Publicystyka - ngo.pl

Perspektywa finansowa na lata 2007-2013, w ramach której funkcjonuje Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL) powoli dobiega końca, ale przypomnijmy, w jakim celu powstał Priorytet V Dobre Rządzenie. W swoich założeniach przyczynia się on do budowania partnerskiego modelu współpracy administracji, partnerów społecznych i organizacji pozarządowych. Jego głównym celem jest wzmacnianie mechanizmów konsultacyjnych oraz współpracy z partnerami społecznymi i organizacjami pozarządowymi w zakresie polityk publicznych, regulacji prawnych i zadań publicznych (m.in. działań związanych ze społecznym nadzorem nad instytucjami publicznymi). Jednocześnie konieczne jest jednak równoległe wspieranie potencjału trzeciego sektora w wymiarze personalnym i infrastrukturalnym – tak, aby organizacje podejmowały efektywną współpracę z sektorem publicznym.

Wsparcie w ramach Priorytetu V jest realizowane przez tworzenie/rozbudowę sieci instytucji obsługi sektora pozarządowego, które będą świadczyć usługi o charakterze doradczo-szkoleniowym dla organizacji pozarządowych. Oczekiwanym efektem będzie przede wszystkim wzmocnienie zasobów ludzkich organizacji, a co za tym idzie skuteczniejsza realizacja zadań zleconych. Równie istotnym elementem jest zwiększanie dostępności do usług bezpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego oraz poprawa ich jakości. W tym procesie kluczową rolę odgrywają organizacje pozarządowe.

Na koniec III kwartału 2012 r. zakontraktowanych było 66,7% środków alokowanych w ramach Priorytetu V, natomiast na koniec listopada 2012 r. na podstawie umów o dofinansowanie realizacji projektów poziom wykorzystania alokacji na lata 2007-2013 wyniósł 69,2%. Jest więc jeszcze o co powalczyć.

W ramach Priorytetu V organizacje pozarządowe realizują wiele interesujących projektów – poniżej krótkie opisy kilku z nich. Warto się z nimi zapoznać ze względu na ich innowacyjny charakter. Są to projekty wspierające NGO-sy poprzez szkolenia, działalność centrów wsparcia, udzielanie informacji i konsultacji.

Dobry start

Projekt „Dobry start – Centra wspierania i informacji organizacji pozarządowych na obszarach wiejskich”, realizowany od listopada 2011 r. do lipca 2014 r. przez Forum Aktywizacji Obszarów Wiejskich, ma zasięg ogólnopolski i jest skierowany do przedstawicieli organizacji pozarządowych. Jego głównym celem jest stworzenie metodologii wspierania aktywności obywatelskiej na obszarach wiejskich, upowszechnienie dobrych praktyk oraz zwiększenie zakresu i poprawa jakości mechanizmów współpracy administracji publicznej i organizacji pozarządowych.

W 2012 r. w ramach projektu odbyło się 11 szkoleń zorganizowanych przez regionalne centra informacyjne. Były one poświęcone animacji społeczności lokalnej, planowaniu i zarządzaniu projektami oraz zarządzaniu działalnością organizacji wiejskich.

W ramach projektu organizacje pozarządowe mają także możliwość korzystania z porad prawnych. Powstała też platforma edukacyjna, dzięki której można dowiedzieć się więcej o zakładaniu organizacji, pisaniu statutu, pozyskiwaniu środków oraz zdobyć wiele innych wiadomości koniecznych do prowadzenia organizacji pozarządowej. Wydawany jest również biuletyn, który pełni funkcję edukacyjno-doradczą i informacyjną. Dostępny jest on zarówno w formie papierowej, jak i elektronicznej. Przedstawiane są w nim osiągnięcia i problemy wiejskich organizacji pozarządowych oraz działania dotyczące rozwoju terenów wiejskich.

SEKTOR 3

Projekt „SEKTOR 3” realizuje Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych z terenu aglomeracji wrocławskiej w partnerstwie z: Fundacją Umbrella (lider), Gminą Wrocław i Stowarzyszeniem „Centrum ds. Katastrof i Klęsk Żywiołowych – Tratwa” w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 28 lutego 2013 r. Projekt skierowany jest do organizacji pozarządowych – ich członków, pracowników i wolontariuszy oraz osób zainteresowanych uzyskaniem porady w zakresie zarejestrowania organizacji pozarządowych. Jego głównym celem jest zwiększenie aktywności społecznej i obywatelskiej mieszkańców powiatów objętych projektem.

