Publicystyka - ngo.pl

Konkretne społeczności są bardzo różne, mają różne zasoby i ich rozwój za każdym razem może przebiegać zupełnie inaczej. Dlatego przyjrzymy się na początek dwóm młodym partnerstwom (utworzonym pół roku oraz półtora roku temu), które powstały m.in. w ramach projektów realizowanych przez Regionalny Ośrodek EFS we Wrocławiu.

Partnerstwo lokalne w Międzyborzu powstało w grudniu ubiegłego roku (rozmowy nad jego utworzeniem trwały przez kilka miesięcy). Zrzesza ponad 20 podmiotów (są wśród nich lokalne szkoły, przedszkole, ośrodek kultury, biblioteka urząd gminy i jednostki pomocnicze – jak sołectwa, prywatne firmy oraz kilka organizacji pozarządowych). Pierwszym zaplanowanym działaniem jest poznanie walorów turystycznych gminy związane z odkrywaniem na nowo lokalnej tożsamości przez jej mieszkańców. Pomysł wypracowany w trakcie spotkań zarówno mieszkańców jak i animatorki Regionalnego Ośrodka EFS zyskał nazwę „Powłóczmy się po gminie”.

Czego spodziewają się po partnerstwie jego członkowie?

– Przede wszystkim liczę na to, że lokalne organizacje pozarządowe, do tej pory działające w rozproszeniu, zintegrują się. Jeśli uda nam się zrealizować nasze pierwsze, zaplanowane działanie (a po jego zakończeniu może wydać jakąś publikację o lokalnej bazie turystycznej), to chciałbym, żeby organizacje zobaczyły, że partnerstwo nie przeszkadza im w ich samodzielnych projektach – mówi Jarosław Głowacki, burmistrz Międzyborza.

–Mam nadzieję, że wzrośnie aktywność społeczna, ludzie odkryją, jaki potencjał drzemie w każdym z nich z osobna, jak i w działaniu w grupie. Już widać pozytywny aspekt naszych spotkań – ludzie zaczynają angażować się w pierwszy wspólny projekt. Każdy z nas oczywiście ma swoje oczekiwania, ale spotkania z animatorem pokazują, że patrzymy teraz na nie przez pryzmat naszych partnerów. Jeśli przy okazji nauczymy się aplikować o zewnętrzne środki finansowe, to świetnie – to oczekiwania Katarzyny Drabczyńskiej z ośrodka kultury.

Danuta Piasecka z urzędu miasta, liderka partnerstwa: – Założeniem Partnerstwa była m.in. aktywizacja społeczeństwa z różnych środowisk i w różnym wieku oraz zaangażowanie ludzi w życie naszej gminy. Dzięki Partnerstwu okazało się, że nasi mieszkańcy mają ogromny potencjał pomysłów i energii, czego efekty już są widoczne na naszych spotkaniach i w najbliższym czasie będą dostępne dla ogółu mieszkańców. Nasze plany na przyszłość są duże, zaczęliśmy od spotkań integracyjnych, postawiliśmy na wspólne i aktywne spędzanie czasu.

Sojusz różnych grup istniejących w danej społeczności lokalnej, zawiązany w celu jej rozwoju – tak w obrazowy sposób można nazwać ideę tworzenia partnerstwa. Czy jednak przedstawiciele różnych podmiotów o różnej genezie (samorządowej, instytucjonalnej, pozarządowej) wraz z mieszkańcami, którzy często celowo unikają przystąpienia do jakieś formalnej struktury, będą w stanie działać wspólnie? Czy udaje się pogodzić partykularne, często różne interesy?

– Przede wszystkim trzeba zaznaczyć, że struktura partnerstwa lokalnego jest nieformalna. Ludzie nie mają poczucia, że muszą aktywnie uczestniczyć w spotkaniach, a mimo to z jakiś powodów poświęcają na nie swój prywatny czas. Budowanie wspólnego celu partnerstwa niekoniecznie też musi być oparte na tej samej wizji czy potrzebach wszystkich partnerów. Każda osoba włącza się w partnerstwo kierowana inną motywacją, np. dla jednego będzie nią wymiana informacji czy reklama swojego podmiotu, dla innych po prostu chęć bycia we wspólnocie. To nie przeszkadza w określeniu wspólnej wizji działania na rzecz rozwoju gminy/przeciwdziałania lokalnym problemom i wysokiemu poziomowi zaangażowania. Wręcz przeciwnie – wprost wyartykułowane korzyści, jakie chcemy czerpać będąc w partnerstwie ułatwiają komunikację. Każde partnerstwo jest inne, tak jak każdy człowiek kieruje się inną motywacją – mówi Sandra Tomaszewska z Regionalnego Ośrodka EFS we Wrocławiu.

