Publicystyka - ngo.pl

Zasadniczą różnicą pomiędzy islandzkim i polskim modelem jest liczba asystentów. Na Islandii funkcjonuje około stu dwudziestu czterech asystentów. Sześćdziesięciu spośród nich jest zrzeszonych w stowarzyszeniu asystentów osobistych. Osoba całkowicie niesamodzielna dysponuje czterema asystentami osobistymi. Taka liczba asystentów w zupełności zaspokaja jej potrzeby. Ma to niezwykle korzystny wpływ na życie osoby z niepełnosprawnością, ponieważ prawie zawsze ma zapewnioną pomoc.

O zaletach asystencji osobistej opowiada Aleksander, student, który pracuje jako asystent osobisty:

Na Islandii funkcjonują asystenci wykwalifikowani i osoby bez specjalistycznego przeszkolenia. Poświęcają mnóstwo czasu swoim podopiecznym, ponieważ pracują aż sto siedemdziesiąt dwie godziny w miesiącu. Ich wynagrodzenie zależy od czasu, w którym wykonują swoje obowiązki Najwięcej pieniędzy otrzymują w godzinach nocnych asystenci wykwalifikowani. Asystenci wykwalifikowani odbyli kursy z zakresu wsparcia osób z niepełnosprawnościami.

Asystenci są zatrudniani przez specjalne agencje. Z kolei agencje zatrudniające asystentów są wynajmowane przez osoby z niepełnosprawnością. Nie zawsze osoba z niepełnosprawnością korzysta z pomocy agencji zatrudnienia. Niepełnosprawni otrzymują środki finansowe z urzędu miasta i właśnie z nich finansują usługi asystenckie.

Praca asystentów jest zorganizowana tak, aby osoba z niepełnosprawnością nie pozostawała bez opieki. Osoby z niepełnosprawnością decydują o tym, jakiego wsparcia potrzebują. To bardzo ważne, że pozostawia się decyzje w ich rękach, ponieważ one same wiedzą najlepiej, czego potrzebują”.

O profesjonalnych asystentach opowiada Paweł, niepełnosprawny fizycznie z Islandii, który pracował tam od pięciu lat. „Kiedy przybyłem na wyspę, poprosiłem o asystenta, który ułatwił mi życie. Bardzo podobało mi się to, że otrzymałem pieniądze na funkcjonowanie asystenta. Poza tym miałem więcej niż jednego asystenta, więc po pracy mogłem iść z asystentem do kina, czy teatru. Możliwość aktywnego spędzania czasu była dla mnie bardzo ważna”.

Podobne zdanie wyraziła pani Katarzyna, która niedawno wróciła do Polski po dwóch latach spędzonych na Islandii. „Podczas pobytu na Islandii korzystałam z pomocy asystenta. Choć mam wadę wzroku, nie stanowi to dla mnie przeszkody, gdyż w codziennych czynnościach pomagało mi kilku asystentów”.

Rząd Islandii wprowadził szereg środków i programów mających na celu wspieranie zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami. Jednym z nich jest program „Wzorowy pracodawca” (Model Employer), który promuje integrację zawodową osób z niepełnosprawnościami poprzez współpracę z przedsiębiorstwami. Przedsiębiorstwa, które spełniają określone kryteria, otrzymują certyfikat „Wzorowego pracodawcy” i są uznawane za wzór do naśladowania w zakresie inkluzji społecznej i zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami.

W ramach programu „Wzorowy pracodawca”, przedsiębiorstwa otrzymują wsparcie w zakresie tworzenia środowiska pracy dostosowanego do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Mogą otrzymać informacje, szkolenia i wsparcie eksperckie, które pomagają w dostosowaniu stanowisk pracy, zapewnieniu odpowiednich udogodnień i znalezieniu efektywnych rozwiązań, które umożliwiają zatrudnienie osób z niepełnosprawnościami.

Ponadto, Islandia wprowadziła także system ekonomicznych ulg dla pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnościami. Pracodawcy mogą otrzymać różnego rodzaju dotacje, zwolnienia podatkowe i inne ulgi finansowe, które wspierają ich w zatrudnianiu osób z niepełnosprawnościami.

Islandzkie instytucje rządowe i organizacje pozarządowe prowadzą również programy szkoleniowe i mentorstwo dla osób z niepełnosprawnościami, pomagając im zwiększyć swoje umiejętności zawodowe i gotowość do podjęcia pracy. Regularnie organizowane są targi pracy i spotkania, na których przedstawiane są oferty pracy dla osób z niepełnosprawnościami.

Ważne jest też, że w Islandii panuje silna świadomość społeczna i akceptacja dla osób z niepełnosprawnościami. Pomaga to w tworzeniu inkluzywnego otoczenia, w którym osoby z niepełnosprawnościami mogą czuć się docenionymi i pełnoprawnymi członkami społeczeństwa.

