Publicystyka - ngo.pl

II Szczyt SOS dla Edukacji był przede wszystkim okazją do dyskusji o rozwiązaniach, które mogą dać polskiej szkole szansę na nowe otwarcie. 

Propozycje rozwiązań znajdują się m.in. w Mapie drogowej dla edukacji, roboczej wersji planu realizacji postulatów SOS na różnych poziomach – od parlamentu, rządu i ministerstwa, przez samorządy lokalne, aż po przedszkola i szkoły.

Przybyli na II Szczyt SOS dla Edukacji politycy i polityczki razem z przedstawicielkami i przedstawicielami organizacji pozarządowych zastanawiali się nad krokami, które mogą doprowadzić do realizacji postulatów zawartych w Pakcie obywatelskim dla edukacji oraz 10 rozwiązaniach na pierwsze 100 dni po wyborach.

– Usłyszałam od państwa, że nasza, polityczek obecność tutaj sprawia, że wasza praca ma sens. Jest odwrotnie – nasz praca ma sens i będzie łatwiejsza dzięki Waszemu zaangażowaniu – mówiła m.in. Agnieszka Dziemianowicz-Bąk z Lewicy. – Mamy nowe otwarcie, czyli podpisane uzgodnienia, które mają na celu zmiany idące daleko dalej niż tylko zażegnanie kryzysu w edukacji po ministrze Czarnku.

Dla posłanki z Lewicy tematami szczególnie zasługującym na to, aby się nimi szybko zająć jest upodmiotowienie uczniów i uczennic (o co mógłby zadbać np. pełnomocnik ds. praw uczniów powołany przy ministrze edukacji lub rzecznik praw uczniowskich) oraz nowe podejście do nadzoru pedagogicznego (rozumianego nie jako nadzór nad przestrzeganiem przepisów, ale wsparcie w przestrzeganiu praw nauczycieli i uczniów).

Joanna Mucha (Polska2050-TD) podkreślała wagę i rolę partycypacyjnego wypracowywania rozwiązań i dokumentów.  Dla niej tematami, którymi należało by się zająć w pierwszej kolejności jest rozszerzenie i wzmocnienie edukacji w żłobkach oraz przeciwdziałanie przemocy w szkołach. 

– Przez osiem lat spotykaliśmy się przy różnych okazjach. Teraz wygraliśmy wybory. Zaprosiliście nas na Szczyt. Jesteśmy. Nie uciekamy. Gwarantuję, że będziemy z Wami współpracować – deklarowała Kinga Gajewska z KO. Powiedziała także, że chociaż postulat utworzenia Komisji Edukacji Narodowej (jest to jeden z głównych postulatów zapisanych w Mapie drogowej dla edukacji) nie został uwzględniony w umowie koalicyjnej, to nie znaczy, że nowy sejm oraz rząd się tym nie zajmą. 

– Komisja Edukacji Narodowej to będzie coś przełomowego w polskiej edukacji, ale nie jestem w stanie powiedzieć, jak to będzie wyglądało, jakie będą tam obowiązywały procedury, jakie będą kompetencje. Będziemy nad tym pracować – zapowiedziała Kinga Gajewska, dodając, że do tej pory wszystko odbywało się w tempie ekspresowym. Teraz będzie inaczej.

Na spotkaniu obecny był także senator Adam Bodnar, który zwrócił z kolei uwagę na konieczność systemowego zajęcia się edukacją Polaków poza granicami: od finansowania, poprzez podstawę programową i podręczniki.  Zdaniem byłego rzecznika praw obywatelskich nadal ważnym tematem jest także edukacja obywatelska.

Uczestnicy i uczestniczki II Szczytu dla edukacji pytali także o powrót 6-latków do szkoły, awans zawodowy nauczycieli, możliwości uspołecznienia wyboru kuratorów, sytuację ukraińskich uczniów pozostających poza systemem edukacji, religię w szkołach i edukację seksualną.

