Publicystyka - ngo.pl

Procedura przygotowania lub zmiany miejscowego planu
zagospodarowania przewiduje udział mieszkańców jego powstawaniu.
Jednak korzystają z tego prawa rzadko, a o ustaleniach dowiadują
się już po jego uchwaleniu. Często okazuje się wtedy, że przyjęte
rozwiązanie nie spełniają oczekiwań społecznych.

Dlatego coraz więcej samorządów stara się o zaangażowanie
mieszkańców w planowanie rozwoju przestrzennego na jak
najwcześniejszym etapie.

Procedura przygotowania miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego ma następujący przebieg:

• wójt (burmistrz, prezydent miasta) ogłasza rozpoczęcie prac nad planem miejscowym,
• zainteresowani, przede wszystkim mieszkańcy, mogą zgłaszać wnioski z propozycjami zapisów planu (wójt może, ale nie musi, wziąć je pod uwagę; wniosek może złożyć każdy),
• urbaniści przygotowują projekt planu,
• projekt jest wykładany do publicznego wglądu w siedzibie gminy,
• zainteresowani mogą zgłaszać uwagi do projektu (uwagi trzeba zgłaszać w formie pisemnej),
• rada gminy ustosunkowuje się do zgłoszonych uwag i uchwala plan.

Władze Katowic zdecydowały, że do procesu zagospodarowania
centrum miasta włączą mieszkańców już na etapie przygotowania
projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Problemem było tylko wybranie atrakcyjnej formuły konsultacji
społecznych, która by zachęciła mieszkańców do aktywnego
zaangażowanie się w przedsięwzięcie. Urząd zaangażował więc firmę
Public Relations, która miała zaproponować formułę oraz
zorganizować i przeprowadzić konsultacje społeczne.

Specjaliści zaproponowali model otwartych warsztatów pt.
„Katowice na warsztatach”.

Zaplanowano, że odbędą się 3 spotkania warsztatowe, w piątek,
sobotę i niedzielę (16 – 18 października br.). Zaproszenia i
informację o imprezie pojawiły się w lokalnych mediach, w
Internecie oraz na plakatach. Jedynym warunkiem uczestnictwa było
zarejestrowanie się poprzez specjalnie przygotowaną stronę
internetową lub w Punkcie Informacyjnym w Centrum Informacji
Turystycznej Urzędu Miasta. Zgłosiło się prawie 200 osób.

• Warsztaty to ten wyjątkowy moment w procesie przemiany
  śródmieścia, w którym słowa będą miały moc kształtowania
  konkretnych przestrzeni – mówi Piotr Uszok, prezydent Katowic. –
  Dlatego zależało nam na możliwie najpełniejszym udziale mieszkańców
  w tym ważnym przedsięwzięciu. Zaprosiliśmy każdego, kto chciał
  zostawić w mieście swój ślad na długie dziesięciolecia.

Spotkania warsztatowe prowadził Piotr Lorens, wykładowca
Politechniki Gdańskiej i specjalista w prowadzeniu konsultacji
społecznych.

Celem pierwszego dnia warsztatów było wskazanie, co ma się dziać
w nowym Centrum Katowic. Przedstawiono i omówiono m.in. dotychczas
wypracowane rozwiązania projektowe. Zaprezentowano m.in. wybraną w
konkursie koncepcję urbanistyczną - zagospodarowanie śródmieścia.
Był to punkt wyjścia do dyskusji. Mieszkańcy wyrazili swoje
oczekiwania wobec przyszłego Centrum i dzielili się doświadczeniami
dotyczącymi najlepszych rozwiązań przestrzennych, które poznali w
kraju i za granicą.

Następnie uczestnicy zostali podzieleni na grupy, które
pracowały nad określeniem potencjału i predyspozycji poszczególnych
miejsc śródmieścia. Opisano w ten sposób 10 najważniejszych punktów
śródmieścia. Na zakończenie przeprowadzona została ankieta, w
której mieszkańcy wskazywali wyzwania i bariery rozwoju centrum
Katowic, m.in. przeszkody:

• w kształtowaniu architektury miejsc,
• wytyczaniu układu komunikacyjnego,
• funkcjonowaniu centralnego punktu metropolii.

