Publicystyka - ngo.pl

Przedstawiciele trzeciego sektora spotkali się 7 kwietnia 2005 w
warszawskiej Fabryce Trzciny, by dyskutować nad tym, na jakich zasadach pieniądze przekazane Polsce
w ramach tzw. mechanizmów finansowych będą dostępne dla organizacji. Na konferencję
"Organizacje pozarządowe jako beneficjenci nowych programów pomocowych - Mechanizmu
Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego" zapraszała Ambasada Królestwa
Norwegii w Polsce oraz Ministerstwo Gospodarki i Pracy. Organizacją spotkania zajmowali się
Stowarzyszenie na rzecz Forum Inicjatyw Pozarządowych oraz norweska Światowa Unia Ochrony
Przyrody.

W konferencji wziął udział ambasador Królestwa Norwegii, która jest
największym darczyńcą w ramach mechanizmów finansowych.

• Norwegia przeznacza 1,1 mld euro na stymulowanie gospodarki i rozwoju społecznego w Europie,
  skupiając się na nowych członkach UE. Polska jest beneficjentem ponad połowy tej pomocy - mówił
  ambasador Norwegii, Sten Lundbo - Polski rząd postanowił przeznaczyć 7 proc. alokacji [mechanizmów
  finansowych - przyp. red.] czyli 37 mln euro na fundusz dla organizacji pozarządowych. To będzie
  największy fundusz w Polsce.

• Środki z mechanizmów finansowych będą wykorzystywane poprzez
  działania realizowane w kilku priorytetach oraz w formie funduszy, z których największy będzie
  przeznaczony dla organizacji pozarządowych - mówiła Krystyna Gurbiel, wiceminister gospodarki. -
  Organizacje mogą się ubiegać o środki nie tylko w ramach funduszu, ale także w ramach innych
  priorytetów. Będą także brały udział w podejmowaniu decyzji w Komitetach Sterujących i
  Komitecie Monitorującym.

Co to są Mechanizmy Finansowe
Wraz z członkostwem w Unii Europejskiej Polska stała się członkiem Europejskiego Obszaru Gospodarczego - EOG. Stąd ma możliwość korzystania ze środków Mechanizmu Finansowego EOG i Norweskiego Mechanizmu Finansowego, którego fundatorami są Norwegia, Islandia i Lichtenstein. Mają one przyczynić się do zmniejszenia różnic społeczno-ekonomicznych w obrębie EOG. Polska otrzyma w ramach mechanizmów pomoc w wysokości ponad 533 mln euro.

Środki finansowe z nich pochodzące będą dostępne na realizację
projektów w ramach priorytetów:


·  ochrona środowiska , w tym środowiska ludzkiego, poprzez
m.in. redukcję zanieczyszczeń i promowanie odnawialnych źródeł energii


·  promowanie zrównoważonego rozwoju poprzez lepsze
wykorzystanie i zarządzanie zasobami


·  ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego , w tym
transport publiczny i odnowa miast


·  rozwój zasobów ludzkich poprzez m.in. promowanie
wykształcenia i szkoleń, wzmacnianie w samorządzie i jego instytucjach potencjału z zakresu
administracji lub służby publicznej, a także wzmacnianie wspierających go procesów demokratycznych


·  opieka zdrowotna i opieka nad dzieckiem


·  badania naukowe




W ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego oprócz wyżej wymienionych są jeszcze cztery:


·  wdrażanie przepisów z Schengen , wspieranie Narodowych
Planów Działania z Schengen, jak również wzmacnianie sądownictwa


·  ochrona środowiska , ze szczególnym uwzględnieniem
wzmocnienia zdolności administracyjnych do wprowadzania w życie odpowiednich przepisów istotnych
dla realizacji projektów inwestycyjnych


·  polityka regionalna i działania transgraniczne


·  pomoc techniczna dla instytucji przy wdrażaniu
prawodawstwa UE (acquis communautaire).

Więcej na temat mechanizmów finansowych: www.eog.gov.pl.

