Nowa ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia jasno wskazuje, że bycie członkiem zarządu lub innego organu w organizacji pozarządowej, nie jest przeszkodą w uzyskaniu statusu bezrobotnego. Wcześniej urzędy pracy różnie interpretowały przepisy i zdarzało się, że członkom i członkiniom zarządów odmawiano rejestracji.
Ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia to nowa ustawa regulująca m.in. zasady pomocy osobom bezrobotnym, która zastąpi ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z 2024 roku. Ustawa o rynku praca uchwalona została 20 marca 2025 r. i podpisana przez Prezydenta 10 kwietnia. Wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia - możliwe więc, że już w maju.
Problem niejednolitego sposobu nadawania statusu osoby bezrobotnej przez urzędy pracy członkom i członkiniom zarządów organizacji pozarządowych identyfikowany był od kilku lat. Część urzędów odmawiała zarejestrowania członków zarządów, również kiedy osoby takie pełniły funkcje społecznie. Wskazywano, że osoby takie nie są "gotowe do podjęcia pracy", co jest warunkiem uzyskania statusu (zob. m.in. wyjaśnienia Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej z 2022 roku). Nowy zapis w ustawie zmienia sposób oceny takich sytuacji.
Członkowie organów mogą być bezrobotni
Wyraźny zapis o możliwości uzyskania statusu bezrobotnego przez osobę, która jest członkiem lub członkinią organu organizacji pozarządowej (zarządu, komisji rewizyjnej czy innego organu opisanego w statucie NGO) znalazł się w artykule 64 ustawy. Przepis stawia warunek - za pełnienie funkcji nie można pobierać wynagrodzenia. Osoba ubiegająca się o status ma przedstawić oświadczenie organizacji, w którym potwierdzi ten fakt.
Artykuł 64 wskazuje również na możliwość uzyskania statusu bezrobotnego przez wolontariuszy. Ten przepis jest jednak powtórzeniem zapisu z poprzedniej ustawy bezrobociowej (o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z 2024 r.) - sytuację wolontariuszy uregulowano znacznie wcześniej i od dawna nie mieli oni tych problemów co członkowie zarządów organizacji.
Art. 64 nowej ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia
Nie stanowi przeszkody do nabycia oraz posiadania statusu bezrobotnego:
1) wykonywanie przez wolontariuszy świadczeń odpowiadających świadczeniu pracy na zasadach określonych w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2024 r. poz. 1491, 1761 i 1940), jeżeli wolontariusz przedstawi właściwemu PUP porozumienie z korzystającym;
(…)
3) pełnienie bez wynagrodzenia funkcji członka statutowych władz organizacji pozarządowej, o której mowa w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, jeżeli członek przedstawi właściwemu PUP oświadczenie organizacji, w której władzach zasiada, potwierdzające pełnioną przez niego funkcję i niepobieranie wynagrodzenia z tytułu jej pełnienia.
Tekst ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia
Bezrobotni w zarządach - proces rzeczniczy
Postulat unormowanie sposobu nadawania statusu osoby bezrobotnej przez powiatowe urzędy pracy członkom zarządów NGO pojawił się jako jedna z tez #prosteNGO. Prace nad nową ustawą o rynku pracy i służbach zatrudnienia wydawały się dobrą okazją do zrealizowania tego postulatu. Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych zgłosiła propozycję zmiany art. 64 projektowanej regulacji już w 2022 roku, jednak wtedy nie spotkała się ona z przychylnym przyjęciem. Odrzucono ją również na etapie konsultacji projektu w 2024 r. Sukces udało się osiągnąć dopiero dzięki współpracy z Podkomisją stałą do spraw współpracy z organizacjami pozarządowymi, po tym jak projekt ustawy trafił w 2025 roku pod obrady Sejmu.
Źródło: inf. własna poradnik.ngo.pl
Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.
Skorzystaj ze Stołecznego Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych
(22) 828 91 23
