By działać trzeba mieć wizję. Żeby mieć wizję trzeba widzieć sens we współpracy. Coraz częściej hasło „partnerstwa lokalne” widnieje w różnych publikacjach, opracowaniach, artykułach czy jest słyszalne w innych nośnikach informacji.
Partnerstwa lokalne nie mają jednej definicji, ale jak sama nazwa wskazuje to nic innego jak podejmowanie współpracy przez lokalne podmioty na rzecz danego środowiska społecznego. Partnerstwo lokalne bowiem to wspólne wypracowywanie narzędzi, dzięki którym można wprowadzać innowacyjne rozwiązania problemów i zaspakajania potrzeb danej wspólnoty. Współdziałanie w formule partnerskiej ukazuje fakt, że partnerzy biorą współodpowiedzialność za to co się dzieje w Gminie. Wielkim atutem jest różnorodność partnerów, dzięki czemu jest szansa obiektywnego spojrzenia na dane obszary problemowe. Kolejnym atutem jest uzupełnianie się działań i możliwość stworzenia kompleksowej oferty dla mieszkańców. To także „dodawanie” do siebie przeróżnych umiejętności, doświadczeń i możliwości, które posiadają partnerzy, po to, by wytworzyć jak najwięcej „ruchu”. Zresztą nie o zwykłe dodawanie tu chodzi, a raczej o kumulację talentów i pomysłów, jakie wnoszą do projektu partnerzy. Tam gdzie jest partnerstwo, rodzi się „energia”, tam, gdzie jest energia, znika apatia. (1)
Partnerstwo wykorzystując kapitał ludzki oraz instytucjonalny jest szansą na rozwój kapitału społecznego. A kapitał społeczny to nic innego jak budowanie relacji, zaufania, wzmocnienie więzi społecznych.
Partnerstwo lokalne polega na aktywizowaniu całych społeczności i zachęcaniu ich do współpracy przy definiowaniu lokalnych problemów i rozwiązywaniu ich na poziomie gminy, miasta czy powiatu. Świadomość, że oddolne inicjatywy można zrealizować, a lepsze efekty osiąga się poprzez współpracę a nie spory, motywuje do wytężonej pracy i podejmowania nowych zadań. Kluczowym zadaniem na poziomie lokalnym jest więc zachęcenie partnerów lokalnych do wspólnego działania i pokazanie im korzyści, jakie z tego wynikają (2)
Dlatego tworzenie partnerstwa jest dobrą drogą, żeby poruszać społeczność i żeby budować wspólne dobro. Wartości jakie przyświecają podejmowaniu systemowej współpracy to: zaufanie, zaangażowanie, współodpowiedzialność, szacunek, otwartość.
Bez tych podstawowych elementów nie ma możliwości osiągnięcia efektywnej współpracy. Partnerzy muszą najpierw się poznać. Dowiedzieć się nawzajem o swoich zasobach, możliwościach, ale także ograniczeniach np. prawnych, instytucjonalnych. Partnerzy to jednak przede wszystkim ludzie. Należy więc dbać o wzajemnie relacje, o poszanowanie, o równość. Istotne jest także, żeby każdy z partnerów widział swój interes we wspólnej budowie i uczestniczenia w partnerstwie. Czy będzie to wewnętrzna satysfakcja, czy profity wynikające np. z realizacji wspólnego projektu, czy wzmocnienie pozycji społecznej. Zawsze do działania jest potrzebna motywacja i u różnych osób motywacja może być inna. Ważne aby mówić o niej otwarcie. Ukryte interesy mogą przyczynić się do konfliktów. A dopiero w momencie kiedy jest otwarta komunikacja, [pozwalająca utworzyć odpowiednią przestrzeń do wyrażania własnych spostrzeżeń, opinii jest możliwe rozwiązywanie sytuacji trudnych i współdziałanie. Jest oczywiste, że przy planowaniu i realizacji różnych działań może zdarzyć się różnica poglądów i wizji. Chodzi o to aby razem, w toku dyskusji, wypracować wspólny „obraz” i wizję.
