Jak można działać, gdzie jest pole do działania, skąd wziąć siły na to wszystko – odpowiedzi na te pytania zawiera przesłanie do nas wszystkich przygotowane przez Biura Rzecznika Praw Obywatelskich Adama Bodnara. To wydana cyfrowo książka „Z urzędu”. Jest sposobem rozliczenia się instytucji z kadencji w nowy, nietradycyjny sposób.
Adam Bodnar pracował z ludźmi, słuchał ich, szukał inspiracji w kontaktach z organizacjami pozarządowymi. Nie ograniczał się do działań urzędowych i prawnych. Relacja jego współpracowniczek Barbary Imiołczyk, Agnieszki Jędrzejczyk, Anety Kosz – autorek raportu „Z urzędu” – pokazuje więc siłę społeczeństwa obywatelskiego. Pewnie to dziś ostatnia rzecz, jaka wielu z nas może przyjść do głowy, ale autorki dowodzą tego na ponad 600 stronach.
Książka, jak to było w kadencji Bodnara, oparta jest na konstytucyjnej strukturze: na 50 postanowieniach Konstytucji Rzeczpospolitej, które określają prawa i wolności człowieka. Autorki wyjaśniają, jaki sens ma dany zapis, potem przedstawiają główne problemy, pokazują, co się udało i co pozostaje do zrobienia. I tak krok po kroku. Do tego dochodzą rozmowy z ludźmi i opisy nieszablonowych działań RPO tam, gdzie realizacja praw konstytucyjnych tego wymaga – bo jak wiadomo, prawa i wolności nie są dane raz na zawsze. Trzeba się o nie upominać.
Książkę otwiera dosyć wstrząsające zestawienie: tabela pokazująca, jak władza próbowała postawić na swoim wbrew konstytucji, i jak obywatele stanęli tym zamierzeniom na drodze. Już samo to pokazuje, że wysiłek tysięcy ludzi nie poszedł na marne. Ale równie ważne jest podsumowanie – z perspektywy Biura RPO. Autorki ostrzegają, że aktywność obywatelska nie może się sprowadzać tylko do stawiania na swoim. „Kluczowym zadaniem jest budowanie relacji. Zarówno miedzy ludźmi, jak i między ludźmi a instytucjami, a także między instytucjami, obywatelem a państwem. Na różnych poziomach. To dotyczy tak samo języka jaki i edukacji, tworzenia prawa i podejmowania decyzji publicznych, tworzenia rozwiązań, które mają służyć ludziom. To jest podstawa godności, a więc i wszystkich innych praw zapisanych w Konstytucji. Podstawa budowania wspólnoty, solidarności między ludźmi, między pokoleniami. (…)
Bo od tego, czy potrafimy być z innym człowiekiem, wszystko się zaczyna. To podstawa dialogu, a potem współpracy. Początek sztafety, w której też starałyśmy się uczestniczyć. Bo to oczywiście jeszcze nie koniec”.
Książka jest ciągle dostępna na stronie RPO jako pdf – warto ją ściągnąć!
„Z urzędu. Nieurzędowy raport ze skarg, rozmów, spotkań z Rzecznikiem Praw Obywatelskich VII Kadencji 2015–2020 Adamem Bodnarem”, Barbara Imiołczyk, Agnieszka Jędrzejczyk, Aneta Kosz, wyd. Biuro RPO, 2020 r., otwarta licencja (https://www.rpo.gov.pl/pl/content/z-urzedu-raport-kadencji-VII-RPO).
Źródło: Biuro RPO
Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.