Fundusz dla organizacji pozarządowych
W ramach tych mechanizmów finansowych ma zostać utworzony specjalny fundusz dla organizacji pozarządowych, obejmujący 7% całości środków finansowych przekazanych przez państwa-darczyńców. Fundusz będzie więc dysponował kwotą 37,35 milionów euro w okresie od września 2005 do grudnia 2009.

Ma on umożliwić organizacjom pozarządowym realizację projektów
mieszczących się w trzech obszarach priorytetowych :


1. Demokracja i społeczeństwo obywatelskie


2. Ochrona środowiska i zrównoważony rozwój


3. Wyrównywanie szans i integracja społeczna

Fundusz dla organizacji pozarządowych - według wstępnych projektów - ma być wdrażany za pomocą trzech tzw. grantów globalnych (po jednym dla każdego z obszarów priorytetowych). W praktyce będzie to wyglądało w ten sposób, że Ministerstwo Gospodarki i Pracy dysponujące całą pulą środków przewidzianych w funduszu wyłoni w drodze konkursu jednego bądź kilku (decyzja jeszcze nie zapadła) operatorów, którym zostaną przyznane granty. Operator bądź operatorzy mają następnie co najmniej raz w roku ogłaszały konkurs oraz rozdzielały środki z tych grantów na konkretne projekty. Co ważne, operatorem odpowiedzialnym m.in. za dalszą dystrybucję środków i organizację konkursów będzie organizację pozarządową.

Korzystne strony funduszu
Pojawiają się dwa niezwykle ważne dla organizacji możliwości. Pierwszą jest to, że projekt funduszu przewiduje tzw. regranting czyli redystrybucję środków funduszu za pośrednictwem organizacji pozarządowej (fundacji) w taki sposób, aby można było te dużą kwotę funduszu pomocy rozbić na małe granty. Oznacza to dostępność pieniędzy dla tych organizacji, które są zbyt małe, by stawać w większych konkursach (np. o fundusze strukturalne).

Drugą mocną stroną wstępnego projektu funduszu jest możliwość przyznawania dotacji na wzmocnienie i rozwój samej organizacji, a niekoniecznie jej działania statutowe (patrz str. 5 dokumentu, akapit 2.). Będzie zatem możliwość zdobycia środków na to, co tak niechętnie finansują inni donatorzy: inwestycje w szkolenia, umiejętności zarządzania organizacją, księgowość czy opracowanie strategii działania.

Jaki dzielić pieniądze. Konsultuj dokument
Jest szansa, aby fundusz dla organizacji pozarządowych został uruchomiony jeszcze w 2005 roku. Do tego jednak potrzebne jest ustanowienie zasad, na podstawie których fundusz będzie działał oraz wybranie jego operatora (lub operatorów). Priorytety funduszu oraz procedury działania zawarte są we wstępnym projekcie dokumentu, który teraz powinny skonsultować organizacje pozarządowe ( dokument jest do pobrania w pliku pod tą wiadomością ).

Jeśli chcemy, aby Fundusz ruszył jeszcze w 2005 roku, to dotyczące go
dokumenty muszą być przesłane do akceptacji darczyńcom (czyli norweskiemu Ministerstwu Spraw
Zagranicznych) 1 maja 2005. Na konsultacje wstępnego dokumentu są dwa tygodnie.




Pocztą eletroniczną można przesyłać ogólne i szczegółowe propozycje, dotyczące tego, jak powinien
działać Fundusz dla organizacji pozarządowych, w szczególności: ilu powinno być operatorów?; jakie
typy działań w ramach proponowanych priorytetów?; jakie procedury realizacji (ogłaszania konkursów,
składania wniosków, itp)?.

Uwagi można przesyłać począwszy od 12 do 22 kwietnia 2005 na adres: eog@eu.ngo.pl.

Dokument do konsultacji jest do pobrania w pliku pod tą wiadomością.

Zdjęcia: Piotr Rybarczyk.