Po kilkunastu latach działania, dwóch ustawach i kilkudziesięciu nowelizacjach nie mamy systemu pomocy osobom niepełnosprawnym. Mamy rozbudowane przepisy, ale nie zawsze są one przestrzegane. Mamy wiele dobrych pomysłów, niektóre z nich zapisane w aktach prawnych, jednak nie łączą się one w spójną całość. Mamy Fundusz, który nie działa tak jak tego po nim oczekiwano. Taką diagnozę przedstawił na konferencji „Rynek pracy a osoby niepełnosprawne – stan obecny i perspektywy zmian” Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Paweł Wypych. Wszystko to ma się zmienić w wyniku zainicjowanej przez Pełnomocnika debaty i po wprowadzeniu w życie jej ustaleń.
Debata rozpoczęła się w styczniu 2006 r. Wraz z konferencją 10
kwietnia 2006 r. ruszył jej drugi etap. Po pierwszych trzech
miesiącach rozmów widzę, że jest znacznie gorzej niż się
spodziewałem – stwierdził Paweł Wypych. Jednak determinację aby
zmienić, a przynajmniej przedyskutować wszystko, sprawdzić i każdy
element, każdą funkcjonującą obecnie formę wsparcia, widać było już
na samym początku debaty. Wielość instytucji i systemów
orzeczniczych, wynikające z tego nierówności w traktowaniu
niepełnosprawnych, kierowanie środków Funduszu Rehabilitacji na
cele nie związane z rehabilitacją zawodową, niespójność przepisów o
rehabilitacji z ustawodawstwem pomocy społecznej i aktami prawnymi
dotyczącymi osób bezrobotnych, konieczność spełniania wymogów unii
w zakresie pomocy publicznej – to tylko wybrane, najczęściej
przypominane w debacie, zagadnienia. Nadal trwa więc identyfikacja
obszarów, które wymagają zmiany, jednak inicjatorzy debaty wiedzą,
że proces taki musi trwać.
Taki system nie będzie konstruowany z myślą o tym aby dobrze
służył obsługującym go instytucjom. Punktem wyjścia będzie – jak
wynika z deklaracji Pełnomocnika Rządu – osoba niepełnosprawna.
Pomoc osobom niepełnosprawnym w znalezieniu zatrudnienia trudno jest traktować jako działania niezwiązane z pomocą innym osobom bezrobotnym i poszukującym pracy. W system wsparcia bezrobotnych regulowany ustawą z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wpisuje się również pomoc niepełnosprawnym, choć nadal najważniejszym dla nich aktem prawnym jest ustawa o rehabilitacji zawodowej (...). Jednak oba akty prawne powinny tworzyć zintegrowany system. Z diagnoz przedstawionych podczas konferencji wynika, że tak nie jest. Obecny na spotkaniu podsekretarz stanu, Robert Kwiatkowski otworzył kolejną debatę. Zaproponował gruntowną zmianę zasada pomocy bezrobotnym i ustawy o promocji zatrudnienia.
Powiatowe urzędy pracy koncentrują się na wypłacaniu zasiłków.
Brakuje doradców zawodowych. Należy pomagać tylko tym, którzy chcą
pracować, a nie np. osobom wykorzystującym możliwość
zarejestrowania się jako łatwy sposób zdobycia ubezpieczenia
zdrowotnego. Instytucje rynku pracy należy lepiej przygotować do
wykorzystania środków europejskich. Niemal identyczna diagnoza i
założenia towarzyszyły uchwalaniu obecnej ustawy bezrobociowej.
Okazało się jedna, że przyjęte rozwiązania w niewielkim stopniu
zmieniły złą sytuację. Otwarta debata przekona nas czym kolejna
próba różnic będzie się od poprzedniej.
