Publicystyka - ngo.pl

Operator był wybierany w drodze negocjacji z ogłoszeniem. Jest to jeden z trybów przewidzianych w ustawie prawo  zamówień publicznych. Po publicznym ogłoszeniu o zamówieniu, zamawiający – w tym wypadku Ministerstwo Rozwoju Regionalnego – negocjuje warunki umowy z wybranymi przez siebie wykonawcami, a następnie zaprasza ich do składania ofert.

Do złożenia ofert MMR zaprosiło:
konsorcjum Fundacji: Rozwoju Demokracji Lokalnej, im. Stefana
Batorego i Partnerstwo dla Środowiska; Fundację Fundusz Współpracy
oraz konsorcjum prywatne polskiej firmy konsultingowej Ecorys.
Oferenci otrzymali Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia
[SIWZ]. Niestety, zapisy, które się w niej znalazły spowodowały, że
jeden z oferentów – konsorcjum fundacji wycofało się z
przetargu.

„Warunki, na jakie nie możemy się zgodzić, to m.in.: zapisy nakazujące operatorowi Funduszu zawieszenie wypłaty przyznanej dotacji lub żądanie zwrotu wypłaconej dotacji na żądanie norweskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, bez podania w SIWZ powodów i okoliczności, w jakich to może nastąpić. Dodatkowo na operatora nakłada się obowiązek prowadzenia postępowań sądowych (do postępowania kasacyjnego włącznie) wobec grantobiorców w celu wyegzekwowania zwrotu dotacji. W innych zapisach SIWZ istnieje ogromna dysproporcja między ochroną praw darczyńców a praw operatora i końcowych beneficjentów, na których nakłada się szereg obciążeń i odpowiedzialności, przy jednoczesnym pozbawieniu ich praktycznie jakichkolwiek praw” – napisali przedstawiciele konsorcjum w liście skierowanym do Ministerstwa Rozwoju Regionalnego oraz Ambasady Norwegii [list opublikowaliśmy w portalu - /wiadomosci/241924.html].

Zastrzeżenia nie w terminie

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
otrzymało list konsorcjum w listopadzie, znacznie po terminie, jaki
przewidziano na zgłaszanie zastrzeżeń do SIWZ i niewiele mogło z
nim zrobić.

- Celem naszego listu nie było zgłoszenie zapytań do SIWZ z prośbą o wyjaśnienie zapisów specyfikacji. Nasze zasadnicze zastrzeżenia budziła 1/3 zapisów. Zgłoszenie protestu czy zapytań dotyczących tak szerokiej i fundamentalnej części SIWZ nie miało sensu – mówi Ewa Kulik-Bielińska z Fundacji im. Stefana Batorego. - Intencją naszego listu było powiadomienie MRR i  środowiska organizacji pozarządowych o rezygnacji ze składania oferty na operatora Funduszu i wyjaśnienie powodów naszej decyzji. Zapisy SIWZ w sposób jednoznaczny zakładały nierówność stron umowy, pozbawiając wykonawcę praktycznie jakichkolwiek praw i zmuszając go do potraktowania w ten sam sposób beneficjentów końcowych. Chcieliśmy, aby powody naszej rezygnacji znane były tym organizacjom, do których adresowany jest ten Fundusz i do których pisaliśmy w maju prosząc o informacje na co chcieliby składać wnioski do Funduszu. Oni do nas ciągle pisali i dzwonili z pytaniem „Co z Funduszem?".

Z zastrzeżeniami przedstawionymi w
liście zgadza się Fundacja Fundusz Współpracy, która co prawda
zadała sporo pytań, dotyczących zapisów SIWZ, ale nie zdecydowała
się na tak radykalny krok, jak wycofanie z postępowania.

- Jesteśmy w trochę innej sytuacji, ponieważ mamy środki publiczne. Wycofanie się z przetargu oznaczałoby, że nie chcemy być jednostką wdrażającą, a robimy przecież tylko to – mówi Małgorzata Sidowska, członek zarządu Fundacji i przyznaje, że - jej zdaniem - warunki są rzeczywiście nie do końca  sprawiedliwe. Teraz FFW czeka na umowę i informacje o dalszym postępowaniu, ponieważ na tym cała procedura się jeszcze nie kończy. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego tłumaczy, że warunki zapisane w SIWZ wynikają z umowy między stroną polską a państwami-darczyńcami. Co ważniejsze – umowa ta jeszcze nie została podpisana, ponieważ strona norweska chciała poczekać, aż zostanie wybrany operator.

Kto chciał zamówienia publiczne?

