Publicystyka - ngo.pl

Choć jak wynika z pionierskich badań Instytutu Spraw Publicznych, przeprowadzonych w ramach projektu, większość polskich samorządów chce dzielić się podejmowaniem decyzji, to nie wszyscy wiedzą, jak to robić. Wciąż jeszcze 20% jednostek samorządowych nie konsultuje społecznie swoich decyzji i nie informuje o tym mieszańców. Blisko 69% samorządów organizuje konsultacje, ale tylko 10% mieszańców bierze w nich udział. Również referenda odwoławcze pokazują problem komunikacyjny na linii obywatel – władza.

– Pilotażowy projekt „Decydujmy razem” ma na celu testowanie modeli wspierania współuczestnictwa mieszkańców miast, gmin i powiatów w podejmowaniu decyzji przez ich samorządy. Już ponad 2500 osób zaangażowało się w prace zespołów partycypacyjnych wypracowujących dokumenty lokalne – mówił Daniel Prędkopowicz z Fundacji Fundusz Współpracy, która jest partnerem projektu. – Spotkaliśmy się dziś, by podsumować I edycję Akademii Lokalnej Polityki Publicznej, kierowanej do tych samorządów, których nie obejmuje nasz projekt. Chcemy upowszechnić wiedzę na temat mechanizmów partycypacyjnych, by każdy, komu zależy na dialogu z mieszkańcami, a tym samym efektywnym zarządzaniu samorządem, mógł z naszego doświadczenia korzystać.

– Warsztaty Akademii obejmują cztery obszary polityki publicznej: zrównoważony rozwój, przedsiębiorczość, zatrudnienie i integrację społeczną. Skupiamy się na tworzeniu dokumentów strategicznych przy udziale strony społecznej – mówiła Agata Jagodzińska z Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej, organizatora Akademii. – Uzupełnieniem wiedzy teoretycznej zaś są wizyty studyjne zaplanowane w tych samorządach, gdzie takie dokumenty i działania były już prowadzone. To cenny element tych szkoleń, bo uczestnik może przyjrzeć się, jak ten proces partycypacyjny był realizowany w praktyce.

Do tej pory w ramach Akademii Lokalnej Polityki Publicznej odbyło się 31 warsztatów i osiem wizyt studyjnych. Łącznie w zajęciach uczestniczyło już blisko 400 uczestników z ponad 200 polskich samorządów.

– Partycypacja jest istotą samorządności, a po stronie urzędników najważniejsza jest wola i wiedza – mówiła Agata Bulicz, trenerka Akademii i doradca w zakresie prac nad dokumentami strategicznymi na etapie ich planowania i wdrażania. – Akademia pozwala pokazać, jakie elementy włączania w decyzje są istotne i pokazuje, jak taki proces można przeprowadzić. Bardzo często przedstawiciele jednostek samorządowych przychodzą z podstawowymi problemami, uwikłani w stereotyp podziału: ”my kontra oni”. Remedium na to jest właśnie partycypacja, nauka wzajemnego słuchania. Akademia, to doskonała szkoła dialogu, pokazująca na czym polega interes dobra publicznego.

Trenerka podkreśliła, że często urzędnicy wyrażają gotowość do dialogu z mieszkańcami, ci jednak nie przychodzą na organizowane spotkania. – Istotą naszej pracy jest pokazanie, że nie na samej gotowości kończy się działanie, urzędnicy muszą zadać sobie pytanie: co zrobić, by mieszkańcy przyszli? –  i to jest m.in. naszym zadaniem: wsparcie i pokazanie możliwości angażowania w podejmowanie decyzji.

O tym, na czym polega praca z uczestnikami Akademii opowiadał również Andrzej Ferens, doradca i trener Akademii. – Przychodzi nam działać w trudnych warunkach. To nie jest tak, ze samorządność działa jak automat. Trzeba poszukać klucza do społeczności. Wymaga to woli i umiejętności. Staramy się też pokazać partycypację od strony korzyści, na przykład takich, gdzie dzięki wspólnym decydowaniu lepiej będą wydatkowane pieniądze gminy czy powiatu. Pokazujemy konkretne przykłady rozwiązań, instrumenty pozwalające dotrzeć do mieszańców, często widać, że najbardziej cenimy bezpośredni kontakt. Zwracamy podczas szkoleń uwagę na wiele innych elementów: np. bardzo wiele działań na poziomie centralnym i lokalnym nie podlega ocenie. W myśleniu o efektywnym zarządzaniu chcemy pobudzić naszych uczestników by też patrzyli pod kątem znaczenia ewaluacji ich własnych działań.

O doświadczeniu w pracy z mieszkańcami opowiadał Robert Fila, Starostwa Stalowowolski. – Staram się podejmować decyzje w oparciu o konsensus społeczny. Musimy być na to zawsze gotowi jako urzędnicy samorządu. Musimy też pamiętać, że na wszystkim nie będziemy się znać, a to właśnie mieszkańcy mogą być dla nas dużym wsparciem. Naprawdę warto ich słuchać. My sami dużo się nauczyliśmy realizując projekt. Co ważne: przełamaliśmy społeczne postawy roszczeniowe dzięki temu, że mieszkańcy poczuli się partnerem w dialogu.

– W projekcie „Decydujmy razem”, w którym uczestniczy nasz samorząd, stawiamy na dialog. Dlatego wspólnie z mieszkańcami opracowaliśmy program ochrony zdrowia – mówił Philipp Zalewski, animator partycypacji publicznej w powiecie stalowowolskim – Podczas każdego ze spotkań z mieszkańcami pracowaliśmy nad inną częścią dokumentu programowego, każdy mógł przyjść i wnieść swój wkład. Problem, który pojawił się na samym początku to duża dawka nieufności. To była jednak bariera do pokonania. Myślę, że brała się stąd, że wiele osób myśli, że ich głos nic nie zmieni. Dlatego ważne jest by przekonać ludzi do tego, że władza chce ich pytać o zdanie.

Agata Bulicz podkreśliła też, że nie tylko chęć samorządu do dialogu, ale i inicjatywa po stronie mieszańców jest bardzo ważna, by działać dla dobra wspólnego.

Więcej informacji nt. projektu „Decydujmy razem” na stronie internetowej www.decydujmyrazem.pl. Wszelkie dostępne w portalu publikacje można zamówić bezpłatnie kontaktując się z Fundacją Fundusz Współpracy. Skontaktuj się by otrzymać bezpłatny egzemplarz [email protected].