Od początku tego roku miałam przyjemność wsparcia powstawania trzech partnerstw lokalnych wokół ekonomii społecznej: w Boguszowie Gorcach, Jaworze oraz Żarowie. Trzy Gminy na mapie Dolnego Śląska dołączają do grona Gmin, w których różne podmioty potrafią działać we wspólnym celu. Gmin, w których widzi się sens współdziałania. W tych Gminach oczywiście współpraca występowała wcześniej, pomiędzy poszczególnymi instytucjami, organizacjami. Jednak praca w partnerstwie jest już podejmowaniem działania w trybie systemowym, a nie już tylko akcyjnym. Partnerami są przedstawiciele trzech sektorów: administracji publicznej, ośrodka pomocy społecznej, domu kultury, biblioteki, powiatowego centrum pomocy rodzinie, powiatowego urzędu pracy, szkoły, biznesu, organizacji pozarządowych, warsztatów terapii zajęciowej, uniwersytetu III wieku.
Dzięki tej różnorodności instytucjonalnej partnerzy mają szansę spojrzeć na problem Gminy od każdej strony, co daje możliwość lepszej, efektywnej pracy na rzecz swojego społeczeństwa.
Oczywiście współpraca to przede wszystkim też efekt synergii, czyli osiąganie więcej niż samodzielne działanie partnerów.
Wszystko zaczęło się pierwszym spotkaniem, dyskusją na temat idei tworzenia partnerstwa: „po co, dlaczego, jakie zalety, jakie przeszkody, jakie obowiązki, jakie korzyści?”
Pierwsze spotkanie jest szczególnie ważne dla zbudowania „dobrego klimatu” do dalszej współpracy. Jeśli zacznie się od wymiany zdań z poszanowaniem dla różnych koncepcji, jest duża szansa powodzenia. Partnerstwo zatem oznacza wspólne decyzje, działania, wspólną odpowiedzialność, wkład każdego z partnerów i korzyści, które każdy z partnerów osiąga. Partnerstwo to także równorzędność partnerów (JAK LOKALNIE BUDOWAĆ DOBRO WSPÓLNE? PORADNIK DLA DZIAŁAJĄCYCH LOKALNIE Warszawa 2009)
Oczywiście po pierwszym spotkaniu poza ciekawością, zainteresowaniem, jest ta pierwsza energia, ten impuls który mówi: „Tak, warto, działajmy, róbmy coś, jest tyle możliwości, piszmy projekty”. Oczywiście zdarza się, co jest całkowicie normalne, że zapał z czasem gaśnie. Trzeba jednak pracować nad tym żeby utrzymywał się na takim poziomie, który pozwala jeszcze działać.
Następnie przychodzi czas na kolejne. I tu już zaczyna się współpraca. Partnerstwa wypracowywały bowiem wspólnie diagnozę problemów. Przedstawiciele różnych podmiotów zastanawiali się nad istotą problemów (głównie tych społecznych) mieszkańców, przyczyn i skutków, skali problemu. Na podstawie takiej analizy trzy partnerstwa wyznaczy sobie kierunek funkcjonowania wskazując cele główne i szczegółowe.
Widząc cel wiemy dokąd zmierzamy i co chcemy osiągnąć, jaką zmianę wprowadzić. Partnerstwa boguszowskie, żarowskie i jaworskie skupiły się głównie na wzroście integracji i aktywizacji społecznej mieszkańców ze szczególnym uwzględnieniem osób młodych, starszych i niepełnosprawnych.
