Publicystyka - ngo.pl

Tekst powstał dzięki współpracy ngo.pl i Centrum Pro Bono.
Opracowanie: Adwokat Gabriela Morawska-Stanecka, Kancelaria Adwokatów Stańko i Partnerzy w Katowicach.

Organizując imprezy czy też wypoczynek dla dzieci i młodzieży, organizacje pozarządowe muszą brać pod uwagę przepisy ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym  (Dz.U. 2016.862). Przepisy te weszły w życie 1 października 2017 r. Ustawa wprowadziła nowy rejestr – Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym, który prowadzony jest przez Ministerstwo Sprawiedliwości w systemie teleinformatycznym. Tworząc Rejestr, ustawa nałożyła na pracodawców i organizatorów działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi, dodatkowe obowiązki.

W sytuacji, gdy NGO organizuje kolonie, obóz, zimowisko i w tym celu zatrudnia wychowawców, którzy w jakimkolwiek zakresie sprawują opiekę nad małoletnimi, przed ich zatrudnieniem organizacja jest zobowiązana do uzyskania informacji, czy dane tych osób nie są zamieszczone w Rejestrze.

Sam Rejest złożony jest z dwóch oddzielnych baz danych:

• Rejestru publicznego
• Rejestru z dostępem ograniczonym

Rejestr publiczny jest jawny i dostępny w internecie dla każdego.

Rejestr z dostępem ograniczonym jest dostępny dla pracodawców i organizatorów działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi. Uzyskają oni dane z Rejestru za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub elektronicznej aplikacji dostępowej, na warunkach określonych w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 lipca 2017 r. (Dz.U.2017.1561). Zgodnie z przepisem art. 21 ustawy o przeciwdziałaniu organizacje mają obowiązek uzyskania informacji, czy dane osoby, z którą zamierzają zawrzeć umowę, są zamieszczone w Rejestrze z dostępem ograniczonym (art. 21 ust. 1. ustawy).

Art. 21 ust. 1
Przed nawiązaniem z osobą stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby do innej działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi pracodawcy lub inni organizatorzy w zakresie takiej działalności są obowiązani do uzyskania informacji, czy dane tej osoby są zamieszczone w Rejestrze z dostępem ograniczonym.

Oczywiście zrozumiałe jest, że przed wystąpieniem z wnioskiem o udostępnienie danych organizacje w pierwszej kolejności muszą sprawdzić, czy dane takie nie znajdują się w Rejestrze publicznym.

W przypadku dopuszczenia do pracy osoby bez uzyskania wskazanych wyżej informacji lub pomimo tego, że jej dane zostały zamieszczone w Rejestrze – osoba, która to uczyniła podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny do 1000 zł (art. 23 ust. 2 ustawy).

W przypadku organizowania pikniku rodzinnego, zastanawiając się nad obowiązkiem uzyskania informacji z Rejestru, należy rozważyć, czy ktokolwiek z zatrudnionych będzie miał do czynienia z małoletnimi, którzy nie będą przebywali pod bezpośrednią opieką swoich rodziców. Dotyczy to również wolontariuszy, gdyż ustawa posługuje się stwierdzeniem „dopuszczenie do działalności związanej z (…)”. Generalnie należałoby skłaniać się do stanowiska, że trzeba sprawdzić, czy osoby, które mają sprawować nadzór lub opiekę, znajdują się w Rejestrze.

Obowiązek z art. 21 dotyczy również organizacji pozarządowych (zwykle będą to kluby sportowe), prowadzących zajęcia sportowe, w których biorą udział osoby małoletnie. Obowiązek wystąpi nawet w sytuacji, gdy w grupie znajduje się tylko jedna osoba małoletnia. Obowiązek będzie polegał na sprawdzeniu w Rejestrze nie tylko trenerów i opiekunów, ale również innych osób – np. pielęgniarki czy sędziego.

Wydaje się, że organizacja imprezy masowej, w której uczestniczy nieograniczona liczba osób, jest sytuacją, która nie wymaga uzyskiwania informacji z Rejestru. Jednak decyduje tutaj grupa docelowa, do której kierowana jest oferta. Jeżeli uczestnikami imprezy masowej będą dzieci i młodzież, zasadnym byłoby uzyskanie informacji z Rejestru na temat osób, mających zapewniać małoletnim opiekę.

Chodzi o osoby, które nie sprawują bezpośrednio opieki, ale są np. zatrudnione do przygotowywania posiłków, sprzątania, ochrony w instytucjach zapewniających opiekę dzieciom. Czy należy sprawdzać je w rejestrze? Dziś odpowiedź na to pytanie nie będzie jednoznaczna.

Generalnie ustawa stanowi, że „przed nawiązaniem z osobą stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby do innej działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi” pracodawcy mają obowiązek uzyskania danych z Rejestru. Ale żaden przepis ustawy nie precyzuje, co oznacza sformułowanie: „działalność związana z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem (…)”.

W sytuacji wychowawcy wydaje się jasne i zrozumiałe, że ten obowiązek istnieje. W przypadku innych osób, jeżeli te osoby mają kontakt z dziećmi, powstają poważne wątpliwości, czy i w takim wypadku nie należy zasięgnąć danych z Rejestru. Ustawa jest nowa, brak jest jeszcze konkretnego orzecznictwa, a dopiero orzeczenia w konkretnych sprawach mogą ugruntować praktykę w tym zakresie. Należy doradzać ostrożność w tej kwestii.

• do korzystania z Rejestru wymagany jest kwalifikowany podpis elektroniczny lub podpis potwierdzony profilem zaufanym ePUAP
• informacja z Rejestru jest bezpłatna
• rejest na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości: https://rps.ms.gov.pl

Program Centrum Pro Bono jest realizowany przez Fundację Uniwersyteckich Poradni Prawnych od 2007 roku. Inicjatywa Centrum Pro Bono zaspokaja rosnącą potrzebę pomocy prawnej pro bono na rzecz organizacji III sektora. Głównym obszarem działalności Centrum Pro Bono jest pośredniczenie pomiędzy organizacjami pozarządowymi poszukującymi wsparcia prawnego, a prawnikami, chętnymi do świadczenia pomocy prawnej pro bono. Dodatkowo, ścisła współpraca z kancelariami prawnymi i najlepszymi ekspertami w swoich dziedzinach pozwala nam podejmować wyzwania w postaci różnych projektów edukacyjnych i szkoleniowych skierowanych do organizacji non-profit. Obecnie z Centrum Pro Bono współpracuje 30 kancelarii z całej Polski.

Więcej informacji: http://www.centrumprobono.pl/

Kancelaria Adwokatów Stańko i Partnerzy w Katowicach

Jak przestrzegać prawa w NGO, jakie przepisy są ważne dla NGO – dowiesz się w serwisie poradnik.ngo.pl.