Publicystyka - ngo.pl

Rzecznictwo stało się w III sektorze jedną z kluczowych kompetencji. Dlatego organizacje poświęcają mu coraz więcej czasu i uwagi. Szkoła Rzecznictwa, którą uruchomił Ośrodek Wspierania Organizacji Pozarządowych cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem. W pierwszej edycji na 20 miejsc zgłosiło się aż 67 chętnych z całego Podlasia. Zakwalifikowani uczestnicy wzięli udział w intensywnym kursie, podczas którego m.in.:

• analizowali interesariuszy, czyli zastanawiali się, kto może wspierać ich działania, a kto będzie je kontrował,
• ustalali „barometr społeczny”, czyli określali, kim są ich odbiorcy,
• budowali koalicje, bo współpraca zwyczajnie się opłaca,
• dobierali odpowiednie narzędzia rzecznicze – np. oceniali, czy lepszym rozwiązaniem dla ich sprawy będzie petycja, publiczne wydarzenie, budżet obywatelski czy kampania w mediach.

– W trakcie szkolenia okazało się, że rzecznictwo nie jest zarezerwowane tylko dla dużych organizacji, które mają ku temu specjalistów i zasoby – mówi Anna Borek-Sędziak z OWOP, koordynatorka Szkoły, możliwej dzięki projektowi „Wzmacniamy Europę SPLOTowymi wartościami”. – Każdy, nawet mały podmiot, może i powinien prowadzić rzecznictwo.  Czasami nawet to robi – nie w pełni świadomie, bo rzecznictwo to działania wywierające wpływ na decyzje polityczne czy społeczne, poprawiające sytuację grup, w interesie których się występuje.

Dorra Ostrożańska ze Stowarzyszenia 9dwunastych nazwała udział w Szkole „genialnie zainwestowanym czasem”.

Po kilku miesiącach od zakończenia Szkoły swoimi rzeczniczymi doświadczeniami dzielą się także inni uczestnicy, m.in. Stowarzyszenie Sportowe ONE w Sporcie z Suwałk. Działa od ponad roku i stawia na grę zespołową – i w życiu, i na boisku (konkretnie: siatkarskim) „ONE” to polskie słowo – organizacja skupia dziewczyny.

– Kobiety raczej – doprecyzowuje Aleksandra Chmielewska, prezeska ONE w Sporcie. – Naszą aktywność kierujemy głównie do dojrzałych pań, które z różnych powodów porzuciły swoją sportową pasję. Zwykle dzieje się tak, że kobieta po 25., 30. roku życia wchodzi w tryb: „rodzina” i poświęca dla niej swoje zainteresowania. Z przeprowadzonych przez nas ankiet wynika, że wiele kobiet w wieku 40–50 lat żałuje, że zrezygnowały ze sportu.

Może się wydawać, że sport jest popularny i nie wymaga rzecznictwa, ale suwalczanki ze stowarzyszenia uważają inaczej. – Od zawsze na pierwszym planie są męskie dyscypliny. Promuje się też i tworzy warunki do treningów głównie dla dwóch grup: młodzieży i seniorów. Zapomina się o osobach w tzw. wieku produkcyjnym – mówią. – Wiele kobiet nie zdaje sobie sprawy z tego, co traci, porzucając treningi.

– Rzecznicząc, mówimy właśnie o tym, że schodząc ze sportowego boiska, często traci się kontakt z koleżankami, swoją wspierającą paczką. Rezygnując z aktywności, kobiety podupadają na zdrowiu – przede wszystkim psychicznym – bo odsuwają na bok i zaniedbują swoje potrzeby. Z czasem stają się po prostu smutne – zauważa Aleksandra Chmielewska. – Na szczęście zawsze można wrócić do gry.

Stowarzyszenie ONE w Sporcie nie tylko zachęca kobiety, by wygospodarowały kilka godzin w tygodniu na sport i nie rezygnowały z endorfin, ale też prowadzi konkretne działania rzecznicze. Zauważa m.in. że w Suwałkach brakuje dostępnych sal do treningów. Te w szkołach czy ośrodkach sportowych są otwarte w dni powszednie – wtedy, gdy zapracowane mamy nie mają czasu na siatkówkę. ONE wnioskuje więc o ich udostępnienie także w weekendy.

