Publicystyka - ngo.pl

Cel projektu to z jednej strony czerpanie z hiszpańskiego doświadczenia, a z drugiej próba przeniesienia hiszpańskich pomysłów z uwzględnieniem polskiej specyfiki grup wykluczonych społecznie. Inny model społeczeństwa obywatelskiego, inne poczucie wspólnoty – to od początku stanowiło duże wyzwanie dla realizatorów projektu.

Lider – Polska Fundacja Dzieci i Młodzieży – organizacja, która od wielu lat oferuje ciekawe i innowacyjne pomysły na aktywizację zarówno grup formalnych, jak i nieformalnych czy grup wykluczonych, partner projektu: „Przywrócić Dzieciństwo” Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Ulicy im. Kazimierza Lisieckiego „Dziadka” – organizacja prowadząca w Warszawie placówki wparcia dziennego, od wielu lat oferująca kompleksową pomoc dla dzieci i rodzin zagrożonych wykluczeniem, i wreszcie ponadnarodowy partner projektu: Fundacja Esplai – organizacja prowadząca centra wsparcia i obiekty kultury w różnych częściach Katalonii, które świadczą pomoc i integrują dzieci, rodziny i mieszkańców.

W takim gronie rozpoczyna się praca nad stworzeniem zupełnie nowego modelu aktywizacji społecznej i zawodowej tzw. młodych dorosłych, tj. młodzieży w wieku 15-24 lata. Już wizyta studyjna strony „polskiej” w Barcelonie uzmysłowiła, jak różne są warunki funkcjonowania grup wykluczonych. Hiszpański model sprzyja integracji, nie czyni podziałów, organizacja rozmaitych zajęć dotyczy wszystkich mieszkańców, zarówno tych bogatych jak i rodzin pozostających pod opieką instytucji pomocy społecznej. Prowadzone przez Fundację Esplai centra skupiają się na budowaniu więzi sąsiedzkich, bez względu na status materialny i społeczny. Jednocześnie rodziny uboższe nie są zwalniane z współuczestniczenia finansowego w proponowanej ofercie zajęć (obowiązkowa, choć niższa i/lub dofinansowana przez państwo opłata za konkretne zajęcia).

Partner ponadnarodowy realizuje również inną od warunków polskich wizję aktywizacji zawodowej młodzieży. Pierwszy kontakt młodej osoby z pracą od początku ma sprzyjać zdobywaniu konkretnych umiejętności, młody człowiek jest „zaopiekowany” przez tzw. mentora, który prowadzi cały proces szkolenia zawodowego.

Efektem wizyty oraz pracy ekspertów w Polsce stały się dwa modele animacji lokalnej, które zawierały odpowiednio następujące moduły:

– grupa 15-19 lat (trening umiejętności społecznych, kurs multimedialny, zajęcia diagnozy potrzeb społeczności lokalnej oraz przygotowanie i realizacja inicjatywy lokalnej)

– grupa 20-24 lata( trening umiejętności społecznych, trening umiejętności finansowych, doradztwo zawodowe, przygotowanie i realizacja inicjatywy lokalnej oraz job-shadowing)

Beneficjenci projektu to młodzież zagrożona wykluczeniem społecznym, która dorasta i wychowuje się w trudnych warunkach. Dlatego pozostaje pod opieką placówek wsparcia dziennego lub innych instytucji resocjalizacyjnych (np. Młodzieżowe Ośrodki Wychowawcze).

Tereny, z których pochodziła młodzież to osiedla na obrzeżach Warszawy, stare kamienice o obniżonym standardzie i wielkości. Większość z zajmowanych przez rodziny mieszkań to mieszkania socjalne i komunalne, które nie gwarantują stabilności i bezpieczeństwa naszym podopiecznym.

Grupa objęta projektem „PwP Nowe Kompetencje” to młodzież wychowująca się w warunkach niekorzystnych dla rozwoju psychospołecznego, zagrożona biedą czy bezrobociem. Głównym problemem środowisk, z których wywodzą się beneficjenci jest panujący często w rodzinach alkoholizm oraz narkomania, jak również bezradność wychowawcza rodziców. Młodzież ta często sprawia kłopoty wychowawcze, a jej zachowanie w znaczny sposób odbiega od wyznaczonych norm. Najczęściej młodzi ludzie przejawiają destruktywne zachowania oraz pozostają w wyraźnej opozycji do wartości społecznych, norm obyczajowych, moralnych i prawnych. Te młode osoby pozostawione same sobie większość czasu spędzają na podwórkach, klatkach schodowych, przed blokami, na ławkach. Reguły i zasady współżycia społecznego przekazuje im „ulica” – często starsi koledzy lub grupa rówieśnicza. Młodzież często nie wypełnia obowiązku szkolnego, ucieka z domu, wchodzi w konflikt z prawem, kłamie, dopuszcza się aktów przemocy, nadużywa alkoholu, ma kontakt z narkotykami, a także patogenne doświadczenia seksualne.