Kiedy partnerzy określili już obszar dla swojego funkcjonowania, na kolejnych spotkaniach analizowali potencjał lokalny tworząc mapę zasobów. Oprócz pracy twórczej z kredkami partnerzy mieli czas na refleksję. Okazało się ze przy wspólnej pracy dowiadywali się o instytucjach, o których wcześniej niewiele wiedzieli. Poza tym, po powstaniu takiej mapy jest szansa uświadomienia sobie ogromu możliwości jakie są dostępne w danej Gminie.
Po tym przyszły kolejne spotkania, gdzie partnerzy określali misję, wizję partnerstwa, wypracowywali wartości dla danego partnerstwa, tworzyli regulamin funkcjonowania wybierając lidera oraz określając zasady współpracy. Ponadto w Boguszowie Gorcach i Żarowie zostały wypracowane założenia projektowe, które zostały następnie przełożone na wnioski do działania 7.3 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Także w Żarowie i Boguszowie nastąpiło uroczyste podpisanie porozumienia o współpracy. W Jaworze natomiast jest już zaplanowane pierwsze wspólne działanie na koniec sierpnia oraz planowane podpisanie porozumienia o współpracy na początek października.
Planów na wspólne działania jest wiele. Teraz należy je usystematyzować i powoli zacząć wdrażać. Bo nic tak nie łączy jak wspólne działanie. Ani też nie sprawdza Partnerów.
Po czasie wypracowywania założeń, poznawania się, przychodzi czas na podjecie konkretnej inicjatywy, która będzie przynosiła wymierne efekty i rezultaty.
Partnerstwa „Żarowskie inicjatywy”, „Jaworowi Ludzie” oraz „Perspektywa” muszą też powoli zaistnieć w świadomości swoich mieszkańców, pokazać że są otwarci na ich potrzeby.
Teraz, po wakacyjnym odpoczynku, czas na twórcze, efektywne i wysokiej jakości działanie partnerstw, aby pokazać, że te spotkania mają sens. A także, że ta iskra, która pojawiła się na początku roku dalej się żarzy i daje energię do inicjatyw.
Tytuły publikacji, do których można sięgnąć, aby lepiej poznać ideę partnerstw lokalnych.
-
- Red. Tomasz Kaźmierczak, Kamil Hernik; Społeczność lokalna w działaniu. Kapitał społeczny. Potencjał społeczny. Lokalne governance. (Fundacja Instytut Spraw Publicznych)
- Strategia Interwencji Partnerskiej czyli jak pobudzać procesy oddolnego rozwoju społeczności wiejskich (Fundacja Instytut Spraw Publicznych)
- Animator skuteczny. Poradnik dla animatorów i tych wszystkich, którzy chcą coś zmienić w społeczności lokalnej (Fundacja Instytut Spraw Publicznych)
- red. Tomasz Kaźmierczak; Zmiana w społeczności lokalnej; Instytut Spraw Publicznych Warszawa 2007
- red. Tomasz Kaźmierczak; W poszukiwaniu strategii obudzania oddolnego rozwoju społeczności wiejskich; Instytut Spraw Publicznych 2008
- red. Wiesław Theiss, Bohdan Skrzypczak, Edukacja i animacja społeczna w środowisku lokalnym, Stowarzyszenie CAL, Warszawa 2006
- red. Izabela Rybka, Animacja lokalna i przedsiębiorczość społeczna na rzecz rozwoju obszarów wiejskich. Broszura pokonferencyjna, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2008
- Idea Partnerstwa w praktyce Programu Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL, Fundacja Fundusz Współpracy, Warszawa 2008
A także linki do których można zajrzeć w wolnej chwili:
(1) JAK LOKALNIE BUDOWAĆ DOBRO WSPÓLNE? PORADNIK DLA DZIAŁAJĄCYCH LOKALNIE Warszawa 2009
(2) PRZEZ WSPÓŁPRACĘ DO SUKCESU Partnerstwo lokalne na rynku pracy, Warszawa 2007, Antoni Sobolewski (redaktor naczelny)
Źródło: informacja własna dolnoslaskie.ngo.pl
