Publicystyka - ngo.pl

Blokowanie geograficzne w internecie to sytuacja, gdy sprzedawcy detaliczni i dostawcy treści cyfrowych uniemożliwiają klientom internetowym kupowanie towarów lub korzystanie z usług dostępu do zasobów cyfrowych z powodu lokalizacji lub państwa zamieszkania osoby kupującej. Jest to czynnik wpływający na transgraniczny handel elektroniczny.

Komisja Europejska opublikowała wstępne ustalenia na temat powszechności tej praktyki. Informacje zostały zebrane w ramach bieżącego, rozpoczętego w maju 2015 r., badania sektorowego służącego ochronie konkurencji, poświęconego sektorowi handlu elektronicznego. W szczególności odpowiedzi od ponad 1400 sprzedawców detalicznych i dostawców treści cyfrowych ze wszystkich 28 państw członkowskich wskazują, że blokowanie geograficzne jest powszechne w UE, zarówno w przypadku dóbr konsumenckich, jak i treści cyfrowych. Blokowanie geograficzne spowodowane jest częściowo jednostronnymi decyzjami przedsiębiorstw, które decydują się niesprzedawać za granicę, ale również barierami umownymi ustanowionymi przez przedsiębiorstwa, uniemożliwiającymi konsumentom dokonywanie zakupów w internecie w innych państwach UE. 38 proc. biorących udział w badaniu sprzedawców detalicznych dóbr konsumpcyjnych i 68 proc. dostawców treści cyfrowych odpowiedziało, że blokują geograficznie konsumentów znajdujących się w innych państwach członkowskich UE.

Badanie sektora handlu elektronicznego ma na celu zebranie informacji rynkowych, które pozwolą Komisji lepiej zrozumieć, czy – i w jakim zakresie – bariery tworzone przez przedsiębiorstwa wpływają na europejskie rynki handlu elektronicznego. Blokowanie geograficzne jest jedną z kwestii uwzględnionych w badaniu sektorowym. Fakty i dane dotyczące blokowania geograficznego nie przesądzają o stwierdzeniu ewentualnych problemów związanych z brakiem konkurencji lub o wszczęciu jakiegokolwiek postępowania antymonopolowego. Ustalenia zostaną uwzględnione w prowadzonej przez Komisję analizie w ramach badania sektorowego i pomogą określić ewentualne problemy w dziedzinie konkurencji, a także uzupełnić kroki podejmowane w ramach komisyjnej strategii jednolitego rynku cyfrowego. Celem tych działań jest wyeliminowanie barier, które utrudniają transgraniczny handel elektroniczny.

Margrethe Vestager, komisarz odpowiedzialna za politykę konkurencji, stwierdziła: - Informacje zebrane w ramach naszego badania sektora handlu elektronicznego potwierdzają sygnały, na podstawie których rozpoczęliśmy to badanie: Blokowanie geograficzne nie tylko często uniemożliwia europejskim konsumentom kupowanie towarów i treści cyfrowych przez internet w innym państwie UE, ale w niektórych przypadkach jest wynikiem ograniczeń zawartych w umowach między dostawcami a dystrybutorami. Jeżeli przedsiębiorstwo niezajmujące pozycji dominującej decyduje jednostronnie o nieprowadzeniu sprzedaży za granicą, to nie jest to kwestia, której dotyczy prawo konkurencji. Jednak tam, gdzie blokowanie geograficzne wynika z umów, musimy przyjrzeć się bliżej, czy występują w tej sytuacji zachowania antykonkurencyjne, które można regulować przy pomocy unijnych narzędzi służących ochronie konkurencji.

Coraz więcej towarów i usług sprzedaje się przez internet, ale transgraniczna sprzedaż internetowa w UE rośnie bardzo powoli. Opublikowane dzisiaj wstępne ustalenia Komisji pochodzące z badania sektorowego dotyczą praktyki zwanej blokowaniem geograficznym, gdzie sprzedawcy detaliczni i dostawcy treści cyfrowych uniemożliwiają klientom internetowym kupowanie towarów konsumenckich lub korzystanie z usług dostępu do zasobów cyfrowych z powodu lokalizacji lub państwa zamieszkania osoby kupującej. Jest to czynnik wpływający na transgraniczny handel elektroniczny.

W niektórych przypadkach blokowanie geograficzne jest najwyraźniej związane z umowami między dostawcami a dystrybutorami. Umowy takie mogą ograniczać konkurencję na jednolitym rynku, naruszając unijne zasady ochrony konkurencji. Należy jednak oceniać to indywidualnie w każdym przypadku.

Natomiast jeśli blokowanie geograficzne wynika z jednostronnych decyzji biznesowych podejmowanych przez przedsiębiorstwo rezygnujące z prowadzenia sprzedaży za granicą, takie zachowanie przedsiębiorstwa niezajmującego pozycji dominującej wykracza wyraźnie poza zakres unijnego prawa konkurencji.

Istnieje wiele powodów, dla których sprzedawcy detaliczni i usługodawcy nie prowadzą sprzedaży transgranicznej, a swoboda wyboru partnera handlowego pozostaje podstawową zasadą. W tym kontekście kluczowym priorytetem Komisji jest rozwiązanie kwestii nieusprawiedliwionych barier regulacyjnych dla elektronicznego handlu transgranicznego przy pomocy działań legislacyjnych w ramach strategii jednolitego rynku cyfrowego. Komisja przedstawi kolejne wnioski ustawodawcze w maju. Wspólnym celem egzekwowania zasad konkurencji oraz inicjatyw legislacyjnych Komisji jest stworzenie przestrzeni, w której europejscy obywatele i przedsiębiorcy będą mogli bez problemu uzyskiwać dostęp do różnego rodzaju działań w internecie, niezależnie od ich miejsca zamieszkania lub działalności.