Spotkanie drugie miało odpowiedź na pytanie, jaki układ
przestrzeni publicznych będzie najlepszy dla tętniącego życiem
serca metropolii. Na początku uczestnicy zapoznali się z wynikami
ankiet, które wypełniali podczas pierwszego dnia warsztatów. W
trakcie głosowania decydowali o tym, jaki charakter zabudowy
powinno mieć 10 opiniowanych przez nich miejsc w centrum Katowic.
Kolejna część warsztatów poświęcona była najważniejszym
przestrzeniom publicznym centrum miasta. Mieszkańcy, poprzez
ankiety, określili największe, ich zdaniem, problemy rozwoju oraz
wskazali preferowany charakter tych miejsc.

Podczas ostatniego spotkania uczestnicy przedstawiali własne
wizje zagospodarowania najważniejszych przestrzeni przyszłego
centrum. Wszyscy stwierdzili, że w Katowicach potrzebne są zmiany,
które wytworzą przestrzeń na miarę metropolii. Większość
mieszkańców była zgodna co do tego, że Rynek powinien być miejscem
spotkań i odpoczynku, z ograniczonym ruchem samochodowym.
Proponowano też, by komunikacje miejską skumulować wokół dworca
kolejowego, integrując sieć pociągową, tramwajową i autobusową.

Wielokrotnie powtarzał się również postulat przyciągnięcia
mieszkańców do centrum poprzez stworzenie wielofunkcyjnej
przestrzeni handlowej, mieszkaniowej, rekreacyjnej.

Na podstawie wypracowanych podczas warsztatów propozycji,
przygotowane zostaną konkretne projekty zagospodarowania kluczowych
miejsc centrum miasta.

• Miasto otrzymało pokaźny zasób informacji, pomysłów i opinii,
  które zostaną wykorzystane w działaniach projektowych realizowanych
  w najbliższym czasie – mówi Krzysztof Rogala, Pełnomocnik ds.
  Przebudowy Śródmieścia.

Część propozycji i opinii społecznych zaskoczyła urzędników.

– Uświadomiliśmy sobie, że niektóre proponowane rozwiązania będą
wymagały zastanowienia i społecznej konsultacji, której kontynuację
będę rekomendował Zarządowi Miasta – twierdzi Krzysztof Rogala.

Jeżeli jednak nie wszystkie pomysły i oczekiwania uczestników
warsztatów zostaną spełnione, to efektem na pewno będzie
rozbudzenie zainteresowania i poczucia współodpowiedzialności
mieszkańców za rozwój swojego miasta.

Stargard Szczeciński – konsultacje społeczne były istotnym
elementem przygotowywanego w latach 2004 – 2005 Programu
Rewitalizacji Obszarów Zdegradowanych. Prace rozpoczęto od badania
historii miasta i jego poszczególnych części. Kolejnym krokiem było
zapytanie mieszkańców, jak postrzegają tereny zdegradowane i co
chcieliby w nich zmienić. Mogli nadsyłać pomysły dotyczące
przyszłości tych miejsc. Pod uwagę zostały wzięte również opinie
liderów społeczności lokalnych. Wszystkie propozycje stały się
istotnym elementem finalnego projektu Programu.

Lublin – na początku lat 90. przeprowadzono pionierskie w Polsce
konsultacje społeczne dotyczące dwóch zaniedbanych, przemysłowych
dzielnic miasta. Wszyscy mieszkańcy otrzymali ankiety, w których
mogli wskazać problemy i propozycje rozwiązań. Badanie posłużyło
również do wyszukania osób zaangażowanych, które mogły stać się
liderami zmian. Wypracowane w ten sposób rozwiązania stanowiły
podstawę do przygotowania planu miejskiego.