Choć wiele działań zostało podjętych w celu poprawy sytuacji zatrudnienia osób niepełnosprawnych na Islandii, wciąż są wyzwania do pokonania. Jednak dążenie do równości i inkluzji w zakresie zatrudnienia stawia Islandię jako przykład dla innych krajów, jak można stworzyć społeczeństwo, w którym różnorodność jest doceniana i wykorzystywana jako wartość dodana dla biznesu i społeczności.

Wielu Islandczyków uważa, że zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami to kwestia sprawiedliwości społecznej i szacunku dla praw człowieka. Są świadomi, że osoby z niepełnosprawnościami mają wiele do zaoferowania, a ich umiejętności i talenty mogą przynieść korzyści dla firm i organizacji.

W badaniach społecznych przeprowadzanych na Islandii często pojawia się wsparcie dla działań rządu i organizacji społecznych na rzecz zwiększenia zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami. Islandczycy uznają to za ważną inicjatywę i są dumni z postępów, jakie kraj osiągnął w zakresie równości szans i inkluzji społecznej.

Osoby z niepełnosprawnością na Islandii mogą ubiegać się o różne świadczenia. W ramach systemu ubezpieczeń społecznych osoby niepełnosprawne mogą wnioskować o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Renta jest przyznawana na podstawie orzeczenia lekarskiego. Może ona zostać przyznana, gdy wyczerpały się możliwości rehabilitacji. Osoby otrzymujące rentę mają stwierdzoną niezdolność do pracy na poziomie siedemdziesięciu pięciu procent, co oznacza najwyższy stopień.

Islandzki system opieki społecznej opisuje pan Andrzej, który pracował na wyspie, a po wypadku samochodowym stał się osobą z niepełnosprawnością. „Po wypadku nie byłem zdolny do wykonywania zawodu i postanowiłem ubiegać się o rentę. Renta z tytułu niezdolności do pracy wynosi cztery tysiące osiemset pięćdziesiąt jeden koron. Islandzki system opieki społecznej różni się od tego, jaki mamy w Polsce. Największą różnicą jest dla mnie przede wszystkim wysokość wsparcia finansowego w Polsce i Islandii. Renta pozwala mi na godne życie”.

W Islandii osoba z niepełnosprawnością musi przejść proces orzekania o swoim stopniu niepełnosprawności i potrzebach wsparcia. Orzeczenie to jest dokonywane przez Komisję ds. Oceny Niepełnosprawności, która uwzględnia aspekty medyczne, społeczne i zawodowe przy ocenie. Orzeczenie to jest podstawą ustalania dostępnych świadczeń i usług dla danej osoby.

O systemie orzekania o niepełnosprawności opowiada pan Andrzej, Polak mieszkający na Islandii:

„W celu uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności, musiałem przejść przez proces oceny swojej sytuacji zdrowotnej i funkcjonowania codziennego. Wymaga to udokumentowania mojej choroby lub inwalidztwa oraz przeprowadzenia badań medycznych. Istotną częścią tego procesu jest rozmowa z lekarzem specjalistą, który dokładnie zbadał mój stan zdrowia. Lekarz uwzględnił różne aspekty mojego funkcjonowania.

Po przeprowadzeniu badań lekarz sporządził raport dotyczący stanu zdrowia. Na podstawie tego raportu wydał on decyzję w sprawie przyznania mi stopnia niepełnosprawności o niepełnosprawności. Proces ten był czasochłonny i wymagający cierpliwości, ale miał na celu zapewnienie mi odpowiedniej pomocy”.

Asystent osobisty o wspieraniu swoich podopiecznych:

„Według mnie najważniejsze jest to, aby podopieczny i asystent nawiązali ze sobą przyjazne relacje. Niekiedy osoba z niepełnosprawnością potrzebuje jedynie osoby, z którą może porozmawiać, czy wyjść na miasto. Takie wsparcie jest tak samo ważne, jak wsparcie w codziennych czynnościach. Osoby z niepełnosprawnością otrzymują pieniądze na finansowanie usług asystenckich”.

Aktywiści ÖBÍ Islandzkiego Sojuszu Osób z Niepełnosprawnościami o swoich działaniach na rzecz osób z niepełnosprawnościami:

„Gdy rozpoczynaliśmy pracę nad systemem wsparcia osób z niepełnosprawnością, niewiele osób niepełnosprawnych było aktywnych zawodowo. Istniały niewielkie szanse, aby po wypadkach powróciły na rynek pracy. Chcieliśmy to zmienić. Naszym głównym celem są równe prawa dla osób z niepełnosprawnością. Dążymy do zwiększania dostępności przestrzeni.

