Publicystyka - ngo.pl

POLIN zaprasza 19 kwietnia do włączenia się w obchody 81. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim. Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN zachęca wolontariuszy do wzięcia udziału w akcji społeczno-edukacyjnej Żonkile organizowanej po raz dwunasty. W tym roku wolontariusze wręczą na ulicach Warszawy dwumilionowy żonkil.

„W akcję Żonkile – od jej początku w roku 2013 – zaangażowało się ponad 13 tysięcy wolontariuszek i wolontariuszy. Bezinteresownie, z potrzeby serca i w poczuciu takiego obowiązku, pomogli przywrócić pamięć o powstaniu w getcie warszawskim. My – Muzeum – będziemy zaszczyceni, mogąc już po raz dwunasty zaprosić do współtworzenia akcji Żonkile i wręczania dwumilionowego żonkila na ulicach Warszawy. Symbolu wspólnej pamięci o pierwszym powstaniu miejskim w okupowanej Europie – podkreśla Zofia Bojańczyk, koordynatorka akcji Żonkile.

Od 10 stycznia trwa rekrutacja wolontariuszy indywidualnych, którzy 19 kwietnia będą rozdawać papierowe kwiaty i informować warszawskich przechodniów o rocznicy powstania w getcie. Aby zgłosić się do akcji, należy mieć ukończone 18 lat. Nie ma górnej granicy wieku. Wystarczy potrzeba działania na rzecz tolerancji i wzajemnego szacunku oraz przeciwdziałania wykluczeniu. 

Na stronie polin.pl dostępny jest formularz zgłoszeniowy, który należy wypełnić. Wskazać w nim dogodną datę spotkania informacyjnego (online/zoom), podczas którego pracownicy muzeum opowiedzą o szczegółach wolontariatu. Muzeum przygotowało dla uczestników szkolenia, spotkania, spacery tematyczne, a także umowę i certyfikat wolontariusza. Zgłoszenia można przesyłać do 12 lutego 2024 roku.

W tym roku organizatorzy wyjątkowo przeprowadzą rekrutację w dwóch etapach dla różnych grup wiekowych: nabór dla wolontariuszy indywidualnych od 18. roku życia oraz nabór instytucjonalny dla młodszych uczestników akcji w ramach rekrutacji grupowej dla szkół z całej Polski oraz bibliotek i instytucji kultury. Pierwszy z nich – nabór indywidualny – rozpoczyna się 10 stycznia i potrwa do 12 lutego. Drugi – instytucjonalny – odbędzie się w lutym i zakończy w kwietniu.

Wszystkie osoby przystępujące do akcji otrzymają materiały edukacyjne i wsparcie merytoryczne dostosowane do właściwego przedziału wiekowego.

Wydarzenie rocznicowe 19 kwietnia poprzedzone będzie warsztatami wzmacniającymi umiejętności komunikacyjne oraz kompetencje społeczne, a także wykładami i spotkaniami dotyczącymi historii powstania w getcie warszawskim. Oddzielny program edukacyjny został przygotowany dla placówek włączających się w obchody rocznicy w ramach akcji Żonkile w całej Polsce.

Akcja Żonkile to inicjatywa, której celem jest przywracanie pamięci o powstaniu o getcie warszawskim. Ale to także możliwość budowania wspólnoty opartej na wzajemnym szacunku i tolerancji. Dla Muzeum POLIN fundamentem do jej tworzenia jest społeczność wolontariuszy. Z tego powodu zespół muzeum podjął decyzję o zaproszeniu w tym roku do udziału w wolontariacie indywidualnym wyłącznie osób pełnoletnich. Natomiast młodszych uczestników zachęci do skorzystania ze specjalnie opracowanej oferty szkolnej. Organizatorzy skupią się na integracyjnym walorze tego doświadczenia angażującym całą szkolną społeczność – uczniów i nauczycieli. Szczegóły oferty szkolnej zostaną udostępnione w lutym.

„Dołożyłem malutką cegiełkę do przywracania i podtrzymywania pamięci. Kiedy rozdawałem żonkile na ulicy widziałem szczere poruszenie wśród ludzi. Oni także chcą pamiętać i to chyba zostanie ze mną na wiele lat” – opowiada o akcji jeden z jej wolontariuszy.

