Publicystyka - ngo.pl

W roku szkolnym 2024/2025, Fundacja Na Miejscu, realizuje projekt „Wdech. Opowieść o czystym powietrzu” do którego zaprosiła 10 grup licealistów wraz z nauczycielami ze stołecznych szkół (więcej o samym projekcie na końcu artykułu).

Projekt prowadzi grupa animatorek i edukatorek, działających w różnych obszarach życia społecznego. Zaczynając tak duży projekt, było dla nas oczywiste, że na starcie potrzebna jest integracja, impuls do działania i dobre otwarcie. W biznesie używa się pojęcia „kick-off[1]”, które najczęściej oznacza wydarzenie (np. konferencję, wyjazd integracyjny), na którym inicjuje się projekt, przedstawia wartości, cele oraz motywuje zespół do nadchodzącego działania. Zaplanowałyśmy więc, że oficjalny start „Wdechu” zrealizowany będzie w formie „kick-off”.

„Nigdy w czymś takim nie brałam udziału! To wspaniałe, dziękuję, że to zorganizowałyście!”  powiedziała jedna z nauczycielek po zakończeniu imprezy. Podobnych informacji zwrotnych, ze strony młodzieży i nauczycieli, dotarło więcej. Cytowanie zdanie długo z nami zostało. Dlaczego? Wypowiedziała je bardzo doświadczona pani pedagog, która uczestniczyła w bardzo wielu projektach organizowanych na różnych szczeblach. Z formą radosnego i inspirującego otwarcia działań projektowych spotkała się po raz pierwszy. 

Zainspirowało nas to do popytania w różnych środowiskach oświatowych i okazało się, że o ile gale podsumowujące i różne formy ewaluacji na koniec zdarzają się często – o tyle formuła związana ze staranną inicjacją projektu dla jego odbiorców była pośród naszych rozmówców i rozmówczyń właściwie nieznana. Jak to możliwe i jak wielka szkoda! Praktyka, która od lat stosowana jest i doceniona w innych sektorach, jakoś nie przyjęła się w edukacji. Dlaczego? No cóż, zapewne na straży stoi tu znany, edukacyjny duet hamulcowy czyli: brak czasu i brak pieniędzy. Jednak praktyka projektu „Wdech” pokazuje, że niekiedy udaje się ten hamulec przełamać. Chciałybyśmy podzielić się z Wami studium przypadku naszej inauguracji, jako inspiracji do rozważenia tego typu działań w planowanych w przyszłości projektach.

Zastanawiając się co, jak i gdzie chcemy zorganizować, zainspirowałyśmy się koncepcją „Złotego Kręgu”[2] Simona Sinecka. Zaczęłyśmy więc od szukania odpowiedzi na pytanie: Dlaczego?

·         Potrzeba uspójnienia rozumienia celów, przebiegu, zasobów w projekcie dla wszystkich jego uczestników (w tym np. poznanie osób dorosłych w rolach mentorskich, które wspierają młodzież i nauczycieli w projekcie)

·         Potrzeba integracji uczniów biorących udział w projekcie (100 osób z 10 różnych grup projektowych)

·         Chęć zainteresowania projektem urzędników, przedstawicieli instytucji działających w otoczeniu projektu (w naszym przypadku był to m.in. WCIES jako przedstawiciel Urzędu m.st. Warszawy), co da szansę na jego implementację w kolejnych edycjach

·         Zmotywowanie wszystkich do działania na starcie

Po określeniu „dlaczego?”, przyszedł czas na „jak?”. Nasze odpowiedzi sprowadzały się do głównych punktów:

·         Merytoryczne zainspirowanie uczniów do działania, pokazanie co jest możliwe w obszarze, którego projekt dotyczy (w naszym przypadku: tworzenie kampanii społecznych)

·         Podniesienie rangi projektu

·         Wsparcie merytoryczne i motywacyjne dla nauczycieli, którzy będą prowadzić grupy projektowe

·         Metody aktywizujące i aktywne, oddające na starcie „ducha” działań w projekcie

Dopiero trzecim krokiem, zalecanym przez Sinecka, jest odpowiedź na pytanie „co?” czyli o konkretne pomysły, rozwiązania. Przyjęłyśmy, że:

·         Wydarzenie ma odbyć się w „nie-szkolnym” miejscu, jednak dostępnym dla młodzieży w innych okolicznościach

·         W wydarzeniu wezmą udział eksperci i kadra, którą później młodzież będzie miała szansę spotkać w projekcie

·         W programie znajdzie się wystąpienie motywujące, wprowadzające tematykę merytorycznie (to odpowiedź na pytanie „dlaczego?” z perspektywy uczniów realizujących projekt)– jednocześnie osoby umiejącej „porwać” młodzież

·         Pokażemy sukces, projekt o podobnych założeniach, zrealizowany wcześniej przez osobę w wieku zbliżonym do odbiorców

·         Inauguracje wykorzystamy jako pretekst do warsztatów pokazujących najróżniejsze (i nie oczywiste!) metody możliwe do wykorzystania w projekcie

·         Zorganizujemy specjalny czas/warsztat tylko dla nauczycieli w tym samym czasie, gdy dla uczniów odbędzie się co innego

Inauguracja odbyła się 16 października 2024 w domu kultury „Kadr” i trwała od 9:00 do 14:00. Impreza zaczęła się 15 minutowym wystąpieniem o idei projektu, prowadzonym przez Wiktorię Mockałło z Fundacji Na miejscu (główną koordynatorkę projektu).

