Publicystyka - ngo.pl

Ula Adamowicz: – Rozpoczęłam współpracę z muzeum po przyjeździe do Warszawy na studia. Były dwa powody, dla których pomyślałam o takim wolontariacie. Po pierwsze, zachęcała mnie do tego moja mama, która pochodzi z Warszawy. A drugi powód był czysto towarzyski – chciałam poznać nowych ludzi.

U.A.: – Teraz zaczął się czwarty rok.

U.A.: – Myślę, że im dłużej jestem w muzeum, tym lepiej wiem, czym chcę się zajmować. Mam tu swoje miejsca i zadania, którym najchętniej poświęcam swój czas. Przede wszystkim prowadzę wywiady z powstańcami i osobami cywilnymi, które mieszkały w Warszawie w czasie Powstania. To jest zupełnie wyjątkowe zajęcie, dzięki któremu mam kontakt z prawdziwymi świadkami historii. Myślę, że sama się też dzięki temu rozwijam: poznaję lepiej Warszawę, uwrażliwiam się lub nabieram dystansu do niektórych spraw.

U.A.: – Niewiele się w tej kwestii zmieniło. Zawsze starałam się podchodzić do tej współpracy tak samo. Wolontariat to po prostu atrakcyjny sposób na spędzanie wolnego czasu, na poznanie ciekawych ludzi, na zrobienie czegoś dla swojego otoczenia.

U.A.: – W muzeum jest wiele okazji, podczas których można poznać nowych ludzi. I część z tych osób stanowi teraz grono moich znajomych, z którymi utrzymuję stały kontakt. Spotykamy się nie tylko podczas realizacji muzealnych projektów, ale także „po godzinach”, w czasie wolnym.

U.A.: – Wolontariat jest bardzo zróżnicowany, zarówno pod względem wieku, jak i typu ludzi, więc trudno wszystkich wolontariuszy wsadzić do jednego worka. Są ludzie, którzy mają bardzo poukładany kalendarz i sposób pracy, więc w każdym tygodniu pojawiają się np. tylko w jeden, określony dzień. Inni podchodzą do wolontariatu bardziej elastycznie – w zależności od potrzeb muzeum i swoich możliwości. A niektórzy pojawiają się wyłącznie przy okazji większych projektów. Jedni pracują tylko w wakacje, inni zostają na lata. Niezależnie od tego, każda forma wolontariatu ma swoją nieocenioną wartość.

U.A.: – Zmieniło się na plus, głównie dzięki wywiadom z powstańcami. Od momentu kiedy zaczęłam je prowadzić, zdałam sobie sprawę, że wydarzenia, które ci ludzie przeżywali, stanowią coś niezwykle fascynującego i poruszającego jednocześnie. To już nie są opowieści dotyczące „czystych” faktów, które przekazuje się na lekcjach historii. To życie tych ludzi, ich tragedie, radości, masa doświadczeń, jakie od czasu Powstania noszą w sobie. W pewnym sensie czuję się wyróżniona, że mogę z nimi rozmawiać. Często są to bardzo osobiste opowieści, a zdarza się, że nie zna ich nawet najbliższa rodzina. Każdy powstaniec czy cywil z tamtego okresu ma swoją historię, która do dzisiaj w nim jest i w pewnym stopniu oddziałuje na jego codzienne życie. I to nierzadko w takim bardzo prozaicznym wymiarze, np. nie wszyscy wrócili do Warszawy po zakończeniu Powstania i do dziś tęsknią za tym miastem.

U.A.: – Współpracuję z Centrum Wolontariatu przy różnych projektach i pomagam przy spotkaniach organizowanych przez Dział Edukacyjny.

U.A.: – Oczywiście! Wolontariat jest wielowymiarowy. Z jednej strony przynosi mi dużą frajdę, bo robię coś, co sprawia mi radość i satysfakcję. Z drugiej strony, spotykam sporo ciekawych ludzi, pełnych pasji do życia. A po trzecie (choć nie lubię i tym mówić, bo to coś bardzo osobistego, a poza tym może brzmieć nieco patetycznie), mam poczucie, że robię coś ważnego, dla mojego kraju. Czuję się Polką i cieszę się, że dzięki mojej pracy w Archiwum Historii Mówionej jakaś historia nie zostanie zapomniana. Może dzięki temu ktoś zrozumie, dlaczego Warszawa jest taka, jaka jest (także pod względem architektonicznym) i na czym polega jej piękna, ale i tragiczna historia.

U.A.: – Tak, choć sama nie prowadzę takiej „wolontariackiej propagandy” wśród moich znajomych. Wszyscy wiedzą, że działam w muzeum i wspominam o tym podczas naszych rozmów, ale nie namawiam nikogo specjalnie do angażowania się w podobne rzeczy. Czasem zapraszam znajomych na jakiś koncert lub wydarzenie kulturalne organizowane w muzeum, natomiast wydaje mi się, że to indywidualna decyzja każdego człowieka, czy taka forma spędzania wolnego czasu mu odpowiada. Wolontariat nie jest aż tak bardzo popularny wśród młodych ludzi i czasem spotykam się z opiniami typu: „Po co to robisz? Nikt ci za to nie zapłaci”. Ja wynoszę z tego jednak sporo korzyści i nie żałuję.