Wydaje się, że wszystkie problemy z
wyłonieniem operatora mają swoje źródło w decyzji o stosowaniu
procedury przewidzianej w ustawie o zamówieniach publicznych.
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego twierdzi, że przy tym obstawała
strona norweska. Inaczej pamiętają to przedstawiciele organizacji
pozarządowych.

- Gdy pracowaliśmy nad Dokumentem Ramowym Funduszu dla organizacji pozarządowych nagle okazało się, że MRR musi przeprowadzić nabór operatora według procedury zamówień publicznych, ponieważ traktuje te pieniądze, jak pomoc publiczną - mówi Anna Kozieł, która wówczas reprezentowała Przedstawicielstwo polskich organizacji pozarządowych w Brukseli (działające przy Stowarzyszeniu na rzecz FIP). - Norwedzy byli zaskoczeni, tym bardziej, że nie do końca orientowali się w tych przepisach, my także byliśmy zaskoczeni bo to, że trzeba stosować tryb zamówień publicznych okazało się mniej więcej po pół roku pracy nad Funduszem.

Doszło do paradoksu, ponieważ
operator wyłoniony w przetargu, po akceptacji państw-darczyńców, i
tak będzie musiał aplikować do nich o grant.

Niewielki wybór

Nie wiadomo także, jak w praktyce będzie wyglądało korzystanie z funduszu przez organizacje. Przypomnijmy,  fundusz EOG dla organizacji powstał m.in. dzięki szybkiej reakcji Przedstawicielstwa polskich organizacji pozarządowych w Brukseli, które - po pierwszych optymistycznych wieściach o ponad 553 mln euro dla Polski z EOG - dowiedziało się, że minimalna suma o jaką można będzie aplikować na realizację projektu wynosi 250 tys. euro. Były to warunki zaporowe dla większości polskich organizacji – małych, mało zasobnych w pieniądze i nie przygotowanych do realizacji tak dużych i kosztownych projektów. Udało się jednak przekonać państwa–darczyńców do konieczności ustanowienia odrębnego Funduszu, z którego mogłyby korzystać organizacje (także małe), chcące pozyskać pieniądze na projekty o wartości mniejszej niż 250 tys. euro. Fundusz dysponuje ok. 41,5 mln euro (łącznie z wkładem z budżetu Polski) do 2009 roku. Zarządzaniem tymi pieniędzmi ma się zająć właśnie operator, na którego organizacje czekały praktycznie rok. Jak już wiemy – na razie nieoficjalnie - wyłoniono 2 operatorów. Każdy z nich będzie zajmował się innym obszarem tematycznym (FFW - demokracją i społeczeństwem obywatelskim, Ecorys - ochroną środowiska i zrównoważonym rozwojem oraz wyrównywaniem szans i integracją społeczną). Dwóch operatów wybierano spośród dwóch kandydatów, którzy de facto nie konkurowali ze sobą. Trudno więc mówić o wyborze lepszej oferty.

Opóźnienia w EOG

Fundusze EOG w ogóle sprawiają nam w Polsce problemy. Na początku listopada 2006 Ministerstwo Rozwoju Regionalnego alarmowało, że żaden spośród 147 wniosków rekomendowanych przez stronę polską nie został jeszcze oceniony przez państwa-darczyńców, ani  - tym bardziej nie otrzymał pieniędzy na realizację. Strona polska zarzucała opieszałość pracownikom Biura Mechanizmu EOG w Brukseli. Ci z kolei tłumaczyli, że wnioski dotarły do nich z opóźnieniem. Strona polska narzekała, że nie da się odzyskać publicznych pieniędzy włożonych w kosztowne przygotowywanie projektów infrastrukturalnych, biuro EOG odpowiadało, że fundusz na przygotowanie projektów miała uruchomić strona polska. Efekt jest taki, że procedura oceniania wniosków na wykorzystanie funduszy EOG przejdzie do historii jako najdłuższa. Miejmy nadzieję, że doświadczenia z korzystaniem z Funduszu dla organizacji pozarządowych będą bardziej pozytywne.

Dobrą wiadomością dla organizacji
jest możliwość ubiegania się o granty nie tylko na konkretne
projekty, ale także na ich przygotowanie i nawiązanie kontaktów z
partnerami z Norwegii, Islandii i Liechtensteinu (państw
darczyńców). Będzie to możliwe dzięki umowie, jaką Biuro Mechanizmu
Finansowego EOG podpisało pod koniec listopada z firmą Ecorys na
administrowanie 2 milionami euro. Pieniądze te mają zostać
przeznaczone właśnie na przygotowanie projektów partnerskich do
następnych konkursów ogłaszanych w ramach funduszy EOG.