Jednocześnie grupa ta bardzo niechętnie angażuje się w nowe działania, szybko się zniechęca, poddaje się presji rówieśników i nie wierzy w swoje umiejętności. Dlatego tak ważna była stała opieka nad wszystkimi uczestnikami, budowanie zaufania personelu wśród beneficjentów. Duże znaczenie miało również przygotowanie samego personelu, który posiadał doświadczenie w pracy z dziećmi i młodzieżą zagrożoną wykluczeniem społecznym.

Poniżej zamieszczamy kilka wypowiedzi beneficjentów fazy testowej projektu:*

Maciej lat 17:

– Dowiedziałem się od kolegi, że będzie taki projekt, że można się czegoś nauczyć… pomyślałem, że mogę nie dać rady, ale złożyłem dokumenty i dostałem się. Fajne było szkolenie wyjazdowe, gdzie w grupie uczyliśmy się różnych przydatnych rzeczy np. jak ze sobą gadać w ogóle, tak żeby głosu nie podnosić, albo jak robić coś w grupie żeby się nie kłócić, podobało mi się. Potem był kurs z multimediów, jeździliśmy w soboty i uczyliśmy się np. jak zrobić film, fajnie było… pierwszy raz mogłem zobaczyć takie programy.

Adrian lat 19:

– O projekcie powiedział mi wychowawca z placówce, uznał że powinienem spróbować, bo będę mógł bardziej uwierzyć w swoje umiejętności. Zawsze miałem z tym problem, matka gadała że do niczego się nie nadaję… pomyślałem, że skoro i tak do szkoły nie chodzę to czemu nie… spodobał mi się kurs multimedialny, trenerzy dużo wiedzieli i fajnie prowadzili zajęcia, zawsze lubiłem muzykę ale nie wiedziałem jak się do tego zabrać żeby nagrać jakieś piosenki z kolegami. Nie sądziłem też, że miło będzie zrobić coś dla innych, dlatego „szefowałem” grupie mojej inicjatywy, okazało się że umiem ogarnąć to i tamto, więc taki ostatni nie jestem.

Darek, lat 16:

– Nie wiedziałem wiele o projekcie, ale wychowawczyni namawiała mnie i powiedziała, że będzie fajnie. Gdy na szkolenie wyjechaliśmy poza Warszawę do Serocka i zamieszkaliśmy w eleganckim hotelu, gdzie kelnerzy obsługiwali nas przy posiłkach – czułem się bardzo ważny. W czasie zajęć było fajnie – panie nauczyły nas jak nie krzyczeć na siebie i mówić sobie miłe rzeczy. Zajęcia multimedialne nauczyły mnie ciekawych rzeczy – zrealizowaliśmy film o przyszłości młodzieży przeprowadzając wywiady z dyrektorami itp. Podobało mi się, że byliśmy w tak dużej grupie, nie było kłótni i wszyscy się świetnie bawiliśmy.

Klaudia 16 lat:

– Bardzo mi się podobał wyjazd nad Zalew Zegrzyński. Z pokoju był piękny widok na jezioro i miałyśmy tam łazienkę i telewizor. Zajęcia były świetne – wspólne gry i zabawy nauczyły nas grupowego dogadywania się i ustalania planów. Podobało mnie się, że wszystkich obowiązywało spokojne i grzeczne mówienie do siebie i traktowanie drugiego jak siebie samego. Nauczyłam się argumentować swoje zdanie, nie krzycząc i nie machając rękami tak jak to robiłam do tej pory. Bardzo bym chciała jeszcze raz tam pojechać bo było elegancko i ładnie.

Roczna obserwacja efektów realizowanego projektu pozwala nam na podstawie obserwacji i rozmów z uczestnikami stwierdzić o nabyciu konkretnych umiejętności zawodowych (praktyki zawodowe, umiejętności multimedialne) oraz o tzw. efektach miękkich w postaci zmiany dotychczasowych zachowań społecznych, takich jak komunikowanie się w grupie, współdziałanie w grupie, poprawy własnej samooceny uczestników. Z obserwacji i rozmów z uczestnikami wynikają także inne nieplanowane i nieprzewidywalne efekty działania projektu. Młodzież wychowująca się w skromnych i biednych warunkach doświadczyła w przypadku pobytu hotelowego „luksusu” (łazienka, telewizor, osobne łóżka. Rozbudziło to w nich chęć osiągnięcia podobnego standardu w ich przyszłym życiu. Po zajęciach wyjazdowych u części uczestników nastąpiła deklarowana przez nich zmiana wartości, motywacji do działania i rozbudziło w nich większą wiarę w swoje możliwości oraz optymizm na przyszłość.

Działaniami wg projektu otworzyliśmy przed nimi nowe perspektywy i ukazaliśmy wartości, które w przyszłości mogą pozwolić rozwinąć się wyższym twórczym wartościom, aspiracjom i dążeniom tych młodych ludzi.

Dwa modele wypracowane i testowane w ramach projektu „PwP Nowe Kompetencje” mają formułę uniwersalną i zawierają elementy, którymi mogą zostać objęte np. nieformalne grupy młodzieży czy dorosłych, modele mogą być realizowane w rozmaitym zakresie, w zależności od potencjału zarówno osobowego jak i technicznego.

*Imiona zostały zmienione