– O Europie rozmawiają wszyscy. Powinny więc w tym uczestniczyć również organizacje pozarządowe, w tym polskie – mówi Łukasz Domagała z OFOP przed Stałą Konferencją do spraw Europejskich. Już w piątek relację na żywo z tego spotkania obejrzysz na ngo.pl.
Ignacy Dudkiewicz: – Już w piątek odbędzie się Stała Konferencja do spraw Europejskich organizowana przez OFOP. O czym będziecie rozmawiać?
Łukasz Domagała, Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych: – Pierwszym tematem tegorocznego wydarzenia będą sprawy najbardziej fundamentalne, jeśli chodzi o Europę i jej przyszłość. Będziemy więc rozmawiać o wartościach oraz obecności Polski w Unii Europejskiej. Chcemy dyskutować o wyzwaniach, które stoją dziś przed Europejczykami. A jest ich sporo. Unia, która powstała jako ponadnarodowy mechanizm poszukiwania pokoju w Europie po II wojnie światowej, dziś pełni znacznie więcej ról i wygląda zupełnie inaczej. Trzeba też wierzyć, że się rozwija, rozmawiać o celach i zadaniach, jakie ma dziś do wykonania. To nie jest zresztą rozmowa oderwana od bieżących dyskusji – dotyczącej choćby Brexitu czy kryzysu uchodźczego. O Europie rozmawiają wszyscy – powinny więc w tym uczestniczyć również organizacje pozarządowe, w tym polskie.
Także po to by, spróbować odpowiedzieć na pytanie, czy kryzys wartości, który obserwujemy w Polsce, dotyka też inne państwa, i zastanowić się nad tym, jak na ten kryzys odpowiedzieć.
O kryzysie jakich wartości mówisz? I czym się ten kryzys przejawia?
Ł.D.: – Widać, że wiara w demokrację, troskę o każdego człowieka, także migranta, wspólny wolny rynek, jakby się kurczy. Zamiast pogłębiania demokracji, współpracy i solidarności do głosu dochodzą hasła centralizmu, protekcjonizmu, zamykania się w swoim ogródku, pustego, destruktywnego nacjonalizmu. Populistyczne hasła proponujące proste rozwiązania. Tak doszło do Brexitu – w debacie publicznej Brytyjczycy słyszeli: „wyjdźmy z UE i składkę przeznaczmy na opiekę zdrowotną”. Znaczna część z nich uwierzyła w te kłamstwa i tak doszło do Brexitu. Skutek? Spadek inwestycji w niektórych sektorach już widać, a spadek liczby miejsc pracy od momentu wyjścia Wielkiej Brytanii szacuje się na ok 70-100 tysięcy, choć są i bardziej pesymistyczne prognozy.
Mowa więc o kryzysie wartości najważniejszych, stojących u podstaw Unii Europejskiej, które są zapisane w artykule 2 Traktatu o Unii. To zresztą te same wartości, o których rozmawialiśmy – bardziej w kontekście polskim – podczas ostatniego Ogólnopolskiego Forum Inicjatyw Pozarządowych. Mowa więc o godności każdej osoby ludzkiej, o państwie prawa, o demokracji, o przeciwdziałaniu dyskryminacji… Warto zastanowić się, co one dziś – w innych czasach – znaczą. Czy to tylko piękne słowa, czy prawdziwe fundamenty, drogowskazy, którymi rzeczywiście chcemy się kierować, a do których nie przykładaliśmy zbyt dużej wagi.
I jak na ten kryzys odpowiadać? Macie pierwsze intuicje?
Ł.D.: – Państwa członkowskie i sama Unia Europejska promuje te wartości, ich wagę i przestrzeganie, ale poza swoimi granicami za pomocą aktywnej polityki zagranicznej. Warto więc może – w obliczu kryzysu, o którym mówimy – zadać pytanie, czy nie potrzebujemy narzędzi do ich aktywnego wspierania w podobny sposób wewnątrz samej Unii? Trudno będzie oczywiście w dyskusji w tym kontekście abstrahować od obecnych relacji między Polską (i nie tylko Polską) a Unią, w tym uruchomienia po raz pierwszy w historii artykułu 7 Traktatu.
Ważne, byśmy zastanowili się także, czy to wszystko są sprawy dotyczące tylko polityków i między nimi rozstrzygane, czy też większy udział w rozmowie na ten temat powinni mieć obywatele – także poprzez organizacje pozarządowe. Takich tematów można zresztą podać więcej: ot, choćby to, czy organizacje mają coś do powiedzenia w sprawie przystąpienia Polski do strefy euro?
Organizacje abdykowały z udziału w tej rozmowie?
Ł.D.: – Na pewno warto, by w większym stopniu w niej uczestniczyły. Zwłaszcza że mają w tym względzie tradycje! Przecież przed referendum akcesyjnym widoczne było zaangażowanie organizacji pozarządowych w działania proeuopejskie i również one przyczyniły się do takiego, a nie innego wyniku tego głosowania.
O czym jeszcze będziecie rozmawiać?
Ł.D.: – Jak co roku, podejmiemy też temat funduszy europejskich i ich wykorzystania. W tej dyskusji wezmą udział przedstawiciele organizacji pozarządowych pracujący w komitetach monitorujących wdrażanie tych funduszy w Polsce. Co ważne, będą reprezentować różne województwa, prezentując różną perspektywę. Będziemy więc dyskutować o tym, czy organizacje wykorzystują fundusze w takim stopniu, w jakim by mogły, na jakie trudności natrafiają w ich pozyskiwaniu, czym zajmują się członkowie wspomnianych komitetów, a także o tym, czy jesteśmy w stanie sformułować konkretne rekomendacje dla rządu w sprawie zmian, które ułatwiłyby organizacjom korzystanie z funduszy europejskich.
No dobrze, ale co konkretnie ma być efektem konferencji, czego mogą oczekiwać osoby, które zdecydują się śledzić streaming z tego spotkania?
Ł.D.: – Oczekiwać można ciekawej debaty, bo udział w niej zgodzili się wziąć znakomici goście. Żyjemy w czasach, kiedy sprawy globalne mają wpływ na sprawy lokalne i czasem odwrotnie. W czasach wielkich zmian. Choć wydaje nam się, że nie mamy wpływu na otaczający nas świat, to, jeśli chcemy, by zmiany szły we właściwym kierunku, my także musimy się w nie zaangażować. Konferencja jest przyczynkiem do debaty, może być też inspiracją do działania. Czy to będą działania w sferze dyskusji o wartościach, rozpoczętej już podczas VIII OFIP, czy sensownego wykorzystywania funduszy, warto je podjąć.
Jestem przekonany, że w naszym najgłębszym interesie leży rozwój projektu, jakim jest Unia Europejska. Z badań Eurostat wynika, że 77 procent Polaków czuje się obywatelami UE. To cieszy, ale to zdecydowanie za mało – naszą ambicją jest budować z innymi Europejczykami wspólną Europę.
Już w piątek, 26 stycznia, na ngo.pl znajdziecie transmisję na żywo z debaty!
Łukasz Domagała – absolwent stosunków międzynarodowych w Collegium Civitas w Warszawie. Współtwórca i przewodniczący zarządu RCWIP – centrum wsparcia dla inicjatyw pozarządowych działającego na terenie województwa dolnośląskiego. Członek zarządu Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych. Współpracownik Kancelarii Prezydenta RP w latach 2013-2015.
Jeśli chcemy, by zmiany w Europie szły we właściwym kierunku, my także musimy się w nie zaangażować.
