Publicystyka - ngo.pl

Raport EggTrack objął 232 firm. 175 z nich publicznie ogłosiło postępy w realizacji swoich zobowiązań dotyczących chowu bezklatkowego. Średnia wdrożenia systemów bezklatkowych u tych firm wynosi 79,1% (gdzie 100% oznacza korzystanie w pełni z jaj bezklatkowych) . Spośród firm działających globalnie, które podały dane, ich udział chowu bezklatkowego wzrósł średnio z 55,2% w 2021 r. do 63,1% w 2022 r.

Dane rynkowe pokazują, że stado kur z chowu bezklatkowego w UE nadal rośnie: z 52% w 2021 r. do 55% w 2022 r. Najnowszy EggTrack informuje, że spośród 128 firm z zobowiązaniami europejskimi (w ramach zobowiązań regionalnych lub globalnych), 109 firm odnotowało postęp, a ich łańcuchy dostaw stoją teraz na średnim poziomie 84,4% chowu bezklatkowego.

W Polsce ponad 140 firm zobowiązało się do wdrożenia jaj z chowu bezklatkowego do roku 2025, w tym największe sieci supermarketów (tylko niektóre firmy z Polski są ujęte w tym raporcie, część z nich podlega zobowiązaniom międzynarodowym, na całą Europę lub świat).

Odzwierciedla to rosnący udział produkcji z chowu bezklatkowego w rynku: z 19% w 2021 r. do 23,8% w 2022 r., co stanowi wzrost o 4,8%, jak informuje https://agriculture.ec.europa.eu/farming/animal-products/eggs_en, oficjalna strona Komisji Europejskiej. Niestety liczba ta jest wciąż dużo niższa niż we Francji, Włoszech czy innych krajach Europy Zachodniej, co stanowi wezwanie do lepszej strategii wdrażania i ściślejszej współpracy firm spożywczych i sieci detalicznych z producentami jaj.

Stado kur niosek w Polsce liczy 51 millionów kur, co czyni je drugim wielkością w Europie (po Niemcach), z czego 76.2% kur hoduje się nadal w klatkach (wzbogaconych). Z 23.8% chowu bezklatkowego, 17.8% stanowi chów ściółkowy, tylko 5% wolnowybiegowy i 1% ekologiczny.

Z drugiej strony, jak podają badania Biostatu z 2022 roku, 78,5% Polaków podaje, że warunki hodowli kur niosek są dla nich bardzo ważne podczas decyzji zakupowych dotyczących jaj. Polscy konsumenci najchętniej kupują jaja z wolnego wybiegu (33% badanych) oraz jaja nieoznaczone z małych gospodarstw na wsi (22% badanych).

Niektóre wiodące sieci (4 z top 10 w Polsce) już teraz wyszły na przeciw oczekiwaniom konsumentów i wywiązały się z swoich zobowiązań dotyczących 100% jaj świeżych z chowu bezklatkowego na kilka lat przed terminem 2025r. Są to: Biedronka, Carrefour, Aldi, Kaufland, oraz Makro jako pierwsza sieć hurtowa wypełniająca zobowiązanie dotyczące jaj świeżych.

„Pomimo ciągłych zaburzeń w łańcuchu dostaw – od utrzymujących się skutków pandemii COVID-19, wybuchu wojny na Ukrainie, skutków inflacji oraz epidemii ptasiej grypy na Zachodzie – fantastycznie jest widzieć, że zarówno firmy branży spożywczej, jak i polscy producenci jaj, kontunuują swoje działania w kierunku zwiększania chowu bezklatkowego, ponieważ pomagają one poprawić życie tak wielu zwierząt” – powiedziała Lidia Krawczyk, Food Business Manager na Polskę i Europę Centralną z Compassion in World Farming. „Mimo ciężkich wyzwań biznesowych w sektorze, które nasza organizacja doskonale rozumie, firmy nie ustają w zwiększaniu zakupów jaj bezklatkowych i wdrażaniu najlepszych praktyk. Transparentna publikacja danych o stanie wdrożenia jest kamieniem węgielnym naszego raportu EggTrack i pozwala całej branży iść naprzód w celu poprawy dobrostanu zwierząt”.

Przy stale rosnącym popycie na jaja bezklatkowe, firmy powinny uważać, aby nie wybierać systemów takich jak systemy „combi”, „hybrydowe” lub „ograniczonego dostępu”, ponieważ ograniczają one mobilność kur i nie są uważane za odpowiednią alternatywę dla chowu klatkowego. Prawnie te systemy mogą być rozpoznane jako „dwójki” czyli systemy ściółkowe, ale de facto zagęszczenie kur w takich systemach jest podobne do tradycyjnych systemów klatkowych. W związku z tym Compassion nawołuje firmy o opublikowanie zaktualizowanych oświadczeń dotyczących chowu bezklatkowego, stwierdzających, że nie będą zezwalać na takie systemy w swoim łańcuchu dostaw.

Na przykład w tegorocznym raporcie, 24 firmy wyraźnie sprzeciwiają się stosowaniu systemów combi/hybrydowych w ich łańcuchu dostaw. Należą do nich m.in.: ALDI Nord Hiszpania, Barilla, Carrefour Hiszpania, Coop Włochy, Domino's Pizza (Wielka Brytania i IRE), Eurovo, Huevos Guillén, Metro Group, Sammontana, Tesco i Unilever.

