Sprawozdanie finansowe dla jednostek mikro, o ile organizacja pozarządowa zdecydowała się nią zostać, jest przyjmowane przez cały zarząd organizacji. Niestety często zdarza się, że zarząd nie do końca rozumie podane w nim cyfry i zapisy. Podpowiadamy, zaczynając od rachunku zysków i strat, jak czytać sprawozdanie, by z czystym sumieniem je podpisać i wysłać do urzędu skarbowego. Na akceptację mamy czas tylko do końca czerwca.
Grafika: Grzegorz Laszuk
Sprawozdanie finansowe jest zazwyczaj sporządzone przez księgowych lub biura rachunkowe. Jednak jego przyjęcie (i odpowiedzialność za to) jest zadaniem zarządu (w stowarzyszeniach potem ewentualnie jeszcze walnego zgromadzenia – zależy to od zapisów w statucie).
Sprawozdanie jednostek mikro składa się z trzech części: informacji ogólnej, bilansu wraz z informacją uzupełniającą oraz rachunku zysku i strat .
W pierwszej części miniprzewodnika po sprawozdaniu zaczynamy od rachunku zysku i strat.
Rachunek zysków i strat – informacja o przychodach i kosztach
Czytanie sprawozdania finansowego najlepiej zacząć od rachunku zysków i strat. Czym jest ten rachunek? Najczęściej ma formę tabeli, której wzór jest w miarę ujednolicony i ogólnie przyjęty. Zawiera zestaw informacji księgowych przedstawionych w postaci liczb. Zakres tych informacji określa załącznik nr 4 do Ustawy o rachunkowości.
Zakres informacji, które muszą znaleźć się rachunku zysków i strat, określają pozycje:
A. Przychody podstawowej działalności operacyjnej i zrównane z nimi, w tym zmiana stanu produktów (zwiększenie – wartość dodatnia, zmniejszenie – wartość ujemna)
B. Koszty podstawowej działalności operacyjnej:
I. Amortyzacja
II. Zużycie materiałów i energii
III. Wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
IV. Pozostałe koszty
C. Pozostałe przychody i zyski, w tym aktualizacja wartości aktywów
D. Pozostałe koszty i straty, w tym aktualizacja wartości aktywów
E. Podatek dochodowy
F. Zysk/strata netto (A–B+C–D–E ) (dla jednostek mikro, o których mowa w art. 3 ust. 1a pkt 1, 3 i 4 oraz ust. 1b ustawy)
lub
G. Wynik finansowy netto ogółem (A–B+C–D–E), w tym:
I. Nadwyżka przychodów nad kosztami (wartość dodatnia)
II. Nadwyżka kosztów nad przychodami (wartość ujemna) (dla jednostek mikro, o których mowa w art. 3 ust. 1a pkt 2 ustawy).
Przepisy prawa dopuszczają, by lista wymienionych wyżej pozycji liczbowych była uzupełniana o jakieś podpunkty i zazwyczaj księgowi korzystają z tej możliwości (art. 50 ust. 1 Ustawy o rachunkowości). Co zrobić, jeśli w danym punkcie w roku bieżącym i poprzednim nie ma żadnych kwot? Można go opuścić lub wpisać tam zero (art. 50 ust 2).
Omówmy po kolei poszczególne pozycje w tabeli:
W organizacjach pozarządowych nieprowadzących działalności gospodarczej podstawowa działalność operacyjna to po prostu całość działalności statutowej, zarówno działalności odpłatnej i nieodpłatnej. Dlatego w punkcie tym należy zsumować wszystkie statutowe przychody, czyli wpływy organizacji w roku 2014. Należą do nich m.in. dotacje, darowizny, składki członkowskie, opłaty od adresatów, wpływy ze zbiórek publicznych, wpływy z 1%.
W pozycji odnoszącej się do roku 2013 z rachunku wyników z poprzedniego roku należy przenieść ogólną pozycję: „A. Przychody z działalności statutowej” – bez obowiązku wyróżniania podpunktów, do których najczęściej należały składki brutto określone statutem i bez innych przychodów określonych statutem.
B. Koszty podstawowej działalności operacyjnej
Kolejną pozycją w rachunku wyników są „Koszty podstawowej działalności operacyjnej”. W tym punkcie organizacje czeka największa zmiana – ponieważ oprócz podania kwoty ogólnej tych kosztów należy je rozbić na cztery kategorie:
I. Amortyzacja
II. Zużycie materiałów i energii
III. Wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
IV. Pozostałe koszty
Organizacje zazwyczaj księgują koszty w rozbiciu na projekty (z wyszczególnieniem konkretnych kategorii budżetowych tych projektów). Dlatego wyodrębnienie tego typu informacji może być wyzwaniem dla tych księgowych, którzy poza księgowaniem poszczególnych projektów równocześnie nie księgowali rodzajowo (czyli w rozbiciu na kategorie kosztów).
W podpunkcie „I Amortyzacja” umieszcza się koszty związane z wcześniejszym zakupem środków trwałych i innych składników majątku podlegających amortyzacji.
W podpunkt „Zużycie materiałów i energii” zawieramy informację o tym, jakie były koszty zakupionych materiałów (np. papieru) i zużytej energii do działalności podstawowej organizacji.
