Publicystyka - ngo.pl

Moment, w którym widzimy salę szkoleniową, pełną osób uczestniczących, z entuzjazmem oczekujących na rozpoczęcie zajęć, jest zawsze wart zapamiętania. Kilka sekund po tym po tym, gdy sprawdziliśmy, że rzutnik działa, Internet śmiga niczym w siedzibie głównej wielkiej korporacji, a poczęstunek już czeka w korytarzu na przerwę kawową, oddychamy z ulgą. To chwila, w której z punktu widzenia organizatora chciałoby się zacząć świętować sukces. Wszystko się przecież udało. Mamy dofinansowanie na realizację warsztatów, za nami ogrom pracy organizacyjnej (wskazówki i porady, jak zorganizować ciekawe warsztaty dla seniorów nt. kompetencji cyfrowych znajdziesz tutaj) oraz udana rekrutacja osób uczestniczących. Teraz wystarczy „tylko” przeprowadzić zajęcia dla osób starszych i… można rozliczyć kolejny projekt. Stop!

Obyśmy w ferworze prac administracyjnych nie przeoczyli tego, co najważniejsze. Jakich błędów należy unikać, aby warsztaty kompetencji cyfrowych dla seniorek i seniorów były dla nich rzeczywiście dostępne, satysfakcjonujące i bardziej efektywne? Oto dobre praktyki i przykłady, które ułatwią Wam przygotowanie się do prowadzenia takich zajęć.

Przeczytaj także: Jak zorganizować warsztaty z kompetencji cyfrowych dla seniorek i seniorów? 

Ważne jest, aby uczenie się obsługi komputera czy smartfonu było pozytywnym doświadczeniem. Postaraj się, by zajęcia były przyjazne, a atmosfera sprzyjała rozmowie i wymianie doświadczeń. Na pierwszym spotkaniu możesz cofnąć się w czasie i opowiedzieć o swoich początkach w korzystaniu z komputera czy telefonu komórkowego. Pokaż swoją drogę od dnia, w którym pierwszy raz dotknąłeś/dotknęłaś klawiatury, aż do teraz. Podkreśl, że każda osoba ekspercka była kiedyś początkującą w danej dziedzinie.

Dobrym pomysłem na przełamanie pierwszych lodów jest podzielenie się anegdotami o popełnionych przez siebie gafach w użytkowaniu nowych technologii. Możesz zachęcić do tego pozostałe osoby uczestniczące. Najpewniej będzie przy tym dużo śmiechu. To skraca dystans oraz zmniejsza stres uczestników zajęć, którzy niekiedy obawiają się, że klikną nie tam, gdzie trzeba i skompromitują się przed resztą grupy lub coś zepsują. Przy okazji zorientujesz się, jaki poziom kompetencji cyfrowych mają poszczególne osoby uczestniczące. Z każdej opowieści staraj się wyłuskać, czego nauczyliście się na własnych błędach. Stwórz klimat, w którym zadawanie pytań nie krępuje, a pomyłka jest okazją do nauczenia się czegoś nowego.

Unikaj stosowania zbyt technicznego języka i terminologii, która może być niezrozumiała dla cyfrowych debiutantów i debiutantek. Zamiast: „proszę zamknąć okno przeglądarki”, powiedz: „teraz klikamy w krzyżyk w prawym górnym roku ekranu”. Pamiętam zajęcia, podczas których grupa nieśmiało przyznała, że już kiedyś była na szkoleniu komputerowym. Gdy zapytałam o to, czego się nauczyli, usłyszałam taką odpowiedź: „Przyjechał pan, pokazywał slajdy i tak pięknie i mądrze o wszystkim opowiadał… Tylko myśmy z tego nic a nic nie rozumieli!”. 

Oczywiście, warto wyjaśnić podstawowe pojęcia takie jak: aplikacja, przeglądarka, wyszukiwarka, aby osoby uczestniczące miały jasność co do terminologii. Należy mieć świadomość, że dla wielu osób będą to wyrazy nowe, a ich przyswojenie może zająć nieco czasu. Dlatego instrukcje, dotyczące korzystania z narzędzi cyfrowych, powinny być proste i jasne, aby uczestniczki i uczestnicy nie mieli problemu z ich zrozumieniem.