Compassion oczekuje, że również firmy w Polsce podejmą takie oficjalne zobowiązania, które będą opublikowane i wyróżnione w kolejnej edycji raportu EggTrack.

Oprócz jaj świeżych, również produkty z zawartością jaj są celem tranzycji coraz większej ilości firm. Compassion in World Farming pragnie specjalnie wyróżnić firmy, które już teraz podjęły to wyzwanie na rynku polskim. Biedronka informuje, że w roku 2021, już 81% produktów marki własnej z zawartością jaj wywodzi się z chowu bezklatkowego, Carrefour Polska podkreśla, że dotyczy to 64% ich produktówowym, Aldi podaje, że ta liczba wynosi u nich 40,8%. Kaufland Polska informuje, że w trosce o dobrostan kur niosek firma przyśpieszyła prace nad asortymentem jaj i po wdrożeniu w marcu br. 100% świeżych jaj bezklatkowych, pracuje aktualnie nad zobowiązaniem, zgodnie z którym do 2025 r. w recepturach przetworzonych produktów marek własnych, w których udział jaj stanowi powyżej 1%, będzie stosować jaja tylko z alternatywnych form chowu.

Godna wyróżnienia jest również Makro Polska (część międzynarodowej Grupy Metro), która wycofała ze sprzedaży kurze jaja świeże klatkowe w styczniu 2022, na 3 lata przed ogłoszonym zobowiązaniem. Chcemy podkreślić, że Makro jest pierwszą siecią hurtową w Polsce, która zdecydowała się na ten duży krok w stronę dobrostanu kur niosek.

Mimo, że oryginalne zobowiązanie dotyczy jaj marki własnej, Makro Polska wycofała ze sprzedaży „trójki” również marek brandowych dostawców.

Makro bierze na siebie rolę lidera-edukatora w polskiej branży gastronomicznej i restauracyjnej, jak i wśród lokalnych właścicieli sklepów, w tym własnej sieci franczyzowej ODiDO.

Niestety, na chwilę publikacji raportu EggTrack 2022 (listopad 2022), żaden z polskich producentów jaj nie zobowiązał się publicznie na przejście na chów w 100% bezklatkowy.

Barbara Woźniak, Pełnomocnik Zarządu Ferm Drobiu Woźniak, Prezes firmy Ovotek i właścicielka marki Zdrovo udzieliła następującego komentarza do raportu EggTrack 2022: „Już od niemal dekady stale modernizujemy naszą architekturę wytwórczą i wdrażamy chów alternatywny, jednakże proces związany z jego wdrażaniem obarczony jest trudnościami zarówno ze strony urzędów, jak i czynnikami społecznymi. Na naszej drodze do wolnego wybiegu spotkaliśmy się z wieloma przeszkodami, które nie wybrzmiewają w społecznej dyskusji. Jako duży, prężnie działający przedsiębiorca widzimy, że jest jeszcze bardzo dużo do zrobienia w kwestii edukacji i podnoszenia świadomości społecznej. Modernizacja kurników rozpoczęła się w Grupie Woźniak w 2012 roku. Do tego czasu byliśmy producentem jaj chowu klatkowego. Jednak odpowiadając na zmieniające się potrzeby rynku, znając najnowsze wyniki badania, zdecydowaliśmy się zainwestować wielomilionowe kwoty w zmianę sposobu chowu z klatkowego na ściółkowy - i jesteśmy największym producentem jaj z chowu ściółkowego w Polsce. Inwestycje te pociągają za sobą ogromne koszty, które finansujemy jedynie z własnych zasobów, dlatego też zmiana następowała etapowo, ale już dziś możemy wskazać, że produkcja jaj ściółkowych i z wolnego wybiegu stale rośnie. W tym momencie 50 proc. naszych jaj pochodzi z chowu klatkowego, 45 proc. ze ściółkowego, a 5 proc. z wolnego wybiegu. Nasze plany operacyjne na najbliższe lata to powiększanie udziału chowów alternatywnych sukcesywnie.”

Compassion bardzo cieszy tak duży postęp w tranzycji największego producenta jaj w Polsce. Organizacja zachęca jednak producentów do odważniejszych działań i publikowania zobowiązań do przejścia na 100% chów bezklatkowy oraz raportowania sukcesywnie postępu. Proces tranzycji w Europie jest nieuchronny, co widać na przykładzie zobowiązań innych dużych europejskich producentów jaj – Eurovo, Noble Foods, Avril, Huevos Guillen. Te firmy już wiedzą, że przyszłość jest bezklatkowa i że choć inwestycje są duże, to jest to jedyny mądry wybór, patrząc długoterminowo.

Compassion in World Farming zdecydowanie zachęca firmy do opracowywania planów działania i corocznego informowania publicznie o postępach we wdrażaniu. Sekcja Food Business jest gotowa do współpracy z firmami, które podejmują wyzwanie transformacji swojego łańcucha dostaw do 100% chowu bezklatkowego. "Chcemy być partnerem dla branży – wspierać biznes naszym doświadczeniem, szkoleniami, konsultacjami i dobrymi praktykami." - mówi Lidia Krawczyk, Food Business Manager na Polskę.