Publicystyka - ngo.pl

Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków wraz z WWF, Polską Zieloną Siecią, Pracownią na rzecz Wszystkich Istot, Greenpeace, Centrum Ochrony Mokradeł, SISKOM i innymi organizacjami i instytucjami naukowymi oraz tysiącami  osób indywidualnych, ekspertów, artystów, dziennikarzy wzywały do zmiany trasy drogi ekspresowej „Via Baltica” na mniej szkodliwą dla przyrody, krótszą i tańszą.

„Propozycja Komisji Europejskiej pieczętuje sukces trwającej 9 lat kampanii na rzecz zmiany trasy drogi „Via Baltica” w Polsce. Stara trasa miała przecinać liczne obszary chronione, w tym Dolinę Rospudy. Nowa omija większość cennych miejsc. O tę zmianę walczyły organizacje pozarządowe przy nieprzecenionym, silnym wsparciu polskiego społeczeństwa oraz międzynarodowych ekspertów” – mówi Małgorzata Górska – koordynatorka tej kampanii od 2002 roku, uhonorowana w 2010 r. Nagrodą Goldmanów. „Dziś możemy powiedzieć, że nasza kampania odniosła sukces także dlatego, że nasze argumenty zostały przyjęte przez Komisję Europejską. Dziękujemy i gratulujemy wszystkim osobom, które popierają rozwój gospodarczy szanujący konieczność ochrony zasobów przyrodniczych.”

Po przeanalizowaniu wszystkich możliwych połączeń pomiędzy Warszawą a granicą z Litwą, zostało wybrane takie, o które wnioskowali obrońcy przyrody. Pierwotna trasa przez Białystok i obszary chronione została oceniona jako najgorsza: nie tylko z powodów ekologicznych, ale także byłaby droższa i gorsza punktu widzenia transportowego i społecznego.

Pod koniec 2009 r. Rada Ministrów zatwierdziła nową trasę „Via Baltica” (S-61) omijającą większość obszarów chronionych w pn.-wsch. Polsce. Teraz Komisja Europejska potwierdziła nowy przebieg tej drogi.

„Liczymy, że teraz zakończą się dyskusje o tym, gdzie i jakie drogi budować na Podlasiu. Czas przyspieszyć przygotowywanie inwestycji związanych z nową trasą „Via Baltica” tak, by międzynarodowy ruch tranzytowy jak najszybciej wyprowadzić z miejscowości i obszarów chronionych wzdłuż starej trasy i skierować na przystosowaną do tego drogę” – mówi Marta Majka Wiśniewska, konsultant WWF ds. Infrastruktury i Środowiska.

Dodatkowo, w przyszłości możliwy będzie przeładunek towarów z dróg na kolej, gdyż w okolicy Ełku, gdzie krzyżować się będzie droga „Via Baltica” z koleją „Rail Baltica” (także projekt z sieci głównej) ma powstać terminal przeładunkowy.

W oficjalnym komunikacie Komisji Europejskiej czytamy: TEN-T jest podstawowym narzędziem polityki transportowej służącym realizacji celu w zakresie zmniejszenia o 60 proc. emisji CO2 z transportu do roku 2050 (…). Głównym założeniem TEN-T jest rozwój sieci multimodalnej poprzez ułatwienie znaczącej zmiany polegającej na rezygnowaniu z drogowego transportu pasażerów i towarów na rzecz transportu kolejowego i innych rodzajów transportu. Wszystkie projekty TEN-T muszą przejść rygorystyczną ocenę oddziaływania na środowisko przed zakwalifikowaniem ich do finansowania unijnego. W tym celu muszą one spełnić wszystkie wymogi w zakresie planowania i zrównoważonego rozwoju określone na mocy przepisów UE dotyczących ochrony środowiska.

W obliczu kryzysu ekologicznego, który wzmaga się aktualnie na całym świecie, koniecznością jest odpowiedzialne korzystanie z zasobów środowiska przyrodniczego. Eksperci, a coraz częściej i politycy dostrzegają nowe uwarunkowania i uznają, że także transport musi sprostać wyzwaniom środowiskowym. Infrastruktura transportowa musi być tak przygotowywana, realizowana i używana by nie niszczyć coraz szczuplejszych zasobów przyrodniczych oraz ograniczać wpływ transportu na zmiany klimatu. Stąd nowe wytyczne Komisji Europejskiej wskazują na konieczność rozwoju takiego transportu, który bierze pod uwagę konieczność ochrony środowiska i zmniejszanie emisji CO2.