U.A.: – To się powoli zmienia i wydaje mi się, że Polacy coraz bardziej rozumieją potrzebę angażowania się na rzecz swojej społeczności lokalnej. Jeśli ludzie zauważą, że wolontariat ma bezpośrednie przełożenie na ich otoczenie, to będą się częściej i chętniej włączać w tego rodzaju aktywność społeczną. Wydaje mi się także, że w szkołach powinno się więcej mówić i pokazywać korzyści płynące z zaangażowania w wolontariat. Dobrze by było, gdyby również rekruterzy bardziej doceniali wartość, jaką niesie ze sobą wolontariat. Ludzie poświęcający swój wolny czas na działalność społeczną noszą w sobie niezwykłą pasję, a to cenna wiadomość dla przyszłego pracodawcy.

U.A.: – Dużo zależy od formy wolontariatu. Oczywiście, każdy typ pracy rozwija inne kompetencje, a w muzeum jest wiele różnych zadań, które można wykonywać. Wolontariat na pewno uczy komunikacji interpersonalnej. Dotyczy to zwłaszcza osób, które pracują przy ekspozycji muzealnej lub uczestniczą w zajęciach z dziećmi.

U.A.: – Trudno mi powiedzieć. W myśleniu Polaków o wolontariacie wciąż pokutuje myślenie rodem z PRL-u i jakaś niechęć do działania na rzecz dobra wspólnego. W Stanach Zjednoczonych wolontariat jest odbierany zupełnie inaczej, jako jeden z elementów codziennego życia. I to właśnie osoby, które nie angażują się w jakąkolwiek działalność społeczną są negatywnie postrzegane przez otoczenie. W naszym kraju wolontariat wciąż traktuje się jako kaprys, a czasem nawet frajerstwo. To się na szczęście powoli zmienia, ale wciąż należy podejmować wiele wysiłków na rzecz promowania i rzetelnego informowania o korzyściach płynących z wolontariatu.

U.A.: – Motywacje były przeróżne. Część osób czuła, że w jakimś sensie jest to niemalże ich obowiązek – jako warszawiaków czy Polaków. Znają historię, mają świadomość, że pamięć tysięcy Żydów mieszkających tu przed wojną powinna być w godny sposób uczczona. Inne osoby wspominały o swoich korzeniach i pochodzeniu żydowskim. Przychodzili też ludzie, dla których to była pierwsza w życiu przygoda z wolontariatem.

U.A.: – Bardzo dobrze pamiętam jeden z wywiadów (przeprowadzony akurat w Trójmieście), który zrobił nam mnie ogromne wrażenie. Mój rozmówca był w bardzo dobrej kondycji, świetnie się z nim rozmawiało, więc pozwoliłam sobie na kilka dodatkowych pytań. Odważyłam się zapytać, jak to jest, co się czuje i myśli, kiedy się strzela do ludzi... Ten pan najpierw opowiadał, że jako młodzi chłopcy – i Powstańcy jednocześnie – zaznaczali sobie na hełmach każdego Niemca, którego zabili – w przekonaniu, że jeśli każdy Polak zabiłby dwóch Niemców, to wojna by się skończyła. Po czym wziął głęboki oddech i dodał, że „tak naprawdę to człowiek stał się mordercą”. I wtedy wbiło mnie w fotel. Mając świadomość okropieństwa tej wojny i wszystkich zbrodni, jakie zostały na Polakach popełnione, ten pan ma do dziś świadomość, że odbierał życie innemu człowiekowi. I to był jeden z najtrudniejszych, a jednocześnie najbardziej poruszających wywiadów, jakie przeprowadziłam…

U.A.: – Zajmując się wywiadami za każdym razem spotykam innego człowieka, za którym stoi zupełnie inna historia. I każda rozmowa jest zupełnie wyjątkowa. Dlatego zdecydowanie się nie nudzę. Myślę, że także inni wolontariusze muzeum doświadczają tutaj tych nowych rzeczy. Jest wiele ciekawych propozycji, w które można się zaangażować. Spotykając nowych ludzi nigdy nie jesteśmy w stanie przewidzieć, w jakim kierunku pójdzie ta interakcja i co z tego wyniknie.

U.A.: – Jest wiele powodów, dla których można się zgłosić. Są wśród nich takie oczywiste: wolontariat podczas obchodów to możliwość uczestniczenia w ciekawych wydarzeniach kulturalnych, poznania nowych ludzi, pogłębiania wiedzy historycznej. Należy też pamiętać, że to wyjątkowe obchody: 70. rocznica Powstania Warszawskiego, będzie tylko raz w historii. A kogoś innego może po prostu zachęci wyjazd integracyjny, szansa aktywnego udziału w grze terenowej czy kręceniu spotu promocyjnego? Może ktoś chce zobaczyć, jak wyglądają spotkania powstańców z Prezydentem albo wspomóc zbiórkę na powstańcze mogiły? Dobrych powodów, żeby spróbować jest całe mnóstwo! Wydaje mi się, że warto przyjść i po prostu zobaczyć (żeby później nie żałować, że się zmarnowało taką okazję w życiu). Bo wolontariat w Muzeum Powstania Warszawskiego to naprawdę świetna sprawa!

---

Rozmawiała: Anna Samel

Anna Samel – od wielu lat związana z III sektorem, współpracuje z Centrum Wolontariatu Muzeum Powstania Warszawskiego, prowadząc wywiady z wolontariuszami.

Więcej informacji dla osób zainteresowanych wolontariatem w Muzeum Powstania Warszawskiego na: www.facebook.com/Centrum.Wolontariatu.MPW