Animator wchodząc w społeczność wie, że za każdym razem jest ona innym społecznym „mikrokosmosem”, znajduje się w innym punkcie rozwoju. Niezależnie od tego, zawsze istnieje pole możliwości, tkwiące w konkretnym miejscu i konkretnych ludziach, możliwości, które zrealizowane, pozwolą im na rozwój i dokonanie pewnej, pozytywnej zmiany.

Partnerstwo lokalne w Sobótce„ Sobótczańska Wspólnota” powstało w grudniu 2011 roku. W jego składzie również znalazło się wiele różnych podmiotów, jak urząd miasta, szkoła, ośrodek pomocy społecznej czy organizacje pozarządowe. Pierwszy rok działalności był czasem wzajemnego poznawania się. W styczniu tego roku udało się zorganizować najważniejsze, duże wydarzenie – zabawę karnawałową, w której uczestniczyło około 400 dzieci z klas I – III z całej gminy. To był sukces – zgodnie ocenili członkowie Partnerstwa, a przede wszystkim dzieciaki świetnie się bawiły. Jak z perspektywy czasu patrzą na to, co udało im się zrobić?

– Przygotowania trwały długo, ale podczas tego okresu mogliśmy poznać siebie nawzajem, swoje możliwości, predyspozycje. Wiemy też na kogo i w czym możemy liczyć.

Dzięki współpracy z organizacjami pozarządowymi, które wchodzą w skład naszego partnerstwa, wymiana doświadczeń, informacji jest dużo łatwiejsza i wspólnie możemy rozwiązywać niektóre problemy mieszkańców Gminy Sobótka. Wspólnie działamy na rzecz środowiska lokalnego. Planujemy też następne działania – mówi Katarzyna Dwornik z ośrodka pomocy społecznej, lidera partnerstwa.

Zarówno w Międzyborzu, jak i w Sobótce partnerstwa lokalne działają od niedawna, na razie nie pozyskują zewnętrznych środków finansowych i opierają się tylko na swoich zasobach.

Tymczasem jedną z miar sukcesu animacyjnego, w przypadku działalności partnerstw lokalnych stała się umiejętność pozyskiwania źródeł finansowania przez takie partnerstwo. Jest jednak pytanie: czy tylko w ten sposób udaje się zrealizować działania, które są naprawdę najbardziej potrzebne? Czy w ogóle w ten sposób da się ocenić efektywność partnerstwa?

– Celem partnerstw lokalnych zakładanych w ramach RO EFS jest sięganie po środki finansowe dostępne w PO KL. Z moich obserwacji i pracy wynika jednak, że jest to czasami możliwe dopiero po wieloletniej wspólnej pracy partnerstwa i animatora. Dzieje się tak, ze względu na konieczność wzmacniania poszczególnych partnerów a także całego procesu budowania kapitału ludzkiego (szczególnie zaufania, poczucia bezpieczeństwa w grupie oraz wiary we własne możliwości). To długotrwały proces, który rządzi się swoimi prawami. Grupa przechodzi przez różne fazy (identyfikacji, konfliktu i współpracy), ma też różną dynamikę, która zależy od charakteru ludzi, ich sposobu bycia, wzajemnych relacji, a nawet samopoczucia danego dnia. Dlatego zbyt wczesne wchodzenie tych osób czy podmiotów w formalne partnerstwo projektowe może bardziej zaszkodzić niż pomóc.

Stąd tak ważne jest dobre zdiagnozowanie przez grupę swojego miejsca w procesie, weryfikacja poziomu wiedzy, posiadanych zasobów i świadomość swoich możliwości, a także szczegółowe dopracowanie pomysłu na działania.

Kiedy tak się stanie, podmioty wchodzące w skład partnerstwa w nim najczęściej szukają swoich sprzymierzeńców projektowych, a ich planowanie działań jest dużo efektywniejsze. Już nie sięgają po środki na sale czy wyjazd integracyjny, bo te zasoby są w posiadaniu partnerstwa (na przykład łatwiej dogadać się z burmistrzem na darmowe wynajęcie sali, z harcerzami na bezkosztowe przeprowadzenie gry terenowej, itd.). Okazuje się, że sięga się wtedy po rzeczywiście niezbędne środki – mówi Sandra Tomaszewska.

Pracę animatora trudno zmierzyć i ocenić, bo duże zaangażowanie czasu i pracy nie jest gwarancją sukcesu. Bycie animatorem to również świadome przyjęcie takiej roli, w której nie „wychodzi się przed szereg”, poprzestając na byciu kimś w rodzaju katalizatora społecznej zmiany, czy raczej edukatora zmiany. Bo ludzie zmian się boją, nawet jeśli czują i rozumieją, że jest im potrzebna. Tak należy chyba mierzyć sukces animatora: czy w konkretnym środowisku udało się wydobyć drzemiące w nim możliwości, sprawić, że ludzie chcą dzielić się wiedzą i kumulować ją poprzez wspólne doświadczenia.