Publicystyka - ngo.pl

Projekt ustawy na druku nr 445 był efektem petycji Stowarzyszenia Nowoczesnej Edukacji Prawnej z poprzedniej kadencji Sejmu.

Petycja w świadomy sposób obejmowała tylko dwa postulaty: zwiększenie kwoty przychodu uprawniającej do prowadzenia ewidencji ze 100 tys. zł do 1 mln zł oraz otwarcie tej możliwości dla organizacji pożytku publicznego. Komisja ds. petycji Sejmu bowiem przyjmuje pojedyncze, punktowe zmiany przepisów.

Zmiana była istotna o tyle, że od 2025 r. obowiązkowe miało być prowadzenie ksiąg rachunkowych w formie elektronicznej i przesyłanie plików JPK-CIT, czego nie będzie w przypadku UEPiK. Teraz obowiązek przesunięto na 2027 r.

Uproszczona ewidencja przychodów i kosztów została wprowadzona w 2015 r. i zwalnia organizacje m.in. z wyliczania aktywów i pasywów oraz składania sprawozdań finansowych.

Podkomisja ds. organizacji pozarządowych, do której został skierowany projekt, ma znacznie szersze pole do zmian niż komisja petycji. W trakcie prac dodano inne istotne, ale nadal mieszczące się w założeniach inicjatywy, zmiany. Pracował nad nimi m.in. Tomasz Schimanek z Akademii Rozwoju Filatropii w Polsce, wiceprzewodniczący grupy roboczej ds. uproszczeń prawnych dla organizacji przy Komitecie ds. Pożytku Publicznego.

8 października podkomisja na kolejnym posiedzeniu przyjęła projekt. 16 października projekt przyjęła komisja polityki społecznej i rodziny Sejmu.

Teraz projekt trafi na plenarne posiedzenie Sejmu, do Senatu i na biurko prezydenta. Sprawozdawcą projektu będzie Tadeusz Tomaszewski, przewodniczący podkomisji ds. organizacji pozarządowych.

• Przyjęcie tego projektu to bardzo dobra decyzja i dziękuję podkomisji i przewodniczącemu Tadeuszowi Tomaszewskiemu. Kwota 100 tys. była niezmieniana od 9 lat i wiele organizacji wcale nie chciało rezygnować z UEPiK, ale były do tego zmuszone - komentuje Mateusz Kokoszkiewicz, prezes Stowarzyszenia Nowoczesnej Edukacji Prawnej i członek grupy roboczej ds. uproszczeń prawnych dla organizacji przy Komitecie ds. Pożytku Publicznego.

• Warto pamiętać, że organizacje same mogą wybrać rodzaj księgowości, którą stosują, nie będzie tu żadnej pułapki dla organizacji. Projekt zwiększa możliwości, ale nikogo nie zmusza do zmiany. Teraz istotną sprawą jest przyjęcie nowego rozporządzenia, które jeszcze bardziej uprości stosowanie ewidencji i odpowie na pojawiające się wątpliwości - dodaje Kokoszkiewicz.

W 2025 r. wejdzie w życie zmiana kwoty do miliona złotych. W sprawozdaniu podkomisji zaproponowano co prawda 2026 r., ale poseł Tadeusz Tomaszewski na posiedzeniu komisji zaproponował przyjętą przez komisję poprawkę.

Ostatecznie pozostałe zmiany wejdą w życie od 1 stycznia 2026 r., gdyż Ministerstwo Finansów musi przygotować zmianę rozporządzenia. W nowym stanie prawnym obowiązkowa będzie konsultacja rozporządzenia z Radą Działalności Pożytku Publicznego.

Grupa robocza ds. uproszczeń prawnych dla organizacji przy Komitecie ds. Pożytku Publicznego ma zamiar zająć się również tą zmianą rozporządzenia, gdyż organizacje od dawna domagają się m.in. możliwości rozliczania projektów w UEPiK, co wymaga dodania kolumny w rozporządzeniu.

Utrzymana została najważniejsza zmiana, czyli zwiększenie kwoty uprawniającej do prowadzenia uproszczonej ewidencji do miliona złotych

Zniknie zamknięty katalog przychodów, uprawniających do prowadzenia UEPIK.

Obecnie organizacje są do tego uprawnione tylko gdy “osiągają przychody wyłącznie z:

a) działalności nieodpłatnej pożytku publicznego z tytułu składek członkowskich, darowizn, zapisów, spadków, dotacji, subwencji, przychodów pochodzących z ofiarności publicznej,

b) działalności odpłatnej pożytku publicznego z tytułu sprzedaży towarów i usług,

c) tytułu sprzedaży, najmu lub dzierżawy składników majątkowych,

d) tytułu odsetek od środków pieniężnych na rachunkach bankowych lub rachunkach w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, prowadzonych w związku z wykonywaną działalnością, w tym także odsetek od lokat terminowych oraz innych form oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, tworzonych na tych rachunkach,”

Co do zasady obejmuje to wszystkie możliwe dochody, ale teoretycznie mogłyby się zdarzyć jakieś nietypowe źródła.

UEPiK będzie mógł być prowadzony w dziedzinie całej działalności statutowej, nie tylko pożytku publicznego (nadal bez działalności gospodarczej).

Do kwoty miliona złotych nie będzie wliczać się wartość darowizn rzeczowych. To postulat Banków Żywności, podnoszony przez Przemysława Żaka. Ostatecznie po dyskusji ustalono, ze darowizny muszą mieścić się w ramach działalności pożytku publicznego.

Terminy na zgłoszenie do urzędu skarbowego prowadzenia i zaprzestania prowadzenia ewidencji będą wydłużone do 90 dni (obecnie wynoszą odpowiednio 30 i 14 dni).

Organizacja będzie mogła zrezygnować z prowadzenia UEPiK w trakcie roku, co będzie wymagało stworzenia rachunkowości od początku tego roku.

Procedowania równolegle zmiana rozporządzeń ws. wzorów umów ma jednak uwzględnić wyraźnie również UEPiK, a zatem zlikwidować błędną praktykę wymagania pełnej rachunkowości przy rozliczaniu zadań publicznych.

Dokładnie takie same zmiany zostaną wprowadzone również do ustawy o kołach gospodyń wiejskich (wykreślenie zamkniętego katalogu przychodów, zwiększenie kwoty do miliona złotych, wyłączenie darowizn rzeczowych).

Niestety, podkomisja nie zgodziła się na objęcie UEPiK-iem organizacji pożytku publicznego, gdyż wymagałoby to kolejnych zmian w ustawie.

Masz pytania dotyczące UEPiK albo innych spraw związanych z działalnością organizacji? Zachęcamy do skorzystania z poradnictwa prawnego dla NGO i napisanie na adres: prawna.edukacja@gmail.com.

Projekt “Stowarzyszenia: prawo wyjaśnione” Stowarzyszenia Nowoczesnej Edukacji Prawnej. Grant realizowany ze środków Unii Europejskiej w ramach projektu SPLOT WARTOŚCI