Koronawirus. Stanowisko Warszawskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego
„Apelujemy, by w przygotowanych rozwiązaniach dodatkowo, razem z przedsiębiorcami, uwzględnić również organizacje pozarządowe, które nie są przedsiębiorcami, nie mają wielkich budżetów i oszczędności, zatem nie stać ich na zatrudnienie pracowników etatowych, ale mają w sobie wielką odpowiedzialność za podjęte zobowiązania, za pomoc ludziom, za wsparcie dla swoich współpracowników i pracowników”, czytamy w stanowisku Warszawskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego dotyczące sytuacji sektora organizacji społecznych w związku z przeciwdziałaniem i zwalczeniem COVID-19
Warszawa 12.02.2020
Stanowisko Warszawskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego
W związku z nadzwyczajną sytuacją w kraju związaną ze przeciwdziałaniem i zwalczeniem COVID-19, jako Warszawska Rada Działalności Pożytku Publicznego chcemy zwrócić uwagę na szczególną sytuację sektora organizacji społecznych.
Organizacje pozarządowe są partnerem i realizatorem wielu zadań publicznych. Prowadzą placówki dla bezdomnych, szkoły, domy dziennego pobytu. Organizują wiele działań kulturalnych, sportowych, edukacyjnych. Obecnie dużą część działań muszą zawiesić, a placówek zamknąć. Tam gdzie jest to możliwe organizowana jest praca zdalna, ale nie wszystkie działania są możliwe do realizacji w takiej formie. Urząd m. st. Warszawy razem z organizacjami pracuje nad wprowadzeniem zmian do zawartych na realizację zadań publicznych umów. Wprowadzone zostały wytyczne do wprowadzenia specjalnych klauzul w umowach, proponowane są zmiany formuły działań.
Jednak nadal organizacje pozarządowe boją się, że zostaną pominięte przy wprowadzaniu rozwiązań systemowych opisanych w spec ustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.
Dlatego też apelujemy, by w przygotowanych rozwiązaniach dodatkowo, razem z przedsiębiorcami, uwzględnić również organizacje pozarządowe, które nie są przedsiębiorcami, nie mają wielkich budżetów i oszczędności, zatem nie stać ich na zatrudnienie pracowników etatowych, ale mają w sobie wielką odpowiedzialność za podjęte zobowiązania, za pomoc ludziom, za wsparcie dla swoich współpracowników i pracowników.
Poniżej lista zebranych, realnych problemów/konsekwencji, jakie mogą dotknąć organizacje.
Lista problemów
1. Realizacja działań projektowych finansowanych w ramach dotacji ze źródeł publicznych. Np. planujemy szkolenie, spotkanie seminarium – ponieśliśmy koszty, zaprosiliśmy uczestników. Spotkanie nie jest odwoływane, ale nikt się na nim nie pojawia. Jak zostanie to potraktowane przy rozliczeniu projektu? Czy organizacji zostanie odebrana dotacja, albo projekt uznany będzie za niezrealizowany?
Wydaje się, że należałoby również umożliwić wydłużenie czasu realizacji zadań publicznych także o terminy wykraczające poza pierwotne założenia grantodawców i grantobiorców. Np. realizacja całorocznego szkolenia sportowego związana jest z odbyciem w ciągu roku określonej liczby zajęć w określonym wymiarze czasu – do końca roku. Czy będzie istniała możliwość odpracowania zajęć w formie wydłużenia zajęć w okresie późniejszym?
Konieczne jest też w tej sytuacji uwzględnienie przy rozliczeniach dotacji kosztów stałych działalności organizacji, które są ponoszone niezależnie od podejmowanej działalności.
2. Straty finansowe. Stowarzyszenie organizuje konferencję w ramach działalności odpłatnej. Uczestnicy już częściowo zapłacili. Stowarzyszenie za te pieniądze częściowo zapłaciło za noclegi – bezzwrotnie. Konferencja odwołana, nie mają z czego zwrócić uczestnikom pieniędzy. Czy rząd przewiduje jakąś formę pomocy dla NGO, które poniosą stratę finansową?
3. Pracownicy i współpracownicy. Tylko 19% organizacji zatrudnia pracowników na etacie (całości lub jego części). W dużej mierze działania organizacji są oparte o osoby zatrudnione na umowy cywilne czy też na samozatrudnieniu. W ich przypadku przedłużający się okres niezawierania kolejnych umów cywilno-prawnych czy niemożność samodzielnego opłacania składki ZUS ze względu na brak dochodów, oznacza nie tylko brak środków do życia ale też niepodleganie ubezpieczeniu zdrowotnemu, co, w obecnej sytuacji, wydaje się szczególnie istotne. W takiej sytuacji są zwłaszcza organizacje z obszaru kultury. Wsparcie, o którym mówi rząd, przewidziane jest w sytuacji, kiedy podmioty zatrudniają pracowników na etacie. Czy rząd przewiduje jakąś formę wsparcia dla NGO-sów, uwzględniając fakt, że etaty nie są w organizacjach społecznych tak dominującą formą zatrudnienia, jak w innych sektorach?
4. Organizacje a pomoc dla przedsiębiorców. Komunikaty o szykowanym wsparciu – zapowiedź rządu dotycząca specustawy – mówią o pomocy dla przedsiębiorców. Jak to się ma do organizacji pozarządowych? Czy projektodawcy specustawy zdają sobie sprawę z trudności interpretacyjnych, które pojawiają się, kiedy akty prawne, kierowane z założenia do szerokiego grona podmiotów, posługują się zawężającym określeniem „przedsiębiorcy”? Większość organizacji nie prowadzi działalności gospodarczej a odpłatną działalność pożytku publicznego. Poniosą one takie same straty jak przedsiębiorcy, a nie obejmie ich pakiet pomocowy.