Naszym celem jest również wyrównanie szans edukacyjnych dla uczniów z niepełnosprawnością. Dokładamy starań, aby osoby z niepełnosprawnością korzystały z usług pomocy społecznej. Dopominamy się o likwidację barier w transporcie. Prowadzimy programy, które pomagają znaleźć stałe zatrudnienie osobom z niepełnosprawnością. Zainicjowaliśmy również budowę mieszkań wspomaganych. Współpracujemy z ośrodkami akademickimi. Prowadzimy również kampanie społeczne, które prezentują potrzeby osób z niepełnosprawnościami. Zabiegamy o równe wynagrodzenia dla pracowników z niepełnosprawnością. Dopominamy się również o przestrzeganie zapisów Konwencji o Prawach Osób z Niepełnosprawnością. Uważamy, że każdy obywatel powinien mieć równe prawa”.

Ogmundur Jonasson, Minister Spraw Wewnętrznych Islandii o prawie do głosowania wyborców z niepełnosprawnością

Zdaniem pana ministra wyborcy z niepełnosprawnością powinni mieć możliwość korzystania ze wsparcia asystenta osobistego podczas głosowania. Wyraził on nadzieję, że zostanie uchwalony stosowany projekt ustawy.

Lilja Alfreðsdóttir, Minister Spraw Zagranicznych Islandii o ratyfikacji Konwencji o Prawach Osób z Niepełnosprawnością

Pani minister stwierdziła, że ratyfikacja Konwencji o Prawach Osób z Niepełnosprawnością jest znaczącym krokiem w zabieganiu o prawa osób z niepełnosprawnością. Dokument umożliwia uruchomienie programów, które mają na celu zwiększenie świadomości o potrzebach osób z niepełnosprawnością oraz dokształcanie tych osób. Raporty o wdrażaniu Konwencji będą systematycznie przesyłane do Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Uríður Harpa, Przewodnicząca Islandic Distability Aliance Stowarzyszenia Osób Niepełnosprawnych o systemie wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami:

„System jest dalece niewystarczający i długo już czekamy, aby został dostosowany do tych, którzy muszą na nim polegać. To jest po prostu sytuacja nie do przyjęcia”.

Jest to opinia pani Przewodniczącej na temat systemu ubezpieczeń społecznych, który oferuje ludziom jedynie pomoc okazjonalną, a nie stałe wsparcie finansowe.

Kristin Bjonsdottir, mieszkanka stolicy Islandii o wsparciu dla osób z niepełnosprawnością intelektualną:

„Odpowiednie wsparcie może zwiększyć szanse osób z niepełnosprawnością intelektualną na uczestnictwo w społeczeństwie. Mam na myśli olimpiady specjalne oraz ośrodki wsparcia dla osób z niepełnosprawnością intelektualną”.

Osoby pobierające rentę inwalidzkie mogą korzystać z ulg podatkowych. Zarazem każda gmina oferuje inny rodzaj wsparcia. Osoby z niepełnosprawnością mają prawo do ulg podatkowych od nieruchomości oraz ryczałtu w opłatach za korzystanie z komunikacji miejskiej. Mimo to zasiłki są za niskie. Jeśli jest to jedyne źródło utrzymania dla osoby niepełnosprawnej, to może być ona narażona na ubóstwo. Wsparcie finansowe z tytułu niepełnosprawności jest zależne od wieku, stopnia niepełnosprawności oraz poziomu życia.

Rodzice dzieci z niepełnosprawnościami mają prawo do korzystanie ze specjalistycznych zabawek, które są gromadzone przez biura regionalne. Takie biura udzielają również porad dla rodziców dzieci z niepełnosprawnościami. Dzieci z niepełnosprawnością mają prawo do przebywania na obozach letnich, które są organizowane przez władze lokalne, organizacje pozarządowe lub sektor prywatny.

Kierowcy z niepełnosprawnością mogą korzystać z miejsc parkingowych, które są oznaczone kopertą.

Osoby z niepełnosprawnością poza ulgami finansowymi mogą liczyć na wsparcie w dziedzinie edukacji. Centrum Edukacji dla Dorosłych Osób Niepełnosprawnych oferuje różne kursy. Pracownicy tej instytucji doradzają również w zakresie studiów, współpracując Mímir School of Continuing Studies. University o Island oferuje studia z zakresu terapii rozwojowej.

W naszym kraju warto wprowadzić model asystencji osobistej, który obowiązuje na Islandii. Warto na pewno wzorować się na podejściu do problemów osób z niepełnosprawnością. Stosunek Islandczyków do osób z niepełnosprawnościami oddają słowa pani Úríður Harpa, która stwierdziła, że nie należy tolerować dyskryminacji, wykluczenia, ubóstwa i nierówności.

Adam Przybylski – absolwent politologii i filologii germańskiej na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim. Ukończył również studia z zakresu administracji elektronicznej i zaawansowanych technologii informatycznych. Współpracuje z Warmińsko-Mazurskim Sejmikiem Osób z Niepełnosprawnościami w zakresie wyrównywania szans osób z niepełnosprawnościami. Publikuje artykuły o problemach osób z niepełnosprawnościami. Pracownik Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego. Organizował konferencje o projektowaniu uniwersalnym i warsztaty z zakresu funkcjonowania osób z niepełnosprawnością wzrokową.