Część merytoryczną otworzył Dariusz Aksamit – fizyk, nauczyciel, popularyzator nauki. Przygotował energetyczną prezentację „Zrozumieć, aby działać skutecznie" -  o wpływie mobilności na jakość powietrza z perspektywy naukowej”.

Po nim, na scenę zaprosiliśmy Hannę Frejlak z Agencji Pacyfika, która przygotowała przegląd skutecznych, oddolnych kampanii społecznych, wprowadzający przy okazji najważniejsze zagadnienia z jakimi taka forma działań społecznych się wiąże. Wystąpienie miało tytuł: “Kampanie społeczne, które zmieniły rzeczywistość”.

Po wystąpieniach zaprosiliśmy wszystkich na przerwę, po której nastąpiła sesja warsztatów dla uczniów oraz równoległy warsztat dla nauczycieli. Uczniowskie grupy warsztatowe były przemieszane, tak aby, przedstawiciele i przedstawicielki każdej grupy mogły zainspirować się różnymi podejściami i poznać siebie nawzajem. Przygotowałyśmy następujące warsztaty:

„Performans jako forma kampanii społecznej” (Dorota Ogrodzka,StowarzyszeniePedagodzy Teatru)  

„Orientuj.się:Jak budować zasięgi w dobrym celu” (Aleksandra Walczak, Orientuj.się)

„Tajniki zarządzania procesem kreatywnym” (Eliza Mrozińska & Magda Parzychowska, agencja reklamowa Dentsu)  

„Co myślą Ci, do których mówię - czyli jak spojrzeć na świat oczami grupy docelowej” (Adam Sierociński, agencja reklamowa Feeders)

Dla nauczycieli: Spotkanie z Karolem Jachymkiem: Jak empatycznie rozmawiać z młodymi ludźmi na temat internetu i mediów cyfrowych?

Po warsztatach zaprosiliśmy wszystkich za zasłużoną przerwę lunchową.

Całość zakończyło wystąpienie Aleksadry Walczak z Orientuj.się, która na przykładzie m.in. działania „Akcja Menstruacja” pokazała jak działania społeczne młodych ludzi mogą realnie zmienić rzeczywistość. Jej wystąpienie miało tytuł „O tym, że działania młodych ludzi naprawdę mają sens”

W całym wydarzeniu wzięło udział ponad 100 osób. Zmieściłyśmy się w budżecie 12 000 zł, pochodzącym z grantu brytyjskiej organizacji Clean Air Fund. Relacje i zdjęcia możecie znaleźć m.in. tutaj.

Nasz projekt zbliża się ku końcowi. Młodzież pracowała w grupach przez kilka miesięcy. Spotykali się z ekspertami najróżniejszych branż. Zarówno młodzi, nauczyciele jak i zespół projektowy przeżywał swoje wzloty i upadki – jak to w każdym, złożonym projekcie. Jednak rezultaty, które wyłaniają się już z za rogu wydają się wspaniałe. Powstał raport badawczy o podejściu warszawskich licealistów do zagadnień transportowych. Powstają niezwykle kreatywne, najprawdziwsze kampanie społeczne, przygotowywane przez młodych ludzi, które można będzie zobaczyć w przestrzeni miejskiej i wirtualnej. 

Grupa młodzieży przygotowała petycję do władz Warszawy z konkretnymi postulatami związanymi z oddychaniem czystym powietrzem (koniecznie podpiszcie!). Nauczyciele mierzą się i tworzą propozycję metodyki pracy poprzez kampanię społeczną. Eksperci uczą się współpracy z młodymi ludźmi i inspirują ich punktem widzenia. Zespół projektowy intensywnie pracuje nad wydarzeniem podsumowującym i kończącym cały projekt.

