Publicystyka - ngo.pl

W badaniu “Kondycja Organizacji pozarządowych” liderzy i liderki organizacji zdają relację z praktyk funkcjonowania ich stowarzyszenia lub fundacji. Na podstawie zestawienia informacji o działaniu organizacji w odniesieniu do kilku wymiarów można wyróżnić pięć segmentów, typów organizacji. Zanim poznamy te segmenty przyjrzyjmy się, w jaki sposób one powstały. Organizacje wskazywały swoje umiejscowienie na skali, których krańce opisywały skrajnie różne podejście do takich kwestii jak:

• Planowanie wydatków, działań i strategii rozwoju

Organizacje deklarowały prowadzenie planowania strategicznego lub skupianie się wyłącznie na bieżących działaniach wskazując swoje miejsce między krańcami skali opisanymi jako “Mamy plany i strategie rozwoju (strategie działania) organizacji na kilka lat wprzód” oraz “ Najważniejsze dla nas są działania „tu i teraz”; nie zastanawiamy się nad tym co będzie za parę miesięcy czy lat”. W kolejnym pytaniu dotyczącym planowania organizacje lokowały się między szczegółowym planowaniem przychodów i wydatków na wiele miesięcy wprzód a bieżącym sprawdzaniu potrzeb i możliwości, bez uprzedniego planowania budżetu i wydatków organizacji.

• Stabilność źródeł finansowania

Organizacje wskazywały, czy co roku mogą liczyć na pieniądze mniej więcej z tych samych źródeł finansowania, czy też nie mają żadnych stałych źródeł przychodów i rokrocznie starają się pozyskiwać środki z różnych źródeł nie wiedząc, czy się to uda.

• Wierność misji i kierunkom działania

W tym wymiarze sprawdzaliśmy, czy organizacje (oczywiście tylko w oparciu o deklaracje) utrzymują misję w formie niezmienionej od momentu powstania organizacji, czy też ją wielokrotnie przekształcają. Pytaliśmy też o to, czy organizacje są skłonne dopasowywać kierunek swoich działań do zmieniających się zainteresowań sponsorów, czy też nie zmieniają tego kierunku nawet wtedy, kiedy spotykają się z brakiem zainteresowania sponsorów.

• Promowanie organizacji

W odniesieniu do promowania działań organizacji mierzyliśmy, czy jest ona gotowa aktywnie

zabiegać o obecność w mediach, szeroko informować o swoich działaniach, czy też tego nie robi wychodząc z założenia, że o organizacji świadczą przede wszystkim jej działania. Dodatkowo, pytaliśmy na ile organizacje starają się jak najszerzej kontaktować z osobami i instytucjami spoza organizacji aby informować o swoim istnieniu, działaniach, zainteresować nowe osoby lub partnerów, a na ile skupiają się na działaniach związanych z misją organizacji i nie chcąc tracić czasu na promocję.

• Stosunek do ryzyka

Ostatni wymiar opisuje stosunek organizacji do ryzyka: na ile jest ona podjąć ryzyko w imię sukcesu działań, a na ile ceni bezpieczeństwo i dlatego nie podejmuje żadnych działań, które mogłyby jej zagrozić.

W poniższej tabeli prezentujemy te wymiary wraz z graficzną informacją, jak organizacje różnego typu spełniają te kryteria.

Organizacje ustatkowane to 28% całego sektora pozarządowego. Są to takie stowarzyszenia i fundacje, które działają w sposób stabilny, mają stałe źródła finansowania, cenią swoje bezpieczeństwo. Tego typu organizacje planują zarówno swój budżet, jak i działania i kierunku rozwoju. Nie zależy im na szerokim promowaniu swoich działań, nie zabiegają o obecności w mediach. Organizacje ustatkowane mają długi staż działania (przeciętnie 15 lat), często zajmują się sportem, turystyką rekreacją lub hobby. Ich przeciętny budżet to 35 tys. zł, czyli więcej niż przeciętna w całym sektorze pozarządowym (28 tys. zł), choć nie jest segment organizacji z najwyższymi przychodami.

21% stowarzyszeń i fundacji wyróżnia bezkompromisowość w działaniach – swoją misję i kierunku rozwoju traktują jako solidny fundament, dlatego ich nie zmieniają nawet przy braku zainteresowania sponsorów. Jednocześnie organizacje niezłomne są skłonne podjąć się ryzyka, aby odnieść sukces, starają się również aktywnie promować i informować o swoich działaniach w mediach i swoim otoczeniu. Nie prowadzą planowania strategicznego czy planowania budżetu, w tych obszarach działają bardziej spontanicznie, odpowiadając na bieżące potrzeby i możliwości. Organizacje niezłomne często działają na rzecz kultury i sztuki, a ich przeciętny roczny budżet to 25 tys. zł.

21% organizacji działa w sposób systematyczny, profesjonalny: szczegółowo planuje swój budżet i rozwój, zabiega o obecność w mediach, dlatego jest zaangażowanych w promocję swojej działalności. Organizacje profesjonalne wyróżnia częstsze niż w całym sektorze społecznym posiadanie stałego, płatnego personelu, który jest aktywny i zaangażowany w podejmowanie codziennych decyzji i działań. Organizacje profesjonalne dysponują przeciętnie 53 tys. zł rocznie, czyli niemal dwukrotnie większym budżetem niż przeciętna polska organizacja pozarządowa.

19% sektora społecznego żyje z dnia na dzień, nie ma stałych źródeł finansowania oraz nie planuje swoich działań. Nie ma zagwarantowanego bezpieczeństwa i stabilności, choć ogólnie rzecz biorąc bardziej ceni sobie bezpieczeństwo organizacji niż odniesienie spektakularnego sukcesu. Organizacje walczące o przetrwanie mają elastyczne podejście do misji i kierunków działań – są gotowe je zmieniać, dostosowywać do okoliczności czy oczekiwań sponsorów. Organizacje tego segmentu często są zlokalizowane na wsi, mają krótszy staż działania (9 lat) oraz niższy budżet (18 tys. zł) niż przeciętna organizacja pozarządowa.

12% organizacji skupia się na sukcesie swoich działań, w jego imię są gotowe na ryzyko. Zależy im na widoczności swoich działań, dlatego aktywnie się promują. Mają elastyczne podejście do misji i kierunków działań, nawet zdarza im się włączać w działania polityczne. Organizacje tego segmentu są zazwyczaj zlokalizowane w średnich i dużych miastach, mają stały, płatny personel oraz najwyższy ze wszystkich segmentów organizacji roczny budżet – 57 tys. zł.

Artykuł powstał w ramach projektu „Kurs na użyteczność: nowa strategia badań Stowarzyszenia Klon/Jawor”, sfinansowanego ze środków Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030.