Publicystyka - ngo.pl

Największe organizacje o aktywach przekraczających 100 milionów złotych (których jest relatywnie niewiele), najczęściej mają dużą świadomość inwestycyjno-finansową i budują długoterminowe strategie inwestycyjne. Punktem wyjścia jest tak zwany kapitał żelazny – czyli środki gromadzone i akumulowane w celach inwestycyjnych, tak aby dochody z zainwestowanego kapitału pozwalały na bieżące funkcjonowanie organizacji i realizację jej celów statutowych.

Analizując sprawozdania finansowe takich podmiotów często okazuje się, że większość aktywów zgromadzonych jest w inwestycjach krótko- i długoterminowych. Z wielu względów takie organizacje najczęściej decydują się na korzystanie z usługi zarządzania aktywami przez podmioty profesjonalne.

Powierzenie swoich środków profesjonalnemu podmiotowi, który specjalizuje się w zarządzaniu aktywami, może być dobrym pomysłem. Takie rozwiązanie zwalnia organizację z konieczności podejmowania bezpośrednich decyzji inwestycyjnych i pozwala skupić się na podstawowych celach OPP. Ponadto budowa portfela w sposób samodzielny wymaga specjalistycznych kompetencji i może okazać się zdecydowanie droższa od opłaty pobieranej przez Asset Managera.

Istnieje jednak cały szereg fundacji i stowarzyszeń o mniejszej skali działalności, które nierzadko w bilansie wykazują od kilku do kilkudziesięciu milionów złotych wolnej, niezainwestowanej gotówki. Niekiedy nie podejmują one inwestycji w obawie przed poniesieniem straty - i bywa to dla nich dużo istotniejsze od potencjalnych zysków. Wydaje się, że właśnie w tym segmencie OPP jest największa przestrzeń do rozwoju w kontekście inwestycji – szczególne na dłużnym rynku papierów wartościowych. Do tego potrzebna jest jednak ciągła edukacja, wsparcie oraz budowa zaufania ze strony instytucji finansowych.

Organizacje pożytku publicznego, podobnie jak osoby fizyczne czy firmy, mają szereg możliwości inwestycyjnych na rynku kapitałowym. Podstawowym rozwiązaniem są oczywiście konta oszczędnościowe oraz lokaty bankowe. W zależności od kwoty i okresu inwestycji, oprocentowanie może wahać się pomiędzy 4 a 5 proc. Trzeba jednak podkreślić, że pierwsza obniżka stóp procentowych w tym roku już miała miejsce, a kolejne są kwestią czasu. Takie otoczenie sprawia, że warunki oprocentowania lokat/obligacji będą systematycznie się pogarszać.

Drugim rozwiązaniem o niskim poziomie ryzyka mogą być obligacje skarbowe. Fundacje i stowarzyszenia, podobnie jak osoby fizyczne, mają możliwość zakupu detalicznych i hurtowych obligacji skarbowych. Wśród obligacji detalicznych mamy do wyboru sześć serii o terminach zapadalności od 3 miesięcy do 10 lat i rentowności między 3 a około 6 proc (w pierwszym roku). Główną zaletą tego rozwiązania jest brak zmienności oraz możliwość wykupu tych obligacji na żądanie w dowolnym momencie trwania inwestycji.

Z kolei obligacje hurtowe można kupować na GPW na Catalyst lub na rynku pozagiełdowym. Tutaj obligacji do wyboru jest zdecydowanie więcej – kilkadziesiąt serii o terminach zapadalności od kilku miesięcy do nawet 15 czy 20 lat. Do tego segmentu moglibyśmy również zaliczyć obligacje emitowane przez BGK, które posiadają gwarancję Skarbu Państwa. W przypadku tych obligacji rentowności mogą osiągać wysokość do około 6 proc.

W Polsce działa ponad 9 tysięcy organizacji pożytku publicznego. Duża część z nich opiera swoją działalność na przychodach otrzymanych z 1,5 proc. podatku PIT. Zgodnie z danymi Ministerstwa Finansów w 2023 roku OPP otrzymały z tego tytułu ponad 1,5 mld zł, a w roku 2024 - około 1,9 mld zł. Jednak kwoty zebrane przez 10 największych organizacji odpowiadały za ponad 44 proc. wszystkich przychodów OPP, a kwoty zebrane przez 100 największych organizacji odpowiadały za ponad 72 proc. – dystrybucja tych środków jest zatem bardzo nierównomierna.

Istotna część pieniędzy, które trafiają do fundacji i stowarzyszeń, jest na bieżąco wydawana na realizację celów statutowych. Istnieje również druga część zasobów finansowych, która ma zabezpieczyć ciągłość działania organizacji w średnim i długim terminie. Sprawą oczywistą jest, że podstawowym celem działalności OPP jest realizacja celów społecznych, a nie czerpanie zysków z posiadanego kapitału, niemniej jednak należy pamiętać, że niepracujące środki – szczególnie w okresie podwyższonej inflacji - w szybki sposób tracą na wartości.