Wystąpiły również do Urzędu Miasta o przygotowanie „różowych skrzyneczek” w miejscach, gdzie kobiety trenują (np. w salach gimnastycznych, na pływalni), ponieważ menstruacja nadal bywa powodem rezygnacji z aktywności fizycznej. Wspólnie ze Stowarzyszeniem Salos Suwałki doprowadziły też do utworzenia żeńskiej klasy mistrzostwa sportowego o profilu siatkarskim.

– dodaje Aleksandra.

Olga Białokozowicz, która działa w Podlaskim Sejmiku Osób z Niepełnosprawnościami, unika mówienia „my”. Zawsze wypowiada się w swoim imieniu, szanując odrębność innych. Uważa, że w przypadku jej grupy najskuteczniejsze jest samorzecznictwo.

Sejmik to koalicja 19 organizacji, które działają na rzecz zmian w prawie dotyczących osób z niepełnosprawnościami. Organizacja angażuje się w różne debaty i konferencje, ostatnia np. dotyczyła Polskiego Aktu o Dostępności (PAD), ustawy, która 28 czerwca wejdzie w życie. Prowadzi też kampanie informacyjne na rzecz ruchu niezależnego życia osób z niepełnosprawnością.

– Ten ruch wynika jednak z indywidualnych historii, takich jak moja. Prawdziwe historie konkretnych ludzi są jedynym przekonującym sposobem na zmianę nastawienia ogółu. Tylko na przykładach można pokazać, jak wygląda problem i do czego dążymy – tłumaczy Olga.

Jej zdaniem w społeczeństwie nadal funkcjonują szkodliwe stereotypy, według których osoby z niepełnosprawnością „nie chcą pracować”, „nie mają ambicji” czy „brakuje im samozaparcia”. W mediach pojawiają się głównie dwa obrazy: męczennika walczącego o godne życie lub bohatera, który zdobył medal czy wspiął się na ośmiotysięcznik.

– Tymczasem większość z nas jest gdzieś pośrodku. Prowadzimy zwyczajne życie, mamy codzienne obowiązki – mówi Olga. – Niepełnosprawność nie zwalnia z radzenia sobie z rzeczywistością. Mam zdobyć wykształcenie, mieć pasje, znaleźć pracę. Nie chcę być traktowana jako „niepełna” czy „ułomna”. Niepełnosprawność to integralna część mojej osoby. Nie potrzebuję się naprawiać – choć muszę dawać z siebie trzy razy więcej, żeby osiągnąć to, co innym przychodzi łatwiej.

Rzecznictwo osób z niepełnosprawnościami to nie tylko wpływ na stanowienie prawa, ale też uświadamianie, że postulowane zmiany przysłużą się wszystkim. Praktycznie każdy – kobieta z wózkiem, osoba po wypadku, starszy człowiek – na jakimś etapie swojego życia doświadcza ograniczeń np. ruchowych i wtedy docenia likwidację barier.

– Jako osoba poruszająca się z balkonikiem, dzień wcześniej sprawdzam trasę, która mam pokonać – opowiada Olga Białokozowicz. – Potem, idąc z grupą radzę: „Nie idźmy tamtędy, bo tam są strome schody”. Ludzie, którzy nie mają problemu z chodzeniem nie pamiętają o nich. Natomiast ja muszą znajdować obejścia, patrzeć na rzeczy z innej, nieoczywistej perspektywy. To widzenie „poza schematem” jest w wielu miejscach pracy cenione, bo wnosimy coś wartościowego. I takiego podejścia bym sobie życzyła. Nie firmowego zdjęcia z człowiekiem na wózku: „O zobaczcie jacy jesteśmy inkluzywni”. Chodzi raczej o znalezienie komuś takiemu jak ja ciekawego zajęcia, w którym się sprawdzi, wymyśli nowe rozwiązanie, o potraktowanie niepełnosprawności jako benefitu a nie tylko problemu.

Olga była jedną z „książek” w Żywej Bibliotece podczas Up To Date Festival. Każdy zainteresowany mógł się dosiąść, zapytać, porozmawiać.

– mówi Olga.

Więcej informacji o działaniach podlaskich NGO znajdziecie na profilu NGO Media HUB. Podlasie. Zachęcamy też organizacje z województwa do  publikowania na nim swoich materiałów: filmów, podcastów, artykułów. 

Projekt „NGO Media Hub. Podlasie”  został dofinansowany z programu Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich PROO na lata 2018-2030 w Priorytecie 3 – Rozwój instytucjonalny lokalnych organizacji strażniczych i mediów obywatelskich.