Zostań wolontariuszką/wolontariuszem akcji społeczno-edukacyjnej Żonkile, jeśli:

• masz skończone 18 lat* – górna granica wieku nie istnieje. Bardzo cenimy sobie współpracę z seniorkami i seniorami
• jesteś odpowiedzialna/y, dobrze zorganizowany/a
• jesteś komunikatywna/y i lubisz pracę z ludźmi
• chcesz działać na rzecz tolerancji i wzajemnego szacunku
• chcesz lepiej poznać historię Warszawy

* ZMIANA ZASAD REKRUTACJI. Do udziału w wolontariacie indywidualnym muzeum zaprasza osoby pełnoletnie. Młodszych uczestników akcji w tym roku zachęca do udziału w ogólnopolskim naborze instytucjonalnym za pośrednictwem szkół i bibliotek. Ten rozpocznie się 14 lutego i potrwa do 14 kwietnia.

„Kluczową kwestią jest dla nas troska o uczestników i uczestniczki akcji. Z tego powodu, podjęliśmy decyzję o zaproszeniu w tym roku do udziału w wolontariacie indywidualnym wyłącznie osób pełnoletnich. Chcemy, aby udział w akcji Żonkile był dla Was budującym doświadczeniem, a każdą i każdego z Was wesprzemy, jak co roku, organizacyjnie i merytorycznie” – zapewnia Maria Bliźniak, koordynatorka wolontariatu akcji Żonkile.

Jednym z ocalałych z getta był Marek Edelman, ostatni dowódca ŻOB. 19 kwietnia, w rocznicę powstania, składał bukiet żółtych kwiatów pod Pomnikiem Bohaterów Getta na Muranowie. Żonkil stał się symbolem szacunku i pamięci o powstaniu. Organizowana przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN akcja ma na celu rozpowszechnianie tego symbolu oraz szerzenie wiedzy na temat samego powstania.

W 1940 roku Niemcy ogrodzili murem część centrum Warszawy i stłoczyli tam prawie pół miliona Żydów ze stolicy i okolic. Uwięzieni w getcie, umierali wskutek głodu, chorób, niewolniczej pracy i ginęli w egzekucjach. Latem 1942 roku została zorganizowana Wielka Akcja Likwidacyjna. Niemcy wywieźli z getta do ośrodka zagłady w Treblince blisko 300 tysięcy Żydów. Wśród tych, którzy pozostali, narodziła się idea zbrojnego oporu. 

19 kwietnia 1943 roku dwa tysiące Niemców wkroczyło do getta, by je ostatecznie zlikwidować. Przeciwstawiło się im kilkuset młodych ludzi z konspiracyjnych – Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) i Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW). Powstańcy, pod dowództwem Mordechaja Anielewicza, byli wycieńczeni i słabo uzbrojeni. Wielu wiedziało, że nie mają szans, ale wolało zginąć w walce, by ocalić swoją godność. 

Pozostali mieszkańcy getta, około 50 tysięcy cywilów przez wiele tygodni ukrywało się w kryjówkach i bunkrach. Pomimo rozpaczy, samotności, głodu, pragnienia i strachu walczyli o każdy kolejny „dzień, godzinę, minutę”. Ich cichy opór był tak samo ważny, jak ten z bronią w ręku. Przez wiele dni pozostali nieuchwytni – zeszli do podziemi i nie podporządkowali się rozkazom Niemców. 

Przez cztery tygodnie Niemcy równali getto z ziemią, paląc dom po domu. Schwytanych bojowców i mieszkańców zabijali lub wywozili do obozów. 8 maja Anielewicz i kilkudziesięciu powstańców zostało otoczonych i popełniło samobójstwo. Nielicznym Żydom udało się wydostać kanałami z płonącego getta. 

16 maja Niemcy na znak zwycięstwa wysadzili Wielką Synagogę przy ul. Tłomackie. Getto warszawskie przestało istnieć. Na jego terenie w gruzach pozostali już tylko nieliczni ukrywający się Żydzi. „Gruzowcy” zmagali się z brakiem wody i jedzenia. Ginęli z wycieńczenia i chorób, rozstrzeliwani przez Niemców. Niewielu udało się przejść na drugą stronę muru. Ostatni opuścili „cmentarzysko getta” w styczniu 1944 roku.