Publicystyka - ngo.pl

W poniedziałek 19 grudnia 2016r. ukazał się oficjalny projekt ustawy o narodowym centrum rozwoju społeczeństwa obywatelskiego wraz z uzasadnieniem i oceną skutków regulacji. Do 31 stycznia mają trwać rządowe konsultacje publiczne. Jest zatem możliwość wyrażenia opinii o projekcie – może to zrobić każdy obywatel jak i organizacja pozarządowa.

Program Rzeczniczy OFOP przygotował wstępną opinię i ocenę proponowanych rozwiązań. Ostateczna, pogłębiona opinia zostanie wspólnie opracowana przez partnerstwo „Dobre prawo dla organizacji pozarządowych” działające w ramach Strategicznej Mapy Drogowej i przesłana rządowi w ramach konsultacji.

Wstępna ocena przepisów nie tylko budzi wątpliwości, ale uzasadnione jest także zadanie pytania, na ile wprowadzane zmiany wywrócą do góry nogami istniejącą sferę działalności pożytku publicznego. Warto przypomnieć, że ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie była wypracowywana przez 7 lat z dużym zaangażowaniem i przy współudziale organizacji pozarządowych. Wprowadziła zasady współpracy (pomocniczości, uczciwej konkurencji, jawności, suwerenności stron, partnerstwa, efektywności). Wywalczono też powszechność otwartych dla wszystkich organizacji konkursów opartych na jawnych kryteriach i jasnej procedurze.

Nowa ustawa powstała bez opracowania i skonsultowania jej założeń ze środowiskiem pozarządowym. Na pomysł powołania Centrum nie mieli wpływu zaproszeni przez ówczesnego Pełnomocnika rządu ds. społeczeństwa obywatelskiego i równego traktowania Wojciecha Kaczmarczyka eksperci pracujący w zespołach doradczych nad Narodowym Programem Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. W grudniu 2016 zaczęto cykl spotkań regionalnych, mają one jednak charakter informacyjny propagujący ideę narodowego centrum.

Ponadto same organizacje nigdy nie zgłaszały potrzeby ustanowienia narodowego centrum czy rozbudowywania po stronie administracji dodatkowego nowego biurokratycznego systemu.

Pytanie o cel i kierunek proponowanych zmian staje się tym bardziej istotne, gdy przeczytamy dokumenty stanowiące uzasadnienie ustawy, nie wskazujące na analizy lub badania wykazujące błędy w dotychczasowych przepisach.

Sam projekt cechuje nie tylko brak odniesienia się do istniejącego systemu współpracy niefinansowej i finansowej administracji publicznej z angażującymi się w sprawy społeczne obywatelami, ale stwarza wrażenie bardzo niespójnej propozycji łamiącej dotychczasowe zasady. Zdecydowanie brakuje również analizy oceny przewidywanych konsekwencji wprowadzanych rozwiązań.

Czy wstępna ocena projektu pozwala na postawienie tezy, iż nowe rozwiązania niszczą dotychczasowy system współpracy, czyniąc go niespójnym, niejasnym, obarczonym ryzykiem silnego upolitycznienia i tymczasowym? Szczególną wątpliwość budzi możliwość przekazywania środków na partie polityczne, firmy i cały katalog podmiotów prywatnych niebędących organizacjami pozarządowymi.

Śródtytuły i skrót pochodzą od redakcji ngo.pl