Publicystyka - ngo.pl

Na 22 lipca 2015 r. zaplanowane było kolejne posiedzenie komisji sejmowych zajmujących się projektem nowelizacji ustawy Prawo o stowarzyszeniach. Niemal w ostatniej chwili zostało odwołane. Tymczasem Sejm tej kadencji ma przed sobą jeszcze tylko trzy posiedzenia. Istnieje zagrożenie, że posłowie nie zdążą uchwalić nowelizacji, nad którą pracowało szerokie grono organizacji pozarządowych.

– Sygnały z Wiejskiej są niepokojące. A ta nowelizacja – mimo że wielu naszych uwag nie uwzględnia – jest krokiem w dobrym kierunku. Trzeba koniecznie wesprzeć proces ustawodawczy, bo inaczej ponad trzy lata pracy i z trudem osiągnięty kompromis trafi na śmietnik – apeluje Piotr Frączak i namawia, aby pisać, dzwonić do posłów. – Niech wiedzą, co myślą ludzie z organizacji, a nie ich koledzy.

Z nieoficjalnych informacji wynika, że posłowie nie bardzo wiedzą, co mają myśleć, a pojedyncze organizacje tworzą pozór oporu środowiska przed zmianami.

Patrz także tutaj: Tak dla nowelizacji ustawy Prawo o stowarzyszeniach

– Jest szansa na wspólne posiedzenie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka około 3 sierpnia i po nim II czytanie na najbliższym posiedzeniu Sejmu, 3 – 5 sierpnia. Jeśli to się uda – nowela, jest prawie pewne, że przejdzie. Ale niech Państwa nie zmyli, że jest czas. Czasu nie ma, bo sytuacja na posiedzeniu na komisji będzie wtórną do ustaleń zapadających przed komisją. I tu jest nasza rola jako organizacji społecznych. Trzeba posłom przypomnieć, że strona społeczna nie śpi, czuwa i pamięta - pisze Przemysław Żak z krakowskiej Fundacji Stańczyka, który od trzech lat bierze udział w pracach nad nowelizacją.

Tutaj: Bez waszego poparcia zmiany w ustawie Prawo o stowarzyszeniach zagrożone można znaleźć wzory pism, które należy wysłać do posłów oraz adresy do nich (wzory - jako pliki do pobrania - są dołączone również do tej wiadomości, poniżej).

Przypomnijmy: dyskusje i prace nad wprowadzeniem zmian do obowiązującej od 25 lat ustawy Prawo o stowarzyszeniach rozpoczęła w 2011 roku Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych, wspierana przez Sieć Wspierania Organizacji Pozarządowych SPLOT, Fundację Uniwersyteckich Poradni Prawnych, Forum Darczyńców oraz portal ngo.pl. Od początku w proces ten zaangażowana była także Kancelaria Prezydenta, w której – przy Zespole ds. Rozwiązań Finansowych i Prawnych – powstała grupa robocza ds. zmiany ustawy prawo o stowarzyszeniach. Przewodniczył jej Piotr Frączak.

W grudniu 2013 roku Zespół ds. Rozwiązań Finansowych i Prawnych przy Kancelarii Prezydenta przyjął projekt nowelizacji. W lipcu i sierpniu 2014 r. trwały konsultacje projektu. W grudniu 2014 roku projekt uroczyście podpisał prezydent Bronisław Komorowski i skierował – jako inicjatywę prezydencką – do dalszych prac w sejmie. Nowelizacja jest na wokandzie prac sejmowych od stycznia, ale de facto dopiero w marcu odbywa się pierwsze merytoryczne posiedzenie podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia prezydenckiego projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo o stowarzyszeniach oraz niektórych innych ustaw.

Dyskusje podczas posiedzeń podkomisji nierzadko były zacięte, prace toczyły się powoli, ale jednak – jak się wydawało – zmierzały do uchwalenia ustawy. Mimo aktywnej działalności przeciwników wprowadzanych zmian, zwłaszcza tych dotyczących stowarzyszeń zwykłych. Podkomisja zakończyła prace na początku lipca. Dalej nowymi propozycjami przepisów dla stowarzyszeń miały się zająć połączone komisje Polityki Społecznej i Rodziny oraz Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Jak już wiemy – posłowie nie zajęli się ustawą podczas posiedzenia Sejmu 21 – 24 lipca, tym samym nie zakończył się etap pierwszego czytania. Projekt powinien przejść jeszcze przynajmniej jedno (jeśli nie dwa) czytania w Sejmie i rozpatrzenie w Senacie. Do zakończenia kadencji parlament ma w planie jeszcze trzy posiedzenia. Czasu zatem robi się mało.

Inicjatorzy nowelizacji – uczestnicy prac w Kancelaria Prezydenta – podkreślają, że propozycje zmian wynikają z postulatów organizacji pozarządowych. Co więcej, większość rozwiązań, które budziły w środowisku kontrowersje, nie znalazła się w złożonym do Sejmu projekcie.

Projekt przewiduje uproszczenia w rejestracji nowych stowarzyszeń: potrzebnych byłoby do tego siedem (a nie 15 osób). Pierwotnie postulowano zniesienie nadzoru administracji nad działalnością stowarzyszeń. To się nie udało. Są jednak zapisy ograniczające ten nadzór, m.in. w procesie rejestracji stowarzyszenia (wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego nie będzie przesyłany do zaopiniowania organowi nadzoru, co znacznie skróci proces rejestracyjny). Wprowadzono także zapis, zgodnie z którym organ nadzoru, żądając odpisów uchwał i niezbędnych wyjaśnień będzie zobowiązany uzasadnić te żądania.

Nowelizacja przewiduje także wzmocnienie roli rzeczniczej stowarzyszeń („w zakresie swoich celów statutowych stowarzyszenia mogą reprezentować interesy zbiorowe swoich członków wobec organów władzy publicznej”, roli członków i komisji rewizyjnej (np. członkowie będą mogli zaskarżyć sprzeczną z prawem lub statutem uchwałę walnego zebrania członków), stowarzyszeń zwykłych (przedstawiciel lub zarząd reprezentujący stowarzyszenie zwykłe ma prawo reprezentować je we wszystkich czynnościach sądowych i pozasądowych, w tym przekraczających zakres zwykłego zarządu; wprowadzono ujednoliconą ewidencję stowarzyszeń zwykłych, co pozwala na ich większą jawność; stowarzyszenie zwykłe będzie mogło korzystać z darowizn, spadków, zapisów, dochodów z majątku stowarzyszenia, ofiarności publicznej, a także dotacji publicznych; będzie mogło także przekształcić się w stowarzyszenie z osobowością prawną, nie tracąc dotychczasowego dorobku) oraz procesów zarządczych (wprowadzenie możliwości zatrudniania członków zarządu do profesjonalnego zarządzania organizacją, co zwiększy odpowiedzialność osób bezpośrednio zarządzających oraz zlikwiduje występowanie członków zarządu w podwójnej roli: społecznej w zarządzie i odpłatnej jako pracownika zatrudnionego przez zarząd).

W nowelizacji podjęto także próbę rozwiązania problemów organizacji posiadających oddziały i związanej z tym podwójnej osobowości prawnej (doprowadzenie do integralności działań organizacji posiadających oddziały, jasnego podziału kompetencji, jednolitości statutu i jednego miejsca rejestracji organizacji i jej oddziałów).

Więcej o najważniejszych zmianach można przeczytać tutaj: Nowelizacja ustawy o stowarzyszeniach - ciąg dalszy prac w Sejmie.