Polskie Przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej i Europejski Rok Wolontariatu to dwa tematy przewodnie konferencji zorganizowanej przez Urząd Komitetu Integracji Europejskiej (UKIE), we współpracy z Przedstawicielstwem Komisji Europejskiej w Polsce oraz Biurem Informacyjnym Parlamentu Europejskiego w Polsce. Podczas spotkania przedstawiono wykonane na zlecenie UKIE ekspertyzy, przekonywano, iż bez wsparcia NGO, polska Prezydencja nie odniesie sukcesu, dyskutowano o warunkach współpracy i źródłach finansowania kampanii informacyjnych.
Liczą na nas
O tym, jak administracja widzi rolę NGO dowiedzieć można się było już z zaproszenia wystosowanego do uczestników konferencji: „Organizacje pozarządowe odgrywają kluczową rolę w informowaniu społeczności lokalnych o wyzwaniach związanych z polskim członkostwem w Unii Europejskiej. […] NGOs potrafią działać w sposób niekonwencjonalny, dostosowując swój styl i formę działania do lokalnych warunków i specyficznych potrzeb różnych grup odbiorców. Bez ich udziału i zaangażowania niemożliwa byłaby skuteczna realizacja kampanii informacyjnych związanych z tematyką członkostwa Polski w Unii Europejskiej.”
Mikołaj Dowgielewicz, Sekretarz Stanu w UKIE zapewniał, że organizacje nie będą jedynie „multiplikatorami informacji o Prezydencji”, a realnymi partnerami w dyskusji o Polsce i Europie. Marie Therese Duffy-Haeusler, Dyrektor Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce apelowała:
– Liczymy na was! Wykażcie się entuzjazmem. Pytajcie „co możemy zrobić dla Europy, co Europa może zrobić dla nas?”.
Paneliści podkreślali, iż wraz ze zmianami strukturalnymi w Unii (wprowadzenie Traktatu Lizbońskiego, wzmocnienie pozycji Parlamentu Europejskiego, powoływanie Komisji Europejskiej) otwierają się nowe możliwości działania dla organizacji pozarządowych, zwłaszcza w zakresie lobbingu.
– W Parlamencie Europejskim jest 736 otwartych na pomysły posłów. Warto zwracać się do nich, korzystać ze środków, jakie mają przeznaczone na projekty edukacyjne i informacyjne – dodał Łukasz Kempara, Zastępca Dyrektora Biura Informacyjnego Parlamentu Europejskiego w Polsce.
Administracja pyta, NGO odpowiada
Uczestnikom konferencji zaprezentowano wyniki ekspertyz wykonanych przez NGO na zlecenie UKIE.
Pierwszą z nich, zatytułowaną, „Aktywność polskich organizacji pozarządowych na szczeblu europejskim” omówili przedstawiciele Centrum Strategii Europejskiej DemosEuropa – Paweł Zerka oraz Paweł Świeboda. Z analizy wynika, iż polskie organizacje w bardzo niewielkim stopniu wykorzystują możliwości działania na forum europejskim: nie włączają się w międzynarodowe sieci, nie lobbują. Istnieją „polskie domeny”, takie jak polityka wschodnia, współpraca rozwojowa, transformacja oraz różnego typu działania na rzecz obrony praw człowieka, mamy też dość mocne think-tanki, ale na poziomie europejskim działania te są widoczne w stopniu minimalnym. Polskie organizacje są słabo usieciowione, posiadają także niską świadomość korzyści wynikających z aktywności międzynarodowej. Same organizacje skarżą się przede wszystkim na niedostatek wiedzy o działaniu struktur europejskich oraz brak wystarczających funduszy na prowadzenie działalności zagranicznej. Prezydencja przedstawiona została jako szansa na zmianę tej sytuacji poprzez integrację sektora i działania edukacyjne.
P. Zerka przedstawił dodatkowo sześć powodów, które przekonać powinny organizacje do włączenia się w działania związane z Prezydencją: możliwość autopromocji, rozwój współpracy międzynarodowej, korzystanie z uprzywilejowanego dostępu do europejskich decydentów, nowe instrumenty finansowe, możliwość nawiązania bliższej współpracy z administracją i biznesem oraz popularyzacja wolontariatu.
Druga ekspertyza, zaprezentowana przez Agnieszkę Ładę z Instytutu Spraw Publicznych (ISP), dotyczyła sposobów, w jaki podejść należy do tematu współpracy między administracją rządową a trzecim sektorem, w zakresie informowania społeczeństwa o polskim Przewodnictwie w Radzie Unii Europejskiej. Wyniki ekspertyzy pokazują, że organizacje mają odpowiednie doświadczenie w prowadzeniu kampanii informacyjnych i społecznych, co więcej, cieszą się zaufaniem obywateli. Jest to potencjał, z którego skorzystać może administracja publiczna. Współpraca musi opierać się jednak na korzystnych dla obydwu stron zasadach.