W ramach projektu w dniach 3-4 grudnia 2012 r. odbyło się bezpłatne szkolenie „Dialog obywatelski i współpraca z administracją publiczną”. Podczas szkolenia uczestnicy mogli dowiedzieć się, co to jest partycypacja społeczna, jakie są rodzaje partnerstw oraz jak skonstruować umowę partnerską.

Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego

Stowarzyszenie Ekopsychologia realizuje od kwietnia 2011 r. do stycznia 2014 r. projekt „Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego”. Jego cel to wzmocnienie i rozwój Porozumienia Karpackiego jako partnera dialogu obywatelskiego ukierunkowanego na wdrażanie Ramowej Konwencji Karpackiej w regionie. Sygnatariuszami Porozumienia są: Stowarzyszenie Gorce – Pieniny, Gorczański Odział Związku Podhalan w Ochotnicy Górnej, Związek Podhalan – Odział Górali Śląskich, Stowarzyszenie Jedność Beskidzka, Cieszyńskie Stowarzyszenie Agroturystyczne Natura, Stowarzyszenie Ekopsychologia. Projekt zakłada nawiązanie współpracy Porozumienia Karpackiego z lokalnymi organizacjami pozarządowymi oraz opracowanie strategicznego planu działań Porozumienia. W ramach projektu powstanie portal internetowy o charakterze informacyjnym oraz komunikacyjno-szkoleniowym. Uruchomiony zostanie także moduł e-learningowy oraz mechanizm służący do przeprowadzania konsultacji społecznych.

25 września 2012 r. odbyło się szkolenie „Mechanizmy współpracy NGO z administracją”. Miało ono na celu przekazanie uczestnikom wiedzy i umiejętności niezbędnych w efektywnej współpracy administracji i organizacji pozarządowych na poziomie lokalnym. Z uwagi na specyfikę regionu szeroko została omówiona problematyka współpracy z uwzględnieniem ochrony środowiska. Szkolenie było skierowane do przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz samorządów lokalnych z terenu województwa małopolskiego, w szczególności liderów społecznymi i osób zaangażowanych w działania na rzecz społeczności lokalnej, które w łatwy sposób mogą wpłynąć na aktywizację i rozwój środowiska lokalnego. W programie przewidziano krótkie wykłady tematyczne oraz pracę w grupach, gry symulacyjne i dyskusje.

Lokalne Inkubatory NGO na Dolnym Śląsku

Dolnośląska Federacja Organizacji Pozarządowych w partnerstwie ze Stowarzyszeniem „Centrum ds. Katastrof i Klęsk Żywiołowych – Tratwa” od stycznia 2012 r. do grudnia 2013 r. realizuje projekt „Tworzenie Lokalnych Inkubatorów NGO w ramach Dolnośląskiej Sieci Doradztwa Pozarządowego”. Jego głównym celem jest zwiększenie potencjału i możliwości rozwojowych III sektora w woj. dolnośląskim i udziału obywateli w rozwoju społeczeństwa obywatelskiego oraz inicjowania współpracy międzysektorowej. Cel ten ma zostać osiągnięty poprzez rozwój 16 lokalnych inkubatorów NGO. Przedsięwzięcie to jest kontynuacją projektu „Dolnośląska Sieć Doradztwa Pozarządowego”.

Adresatami projektu są przedstawiciele organizacji pozarządowych oraz aktywni obywatele, którzy chcą założyć stowarzyszenie lub fundację. W ramach projektu wspierane są również inkubatory poprzez organizację spotkań i wizyt studyjnych. Projekt przewiduje m.in.: doradztwo i konsultacje z zakresu aspektów formalno-prawnych funkcjonowania organizacji pozarządowych; przygotowania projektów do konkursów; pozyskiwania środków, informowania o dostępnych szkoleniach, zarządzania finansowego, zarządzania organizacją i zarządzania zasobami ludzkimi oraz zakładania organizacji, a także współpracy między- i wewnątrzsektorowej.