Ze strony polityczek padły zapowiedzi, że będą podejmowane prace nad stabilnym systemem finansowania oświaty (na poziomie 6% PKB) oraz nad przywróceniem prestiżu zawodu nauczyciela. 

 – Nie będzie powrotu do programów, które zostały społecznie odrzucone – mówiła Krystyna Szumilas, przewodnicząca sejmowej komisji edukacji, nauki i młodzieży, odpowiadając na pytanie o 6-latków. – System nie wytrzyma rewolucji.

– Lekcje religii wychodzą ze szkoły nogami uczniów i uczennic, którzy wypisują się z tych zajęć. Czeka nas raczej dyskusja o finansowaniu tych lekcji i   zmniejszeniu godzin – odpowiadała z kolei Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, zwracając uwagę, że program w szkole powinien odpowiadać na to, czego oczekują dzieci i młodzież. – A oni chcą edukacji nastawionej na przyszłość. 

Posłanka odpowiedziała również na pytanie o uspołecznienie wyboru kuratorów oświaty. Jej zdaniem jest to ciekawy pomysł, ale najpierw trzeba ustalić, jaka ma być rola kuratorów. Od tego zależy, w jaki sposób osoby powinny być wybierane na te stanowiska. Przypomniała także, że Prezydent prawdopodobnie będzie chciał stać na straży dotychczasowej polityki Prawa i Sprawiedliwości, czyli wzmacniania kontrolnej roli kuratorów w samorządach.

Organizacje pozarządowe obecne na II Szczycie dla edukacji zostały zaproszone do udziału w pierwszym posiedzeniu komisji edukacji, nauki i młodzieży. Spotkanie to odbędzie się w poniedziałkowe popołudnie. Podczas posiedzenia połączonych komisji ENiM oraz Sprawiedliwości i praw człowieka opiniowany będzie wniosek o powołanie Rzecznika Praw Dziecka.

W II Szczycie dla edukacji wzięli udział przedstawiciele i przedstawicielki ponad 50 organizacji pozarządowych. Spotkali się m.in. po to, aby wypracować wspólny model działania na najbliższe miesiące. 

Punktem wyjścia do tych dyskusji była Mapa drogowa dla edukacji. Uczestnicy i uczestniczki Szczytu pracowali w grupach roboczych podzielonych według poziomów podejmowania decyzji i zarządzania oświatą – władz centralnych i podległych im instytucji, władz samorządowych oraz szkoły (dyrekcji, rad pedagogicznych, społecznych organów szkół oraz nauczycieli). W czasie prac stolikowych (moderowanych przez przedstawicieli i przedstawicielki SOS dla Edukacji oraz samorządów lokalnych) wspólnie z politykami i polityczkami zastanawiali się  nad krokami, które mogą doprowadzić do realizacji postulatów Paktu i 10 rozwiązań w perspektywie najbliższych miesięcy po utworzeniu rządu oraz dalszej, aż do 2040 roku.

I Szczyt dla Edukacji odbył się 27 stycznia 2023 r. Wówczas przy jednym stole usiedli przedstawiciele wszystkich środowisk związanych z polską edukacją i znaleźli wspólne pola, na których udało im się porozumieć. Efektem tej pracy jest 10 rozwiązań na pierwsze 100 dni rządów, które podpisały wszystkie ugrupowania Paktu Senackiego. 

We współpracy z przedstawicielami środowisk edukacyjnych i eksperckich powstała także Mapa drogowa dla edukacji – nowy dokument programowy na najbliższy rok, kadencję i nadchodzące kilkanaście lat.

Organizatorem Szczytu dla Edukacji jest koalicja SOS dla Edukacji – koalicja ponad 40 organizacji, które działają na rzecz mądrzejszej i lepszej szkoły. Promują i upowszechniają dobre praktyki w nauczaniu. Monitorują stan edukacji i przygotowują propozycje zmian na poziomie systemowym, ale również rozwiązania dla samorządów lokalnych i szkół.

Szczyt dla Edukacji był współfinansowany przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności.