnoeuropejski i Warszawa, jako partner stowarzyszony, znalazła się w gronie miast Południowej i Zachodniej Europy wymieniających się doświadczeniami w tym zakresie. Będziemy na bieżąco analizować działania podejmowane przez naszych partnerów.