W ramach projektu w 16 miastach województwa prowadzone są powiatowe fora organizacji pozarządowych, spotkania międzysektorowe dot. animacji i wspierania partnerstw lokalnych przy tworzeniu strategii rozwiązywania problemów lokalnych. Ważnym elementem projektu jest wzbogacenie oferty inkubatorów NGO o wolontariuszy i angażowanie ich w prace na rzecz społeczności lokalnych. Organizacjom pozarządowym udzielane jest również wsparcie techniczne i infrastrukturalne poprzez: udostępnienie adresu korespondencyjnego, stanowiska pracy z dostępem do sprzętu biurowego, telefonu, Internetu itp. Projekt wspiera także rozwój NGO-sów poprzez realizację programu edukacyjnego w zakresie wytyczania planu rozwoju „Profesjonalna Organizacja” skierowanego do 24 organizacji pozarządowych z terenu Dolnego Śląska. Projekt zapewnia ponadto doradztwo prawne i księgowe dla organizacji pozarządowych.

Obecny okres finansowania ze środków Unii Europejskiej dobiega końca. Aktualnie trwa programowanie perspektywy finansowej na okres 2014-2020. W Parlamencie Europejskim został ustalony budżet unijny na lata 2014-2020, który ma duże znaczenie dla Polski, ponieważ przyznane nam środki będą miały wpływ na tempo społecznego i gospodarczego rozwój kraju. Należy zauważyć, że alokacja z funduszy unijnych dla Polski na okres 2014-2020 będzie ostatnim tak dużym wsparciem z budżetu unijnego.

W nowym okresie finansowania fundusze będą skierowane na rozwój inteligentny, zrównoważony i sprzyjający włączeniu społecznemu. Rozwój inteligentny oznacza zwiększenie roli wiedzy, innowacji, kształcenia i technologii cyfrowych; rozwój zrównoważony wiąże się z bardziej efektywnym wykorzystywaniem zasobów przy jednoczesnym zwiększeniu konkurencyjności; natomiast rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu koncentruje się na zwiększeniu aktywności zawodowej obywateli, podnoszeniu ich kwalifikacji oraz walce z ubóstwem.

W Strategii Rozwoju Kraju 2020 (SRK 2020), przyjętej 25 września 2012 r. przez Radę Ministrów, wytyczono trzy obszary strategiczne: Sprawne i efektywne państwo, Konkurencyjna gospodarka oraz Spójność społeczna i terytorialna. To właśnie na nich koncentrować się będą główne działania. Strategia określa także, jakie interwencje są niezbędne w celu przyspieszenia procesów rozwojowych. Podstawowym warunkiem realizacji przyjętych celów rozwojowych jest sprawnie działające państwo, efektywnie gospodarujące środkami publicznymi i skutecznie wykorzystujące potencjał samoorganizującego się społeczeństwa obywatelskiego.

W SRK 2020 podkreślono także, że w celu poprawy spójności społecznej i terytorialnej mają zostać stworzone warunki do rozprzestrzeniania procesów rozwojowych na obszary o słabszym potencjale oraz do włączania w procesy rozwojowe biernych odbiorców zachodzących zmian. Kluczowe będą działania wspierające potencjał jednostek i grup społecznych oraz terytoriów w oparciu o zasadę solidarności pokoleniowej, terytorialnej oraz innowacyjnej. Tu zapewne jest szansa dla organizacji pozarządowych, ich rozwoju oraz wsparcia ich działań.

Według Założeń Umowy Partnerstwa, przygotowanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, fundusze unijne będą wdrażane za pomocą ośmiu programów na poziomie krajowym, w tym jednego programu ponadregionalnego obejmującego województwa Polski Wschodniej (lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie) oraz 16 programów regionalnych. Będą także wdrażane programy dotyczące współpracy terytorialnej. Spośród programów krajowych szczególnie interesujący wydaje się program operacyjny dotyczący rozwoju kompetencji i umiejętności, włączenia społecznego oraz dobrego rządzenia.

Olga Almert-Piotrowska – redaktorka, tłumaczka, autorka tekstów. Od lat współpracowniczka organizacji pozarządowych.

Tekst powstał dzięki wsparciu Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.