Opisałyśmy wszystko tak dokładnie, ponieważ swoim studium przypadku, chciałybyśmy zachęcić wszystkie osoby realizujące projekty z partnerami oświatowymi do planowania energetycznych, merytorycznych inauguracji na żywo. Nie mamy wątpliwości, że nasza inauguracja wzmocniła grunt i warunki współpracy dla wszystkich osób zaangażowanych w projekt. Wysiłek, inwestycja czasowa i finansowa „zwróciła” nam się z nawiązką. Dookoła inauguracji udało nam się zgromadzić wiele partnerów i partnerek. Młodzież wzięła udział w zupełnie niecodziennym dla niej (niestety!) wydarzeniu. Mieli okazję uczestniczyć w czymś z rozmachem, zaplanowanym dla nich, wspieranym przez dużą grupę wspierających dorosłych traktujących ich podmiotowo i z szacunkiem. Wielką wartością okazało się wyjście z murów szkoły do gościnnych wnętrz Domu Kultury „Kadr”, który większości młodych ludzi był zupełnie nieznany – a istnieje przecież również dla nich. Zadbanie przez organizatorów o motywujące, otwierające wydarzenie było mobilizacją i wsparciem dla nauczycieli prowadzących grupy projektowe.

Projekt „Wdech. Opowieść o czystym powietrzu”, realizowany przez Fundację Na miejscu, ma na celu ograniczenie zanieczyszczenia powietrza w Warszawie, poprzez zmianę postaw i zachowań transportowych młodych ludzi z Generacji Z. Projekt angażuje młodzież do świadomych działań na rzecz poprawy jakości powietrza w Warszawie, zachęcając ich do tworzenia i wdrażania inicjatyw społecznych.Skupia się na uczniach ostatnich klas szkół ponadpodstawowych, pomagając im świadomie wybierać środki transportu, zamiast automatycznie decydować się na zakup samochodu. Równolegle, w ramach projektu, prototypowane jest wykorzystanie tworzenia kampanii społecznej jako metoda pracy ze starszą młodzieżą.

Główne cechy projektu:

·         Edukacja i wsparcie: Młodzież otrzymuje wiedzę i rozwija kompetencje, aby tworzyć kampanie społeczne dotyczące jakości powietrza i wpływu samochodów na środowisko.

·         Zmiana nawyków: Projekt zachęca do wybierania alternatyw dla samochodów, takich jak transport publiczny, rowery czy hulajnogi elektryczne.

·         Badania i raporty: W ramach projektu przeprowadzane są badania i tworzone raporty. Z ankiety przeprowadzonej wśród młodzieży wynika, że 44% planuje korzystać z samochodu w dorosłym życiu, mimo że 82% regularnie korzysta z transportu publicznego.

·         Wpływ społeczny: W ramach działań uczestnicy przygotowują petycje do władz miasta, organizują kampanie reklamowe i współpracują z ekspertami.

·         Wsparcie dla nauczycieli: Pedagodzy kierują zespołami uczniowskimi i uczestniczą w szkoleniach oraz warsztatach, a szkoły biorące udział w projekcie mogą uzyskać certyfikat „Szkoły zaangażowanej społecznie”. Każda grupa projektowa pracuje z osobą w roli mentorskiej, która pomaga prowadzić projekt i wspiera w bieżących wyzwaniach.

W ramach projektu „Wdech. Opowieść o czystym powietrzu”, młodzież projektuje i realizuje kampanie społeczne, adresowane do swoich rówieśników, dotyczące jakości powietrza i wpływu samochodów na środowisko. Najważniejsze działania w projekcie:

·         Kampanie społeczne/edukacyjne – uczniowie tworzą materiały informacyjne, plakaty i filmy promujące alternatywne środki transportu, takie jak rowery, hulajnogi elektryczne czy transport publiczny.

·         Petycja do władz miasta  – młodzież formułuje postulaty dotyczące polityki transportowej Warszawy i przedstawia je urzędnikom.

·         Spotkania z ekspertami – uczestnicy projektu współpracują z specjalistami od reklamy i komunikacji społecznej, praktykami działań społecznych, aktywistami miejskimi, przedstawicielami instytucji samorządowych, aby skutecznie dotrzeć do swoich rówieśników.

·         Akcje miejskie – wybrane kampanie są realizowane w przestrzeni publicznej, np. poprzez instalacje artystyczne, happeningi czy promocję na nośnikach reklamowych.

·         Warsztaty dla uczniów i nauczycieli – młodzież zdobywa wiedzę o wpływie transportu na środowisko i uczy się skutecznych metod prowadzenia kampanii społecznych.

Realizacja projektu odbywa się we współpracy z Urzędem m.st. Warszawy, a finansowanie pochodzi z grantu Clean Air Fund w ramach programu „Breathe Cities.

Zapraszamy do śledzenia relacji i wniosków z projektu na mediach społecznościowych fundacji: Facebooku i Instagram.

[1] Uwaga, „kick-off” dla uczestników projektu to nie to samo co „kick-of meeting” (czyli „spotkanie startowe”) dla zespołu projektowego. To drugie też jest ważne, jednak następuje ono przed inauguracją projektu dla beneficjentów. Więcej o koncepcji spotkania startowego można znaleźć w zasobach EPALE np. tutaj.

[2] Sineck, Simon; Zaczynaj od DLACZEGO. Jak wielcy liderzy inspirują innych do działania, Wydawnictwo Onepress, Warszawa, 2018.