Podsumowanie wstępnych ustaleń

W wyniku badania sektorowego stwierdzono, że 38 proc. biorących udział w badaniu sprzedawców detalicznych dóbr konsumpcyjnych, takich jak odzież, obuwie, artykuły sportowe oraz elektronika użytkowa, prowadzących sprzedaż w internecie, stosuje blokowanie geograficzne. W przypadku tych produktów blokowanie geograficzne sprowadza się głównie do odmowy realizowania dostaw za granicę. Stosowana jest również odmowa przyjęcia zagranicznych metod płatności oraz, w mniejszym stopniu, przekierowywanie i blokowanie dostępu do strony internetowej. O ile większość przypadków blokowania geograficznego wynika z jednostronnych decyzji biznesowych sprzedawców detalicznych, to 12 proc. takich handlowców zgłosiło ograniczenia umowne dotyczące sprzedaży transgranicznej w odniesieniu do co najmniej jednej kategorii produktu znajdującej się w ich ofercie.

Co się tyczy internetowych treści cyfrowych, większość (68 proc.) dostawców odpowiedziało, że stosują blokowanie geograficzne wobec użytkowników znajdujących się w innych państwach członkowskich UE. Blokowanie odbywa się głównie w oparciu o adres IP użytkownika (Internet Protocol), który określa i podaje lokalizację komputera lub smartfona. 59 proc. biorących udział w badaniu dostawców treści cyfrowych poinformowało, że do blokowania geograficznego zobowiązują ich umowy z dostawcami. Jeśli chodzi o powszechność blokowania geograficznego, istnieją znaczne różnice pomiędzy różnymi kategoriami treści cyfrowych i państwami członkowskimi UE.

Liczby respondentów różnią się w zależności od danego państwa członkowskiego, głównie z powodu różnej wielkości rynków handlu elektronicznego w tych państwach i różnej liczby spontanicznych wniosków o dopuszczenie do udziału w badaniu otrzymanych przez Komisję. Tym samym wyniki te stanowią wartościowe spojrzenie na powszechność występowania praktyk blokowania geograficznego w UE, ale nie są statystycznie reprezentatywne dla całości unijnego rynku handlu elektronicznego. Więcej szczegółów można znaleźć w arkuszu informacyjnym.

Kolejne etapy badania sektora handlu elektronicznego

Bardziej szczegółowa analiza wszystkich ustaleń trwającego badania sektora handlu elektronicznego zostanie przedstawiona we wstępnym sprawozdaniu, które ma zostać opublikowane do celów konsultacji publicznej w połowie 2016 r. Będzie obejmowało ono nie tylko blokowanie geograficzne, ale również wszelkie inne ewentualne problemy w zakresie konkurencji dotykające europejskie rynki handlu elektronicznego. Przewiduje się, że sprawozdanie końcowe zostanie przedstawione w pierwszym kwartale 2017 r.

Opublikowane wstępne ustalenia dotyczące blokowania geograficznego nie przesądzają o stwierdzeniu ewentualnych problemów związanych z brakiem konkurencji lub o wszczęciu jakiegokolwiek postępowania antymonopolowego.

Jeżeli Komisja zidentyfikuje konkretne naruszenia zasad konkurencji w odniesieniu do blokowania geograficznego lub innych kwestii, może wszcząć dochodzenia w celu zapewnienia zgodności z przepisami UE dotyczącymi praktyk ograniczających konkurencję i nadużywania pozycji dominującej (art. 101 i 102 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – TFUE). Wszelkie środki egzekwowania zasad konkurencji musiałyby być oparte na indywidualnej ocenie każdego przypadku, co obejmowałoby również analizę ewentualnego uzasadnienia stwierdzonych ograniczeń.

Kontekst

• Pełne sprawozdanie można znaleźć tutaj. Szczegółowe informacje na temat badania sektora handlu elektronicznego można znaleźć w arkuszu informacyjnym.
• Badanie sektora handlu elektronicznego rozpoczęto 6 maja 2015 r., aby umożliwić Komisji stwierdzenie ewentualnych problemów w zakresie konkurencji na europejskich rynkach handlu elektronicznego. Szczegółowe informacje na temat badania sektora handlu elektronicznego można znaleźć na stronie internetowej dotyczącej badania sektorowego.
• Badanie sektorowe uzupełnia inne działania mające na celu usunięcie barier w transgranicznym handlu elektronicznym opisane w komisyjnej strategii jednolitego rynku cyfrowego przyjętej w tym samym dniu. Komisja opublikowała dziś, w ramach strategii, swoje pełne sprawozdanie z wyników konsultacji społecznych w sprawie blokowania geograficznego (więcej informacji tutaj). Komisja przeprowadziła również ankietę z wykorzystaniem metody „tajemniczego klienta”, w ramach której przeanalizowano powszechność blokowania geograficznego i techniki ograniczeń terytorialnych stosowane w różnych sektorach w całej UE. Komisja przedłoży w maju pakiet ustawodawczy mający na celu ożywienie handlu elektronicznego w UE.