Przeczytaj także: Prosty język, czyli jak pisać w zrozumiały sposób

Seniorzy, którzy nie mieli wcześniej styczności z komputerem czy smartfonem, mogą czuć się niepewnie. Zacznij naukę od podstaw takich jak: włączanie i wyłączanie urządzenia, przeglądanie ekranu głównego i poszczególnych aplikacji. Upewnij się, czy osoby uczestniczące opanowały umiejętność klikania za pomocą myszki lub touchpada, czy umieją pisać na klawiaturze (zwróć uwagę na polskie znaki i wielkie litery). Nie pytaj wprost, czy to potrafią, bo niektóre osoby mogą wstydzić się, przyznać do niewiedzy. Zadawaj proste ćwiczenia, które sprawdzą te umiejętności w praktyce. Stosuj podejście krok po kroku. Omawiaj każdy etap w prosty i jasny sposób. Upewniaj się, że osoby starsze zrozumiały i nauczyły się kolejnego działania.

Nie trzeba umieć naprawiać zmywarki po to, by korzystać z niej na co dzień. Podobnie jest ze smartfonem czy komputerem. Nie zasypuj osób uczestniczących informacjami technicznymi. Pokaż praktyczne zastosowania nowych technologii. Daj im przykłady sytuacji, w których korzystanie z Internetu może być pomocne. Dopasuj treść ćwiczeń do znanego im świata. Możesz na przykład poprosić o znalezienie najnowszej informacji na stronie ich urzędu gminy, przejrzenie menu lokalnej restauracji, sprawdzenie godzin otwarcia domu kultury czy dostępności zażywanego przez nich leku w pobliskiej aptece.

O ile umożliwia to program zajęć, pozwól seniorkom i seniorom wybierać tematy, które ich interesują. Dzięki temu będą bardziej zaangażowani i zmotywowani do nauki. Czasem (zwłaszcza na pierwszych zajęciach dla osób starszych) uczestniczki i uczestnicy nie wiedzą, czego potrzebują, bo nie znają dostępnych możliwości. Wykorzystaj przerwy podczas zajęć do zorientowania się w tym temacie. Dopytuj, przysłuchuj się rozmowom.

Ktoś opowiada o rodzinie mieszkającej za granicą – zaproponuj wspólne testowanie wybranego komunikatora. Ktoś inny szuka informacji o swoich przodkach – pokaż, gdzie można przeglądać zdjęcia nagrobków z cmentarzy z całego kraju i stworzyć drzewo genealogiczne. Z pasjonatami rozwiązywania papierowych sudoku poszukaj aplikacji do łamigłówek logicznych na smartfonach.

Każdy ma swoje własne tempo nauki. Dostosuj tempo zajęć do indywidualnych możliwości uczących się tak, aby nie czuli się przytłoczeni nowymi informacjami. Możesz oferować dodatkowe wsparcie dla tych, którzy potrzebują więcej czasu na przyswojenie materiału. Zaangażuj do tego pozostałe osoby. Organizuj zajęcia w podgrupach w taki sposób, aby osoby bieglejsze w danej tematyce miały okazję wspierać te dopiero raczkujące w temacie. Dzięki temu osoby bardziej zaawansowane poczują się wzmocnione i nie będą się nudzić. 

Dobrą praktyką jest przeznaczanie pewnego czasu po warsztatach na konsultacje indywidualne dla chętnych. W tej sprawie należy wykazać się delikatnością, gdyż część osób, które chętnie by z takich konsultacji skorzystało, nie chce „zawracać głowy”, „zajmować czasu” osobie prowadzącej. Można również zaplanować część godzin w projekcie jako wizyty domowe, przeznaczone np. na konfigurację zakupionego przez seniora routera czy drukarki.

Podczas prowadzenia zajęć z kompetencji cyfrowych dla seniorek i seniorów mogą pojawić się różne trudności. Warto się do nich wcześniej przygotować. Oto kilka potencjalnych wyzwań:

Trudności ze wzrokiem

Niektórzy cyfrowi debiutanci mogą mieć problemy z widzeniem. Upewnij się, że zajęcia odbywają się w dobrze oświetlonym pomieszczeniu, a font na ekranie jest odpowiednio duży. Pokaż osobom uczestniczącym wbudowane do Windowsa narzędzie Lupa, które umożliwia nie tylko powiększanie tekstu, ale także odczytywanie go przez lektora. Korzystaj z Lupy, kiedy prezentujesz treści na rzutniku. Przetestuj również ZoomIt. To proste i bezpłatne narzędzie, służące m.in. do powiększania ekranu, rysowania po fragmentach powiększonych slajdów w trakcie prezentacji, dopisywania tam tekstu.