W podpunkcie „Wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia” powinny się znaleźć informacje o wszystkich kosztach związanych z wynagrodzeniami (wypłacanymi zarówno na podstawie umów o pracę, umów zlecenie jak i umów o dzieło) o ubezpieczeniach społecznych oraz o innych świadczeniach.
W podpunkcie „Pozostałe koszty” podaje się informacje o wszystkich, innych niż wyżej wymienione, kosztach ponoszonych przez organizację. W praktyce w wielu organizacjach może się okazać, że większość kosztów działalności statutowej organizacji mieści się w kategorii „Pozostałe koszty” – np. zakupione usługi, koszty przejazdów, koszty przekazanego przez organizacje wsparcia.
Nowy wzór sprawozdania nie zakłada wydzielania kosztów administracyjnych, w związku z tym powinny być one ujęte wraz z wcześniej wydzielanymi kosztami działalności statutowej w powyższych podpunktach.
W pozycji odnoszącej się do roku 2013 należy podać sumę kwot podanych w pozycji „B. Koszty realizacji działań statutowych” oraz pozycji „D. Koszty administracyjne” z rachunku wyników za rok 2013.
Tu wpisywane są przychody, które nie wynikają z działalności statutowej, przychody z tytułu zwiększenia wartości posiadanego majątku oraz przychody finansowe. Może być to np. przychód ze sprzedaży wyposażenia, majątku organizacji, którego organizacja nie używa do działalności statutowej, wzrost wartości posiadanych walut czy środków trwałych lub przychody związane z inwestycjami finansowymi (odsetki bankowe, lokaty, przychody z obligacji, zyski z różnic kursowych). Wpisuje się też tu także zaokrąglenia, które zostały poczynione na korzyść organizacji (np. jeśli ktoś zamiast 1,99 zł wpłacił organizacji 2,00 zł) oraz przychód ze zdarzeń losowych np. otrzymane odszkodowanie.
W pozycji odnoszącej się do roku 2013 należy podać sumę kwot z pozycji „E. Pozostałe przychody (niewymienione w pozycji A i G)”, z pozycji „G przychody finansowe” oraz dodatnią wartość z pozycji „J Zyski i straty nadzwyczajne”, wzięte z rachunku wyników za rok 2013.
D. Pozostałe koszty i straty, w tym aktualizacja wartości aktywów
Tu są wpisywane kwoty kosztów, które nie wynikają z działalności statutowej ani nie są kosztami administracyjnymi, oraz koszty utraty wartości posiadanego majątku i koszty operacji finansowych. Są to np. koszty z zaokrągleń płatności, utrata wartości posiadanych przez organizację walut obcych, prowizje i odsetki zaciągniętych pożyczek.
W pozycji odnoszącej się do roku 2013 należy sumę kwot z pozycji „F. Pozostałe koszty (niewymienione w pozycji B, D i H)”, pozycji „H Koszty finansowe” oraz ujemną wartość z pozycji „J Zyski i straty nadzwyczajne”, wzięte z rachunku wyników za rok 2013.
E. Podatek dochodowy
W tej pozycji należy wpisać kwotę podatku dochodowego, która znajduje się w deklaracji CIT 8 (deklarację tę mają obowiązek składać wszystkie organizacje do końca marca!).
W rachunku wyników za rok 2013 nie było takiej pozycji. Większość organizacji nie płaci podatku dochodowego, korzystając z różnego rodzaju zwolnień. Jeśli jednak organizacja zapłaciła taki podatek, to należy podać tu kwotę z deklaracji CIT-8. Jest możliwe, że jako dodatkowa pozycja było to ujęte w rachunku wyników; taka informacja mogła być też elementem składowym pozycji „F. Pozostałe koszty.”
Dalsze części rachunku wypełniane są w zależności od tego, czy organizacja prowadzi działalność gospodarczą. Prowadzący taką działalność – wypełniają pozycję F, nieprowadzący – pozycję G.
F. Zysk/strata netto (A–B+C–D–E ) (dla jednostek mikro, o których mowa w art. 3 ust. 1a pkt 1, 3 i 4 oraz ust. 1b ustawy)
Ta pozycja obowiązuje organizacje mikro prowadzące działalność gospodarczą. Należy wykonać działanie matematyczne uwzględniając kwoty podane w poprzednich pozycjach A-B+C-D-E, jeśli wynik wyjdzie dodatni oznacza to zysk, jeśli ujemny stratę.
lub
I. Nadwyżka przychodów nad kosztami (wartość dodatnia)
II. Nadwyżka kosztów nad przychodami (wartość ujemna) (dla jednostek mikro, o których mowa w art. 3 ust. 1a pkt 2 ustawy).
Pozycję G z podpunktami wypełnia organizacja nieprowadząca działalności gospodarczej. Należy wykonać działanie matematyczne uwzględniając kwoty podane w poprzednich pozycjach A-B+C-D-E, jeśli wynik wyjdzie dodatni oznacza to zysk, jeśli ujemny stratę.
W pliku do pobrania, dostępnym pod tym tekstem, przedstawione jest porównanie wcześniej obowiązującego wzoru rachunku wyników i aktualnie obowiązującego wzoru rachunku zysków i strat dla jednostek mikro.
W kolejnych częściach miniprzewodnika po sprawozdaniu omówiony będzie bilans, a następnie informacja uzupełniająca do sprawozdania.
Pobierz
Źródło: inf. własna (poradnik.ngo.pl)