Celem kampanii komunikacyjnej powinny być: zainteresowanie obywateli tematem polskiego członkostwa w Unii Europejskiej oraz polskiej Prezydencji, podniesienie stopnia poinformowania społeczeństwa o działaniu struktur europejskich oraz zwiększenie społecznej akceptacji dla celów i działań polskiej Prezydencji. Współpraca z administracją skupiać musi na się na konsultacjach priorytetów polskiego Przewodnictwa oraz działaniach informacyjnych i promocyjnych prowadzonych przez trzeci sektor. Ważne jest, aby organizacje miały pełną autonomię w zakresie tworzenia treści, jaką chcą przekazywać oraz aby działały w stworzonej w tym celu koalicji, łączącej zarówno organizacje ogólnopolskie jak i lokalne inicjatywy, na wzór Inicjatywy Razem’89. W kampanie włączone powinny zostać także media, agencje reklamowe, jak i niezależni eksperci.
Zagrożenia, jakie stanąć mogą na drodze realizacji tych planów to brak wystarczających środków finansowych, brak czasu oraz małe zainteresowanie mediów. ISP zaleca administracji, aby unikała używania skomplikowanego, urzędniczego języka, faworyzowania wybranych organizacji, tematycznego rozdrobnienia oraz ingerencji w działania finansowe NGO, które włączą się w realizację kampanii.
Ostudzić entuzjazm
W nieco odmiennym od pozostałych prelegentów tonie o możliwościach współpracy administracji z trzecim sektorem, w kontekście polskiej Prezydencji, wypowiedziała się Joanna Skoczek, Dyrektor Departamentu Koordynacji Przygotowań i Obsługi Przewodnictwa Polski w Radzie Unii Europejskiej, UKIE.
– Polska Prezydencja nie jest zbawieniem ani remedium na problemy, jakie pojawiają się we współpracy trzeciego sektora z administracją publiczną. Nie radzę wiązać z nią aż tak wielkich nadziei. Nie oczekujmy także cudów finansowych, środki są ograniczone. Zastanawia mnie także czy organizacje nie obawiają się, że jeśli administracja będzie w całości finansować projekty przez nie realizowane, dojść może do uzależnienia finansowego i utraty samodzielności - powiedziała J. Skoczek.
Anna Radwan z Fundacji Schumana zwróciła uwagę, że aby współpraca w ramach kampanii informacyjnych i edukacyjnych doszła do skutku konieczne jest umożliwienie organizacjom planowania działań z odpowiednim wyprzedzeniem.
– Uważam, iż już w styczniu powinien ukazać się harmonogram prac przygotowawczych do roku 2011, przewidzianych przed administrację – powiedziała A. Radwan.
Minister Krzysztof Stanowski zwrócił uwagę, iż trzeci sektor musi liczyć się z tym, że sukces Prezydencji, na który pracować mamy wspólnie, będzie miał wymiar przede wszystkim polityczny i nie będzie nośny medialnie.
Wolontariat - hasło na czasie
Promocja i rozwój wolontariatu będą należeć będą do kluczowych zadań polskiej Prezydencji. Jest to oczywiście bezpośrednio związane z ustanowieniem roku 2011 Europejskim Rokiem Wolontariatu.
Powszechnie wiadomo, że w Polsce poziom zaangażowania wolontariackiego obywateli utrzymuje się od kilku lat na bardzo niskim poziomie. W Europie wyprzedzamy jedynie Bułgarię. Zdaniem Dariusza Pietrowskiego ze Stowarzyszenia Centrum Wolontariatu, słabość polskiego wolontariatu polega głownie na tym, iż ciągle traktujemy go jako pracę „drugiej kategorii”. Wolontariuszom zlecane są prace pomocowe, mało ambitne, obarczone niewielką dozą odpowiedzialności. Nie dostrzega się potencjału kreatywności wolontariuszy.
Kamila Czerwińska, przedstawicielka Spółki Euro 2012 Polska, powiedziała: - Wolontariat nie jest nośnym tematem, mimo że ma wielką wartość ekonomiczną i społeczną. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, iż roczna wartość pracy wolontariackiej na świecie szacowana jest na 400 mld USD! Warto jest wykorzystać nadchodzące wydarzenia do promocji wolontariatu w Polsce. Do końca stycznia 2010 ma powstać krajowy organ koordynujący działania w ramach Europejskiego Roku Wolontariatu, a u nas ciągle nie ma instytucji, która mogłaby się tym zająć. Konieczne jest związanie szerokiego partnerstwa wśród organizacji, stworzenie forum konsultacyjnego. Pamiętajmy także, że w 2011 wolontariat będzie priorytetem wszystkich projektów europejskich.
Źródło: inf. własna ngo.pl
