30 marca 2004 Prezydent RP otrzymał list od organizacji pozarządowych z prośbą o zawetowanie ustawy o pomocy społecznej. List podpisało ponad 1050 osób, a opinii uldzieliło 90 osób. Poniżej pełen tekst listu
Warszawa, dnia 30 marca 2004 r.
Szanowny Panie Prezydencie.
My, niżej podpisani, od lat pracujący w pozarządowym systemie pomocy społecznej zwracamy się Panie
Prezydencie z gorącą prośbą o odmowę złożenia podpisu pod uchwaloną Ustawa o Pomocy Społecznej. Od
lat zabiegamy o nowy system pomocy społecznej, w którym obywatele RP otrzymują wsparcie
administracji publicznej w organizowaniu działań w polu pomocy społecznej zgodnie z konstytucyjną
zasadą pomocniczości.
Uważamy, że w ramach instrumentów polityki społecznej państwa w kompetencji administracji
publicznej powinien pozostać system zabezpieczenia społecznego a także sposób dysponowania środkami
publicznymi, przy jednoczesnym zobowiązaniu administracji do tworzenia odpowiednich warunków,
by obywatelski system pomocy społecznej funkcjonował prawidłowo. Wymaga to zdefiniowania na nowo
podstawowych funkcji spełnianych przez poszczególne podmioty organizujące życie w sferze społecznej
a tym samym zmianę obowiązującego modelu pomocy społecznej, który wyrósł z innej
rzeczywistości.
Model wypracowany w 1990 roku zdał egzamin w pierwszych latach transformacji, ale dzisiaj
sytuacja diametralnie się zmieniła.
- Zdecydowanie zmienił się stan i poziom zamożności społeczeństwa.
- Bezrobocie jako jedno z głównych źródeł kreowania biedy przybrało charakter strukturalny i nie podzielamy rządowego optymizmu, że wzrost gospodarczy odmieni tę sytuację automatycznie (w sposób czysto rynkowy).
- Nędza - utrwala się jako forma stylu życia i stała się zjawiskiem określającym trwałość wykluczenia społecznego, którego podłożem jest głównie nieporadność a w znacznie mniejszym stopniu zjawisko marginalizacji spowodowane uzależnieniami.
Jednocześnie państwo - o czym świadczą raporty z realizacji zadań pomocy społecznej przez
instytucje publiczne z lat (1999 - 2002) - trwale nie wywiązywało się z ustawowych obowiązków wobec
obywateli, którym świadczenia najczęściej nie były wypłacane w terminie. Część udzielanej w sposób
instytucjonalny pomocy społecznej przybrała charakter karykaturalny np. "zasiłek" okresowy a
szczególnie wyrównawczy był wypłacany w kwocie 20 a nawet 10 złotych. A tym czasem samo formalne
wykonanie niezbędnych do jego przyznania procedur kosztowało kilka razy więcej. W tym czasie owa
niewydolność publicznych instytucji pomocy społecznej była w znacznej mierze kompensowana
działaniami charytatywnymi i programowym środowiskowym oddziaływaniem wielu organizacji
pozarządowych szczególnie działających na rzecz osób bezdomnych, bezrobotnych, uzależnionych oraz
niepełnosprawnych. Działo się to przy niewielkim wsparciu sektora administracji państwowej i
samorządowej w formie dotacji. Podmiotowe podejście i szukanie sposobów na partycypację samych,
zainteresowanych w poprawę swojego losu, jakie realizujemy w naszych działaniach jest alternatywą
dla klientyzmu opisywanego w Ustawie o Pomocy Społecznej - zaznaczamy że ten sposób działania jest
już dobrze udokumentowany. Opierając się na naszych doświadczeniach, z chwilą ukazania się projektu
Ustawy o Pomocy Społecznej zgłosiliśmy do Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej nasze
zastrzeżenia rozpoczynając publiczną debatę na temat proponowanych w tym projekcie rozwiązań. Nasze
uwagi zgłoszone w tracie dyskusji, zostały w procesie legislacyjnym w zdecydowanej większość
pominięte. Dokonana w Senacie próba korzystnego dla naszego sektora skorygowania zapisów dokonanych
w Sejmie nie powiodła się. Sejm poprawki odrzucił, dlatego uznajemy za swój obowiązek zgłoszenie
swojego sprzeciwu wobec takiego kształtu Ustawy o Pomocy Społecznej.
W imieniu organizacji:
Tomasz Sadowski
Ogólnopolski Związek Organizacji na rzecz Zatrudnienia Socjalnego
Jolanta Kuczorowska, Marek Stefaniak
Z. G. Monar - Markot
Bohdan Aniszczyk
Z.G. Stowarzyszenia im. św. Brata Alberta
Przemysław Wiśniewski
Fundacja Pomocy Wzajemnej "Barka"
ks. Stanisław Słowik
Caritas Archidiecezji Kieleckiej
s. Małgorzata Chmielewska
Fundacja Wspólnoty "Chleb Życia"
Anna Machalica
Stowarzyszenie "Otwarte Drzwi"
Źródło: Biuro Zarządu Fundacji 'Barka'