Trudności z pamięcią

Osoby starsze mogą mieć trudności z zapamiętywaniem nowych informacji. Powtarzaj najważniejsze wiadomości, uzupełniaj wiedzę teoretyczną o praktyczne ćwiczenia. Stosuj różne techniki uczenia się i różne materiały multimedialne (filmy instruktażowe, prezentacje, animacje), które pomogą w łatwiejszym przyswajaniu wiedzy. Wykorzystuj quizy, zagadki i gry edukacyjne, by zwiększyć motywację i zaangażowanie w naukę. Daj czas na robienie notatek.

Przygotuj materiały szkoleniowe z linkami do odwiedzanych w trakcie zajęć stron internetowych. Podczas warsztatów dla seniorów możesz skorzystać z darmowych narzędzi do skracania długich linków), co ułatwi ich wpisywanie.

Dostęp do prywatnych informacji

Temat ten dotyczy zarówno danych wrażliwych na temat osoby prowadzącej, jak i osób starszych, uczestniczących. Wiele z narzędzi prezentowanych podczas warsztatów nie posiada swoich wersji demonstracyjnych. Osoba prowadząca musi odpowiedzieć sobie na pytanie, co i w jaki sposób chce pokazać bez narażania siebie na ujawnienie osobistych informacji na swój temat. Przykładowo pokazanie, jak działa Internetowe Konto Pacjenta, wiąże się z wyświetleniem na ekranie nazw przyjmowanych leków, listy wizyt u lekarzy specjalistów czy informacji o przebytych zabiegach. Pokazując, jakie dane zawiera centralna ewidencja pojazdów lub  jak sprawdzić liczbę punktów karnych, ujawniamy kolejną garść informacji o sobie. Prezentując funkcjonalność portali społecznościowych, wyświetlamy wpisy i zdjęcia nasze oraz naszych znajomych.

Problem z dostępem do danych wrażliwych dotyczy także osób uczestniczących, które ucząc się nowych narzędzi, często potrzebują bezpośredniego wsparcia przy wielu czynnościach. I tak kiedy dokonują pierwszych transakcji online, osoba prowadząca widzi stan ich konta i historię płatności. Kiedy zakładają skrzynki e-mailowe czy konta na portalach społecznościowych, niejednokrotnie pytają, czy hasło, które wymyślili, jest dostatecznie silne. Taki bliski kontakt daje pole do nadużyć. Dlatego organizatorzy zajęć dla cyfrowych debiutantów powinni zadbać, by osoba prowadząca zajęcia dla seniorów była nie tylko kompetentna pod względem merytorycznym, ale również szlachetna i uczciwa.

Oswajanie osób starszych z nowymi technologiami wymaga odpowiedniego podejścia edukacyjnego, umiejętności tworzenia dobrej atmosfery do nauki, jasnego formułowania komunikatów, cierpliwości oraz dostosowywania tematyki i tempa zajęć do potrzeb i możliwości seniorek i seniorów. Prowadzenie warsztatów kompetencji cyfrowych dla tej grupy odbiorczyń i odbiorców może pomóc im w poprawie jakości życia. Zaś dla osoby prowadzącej jest źródłem niezwykłej satysfakcji z pracy.

• Jak zorganizować warsztaty z kompetencji cyfrowych dla seniorek i seniorów? Wskazówki i porady
• O łączeniu, celach i budowaniu dialogów. Stowarzyszenie mali bracia Ubogich
• Jamboard – darmowa interaktywna tablica online
• Cyfrowe odgracanie, czyli jak okiełznać nowe technologie bez przechodzenia na cyfrowy detoks
• Jak wygenerować QR kod i skrócić link? Poradnik dla NGO
• Jak skonfigurować smartfon dla cyfrowych debiutantów?

Interesujesz się nowymi technologiami i chcesz w oparciu o nie rozwijać swoją organizację? Zajrzyj również na blog Sektora 3.0 i dołącz do naszego newslettera, by nie przegapić kolejnych przydatnych tekstów. Zapraszamy!