Publicystyka - ngo.pl

To pojęcie, które w ostatnich latach odmieniane jest przez wszystkie przypadki. Mówi się o nim w kontekście bezpieczeństwa, kryzysów, działań instytucji i polityki lokalnej, ale także w odniesieniu do trzeciego sektora. W teorii oznacza zdolność do wspólnego działania, podnoszenia się po trudnych doświadczeniach, adaptacji i tworzenia lepszych warunków na przyszłość. W praktyce jednak znaczy coś innego w małej miejscowości, co innego w urzędzie samorządowym, a jeszcze coś innego w dużej organizacji miejskiej. Jednym z celów tegorocznego forum było właśnie rozłożenie tego pojęcia na czynniki pierwsze i pokazanie, jak różnie bywa rozumiane oraz co realnie oznacza dla różnych środowisk.

Program Pomorskiego Forum został przygotowany tak, aby połączyć szeroką refleksję o kondycji społeczeństwa obywatelskiego z praktycznym wsparciem codziennej pracy organizacji. Różnorodność tematów była celowa: finanse, cyberbezpieczeństwo, zarządzanie kryzysem, przeciwdziałanie dezinformacji, motywacja zespołów, współpraca międzysektorowa, projektowanie usług społecznych czy rola organizacji społecznych w lokalnym bezpieczeństwie. Każda ze ścieżek miała wzmacniać kompetencje uczestników i budować ich odporność, zarówno indywidualną, liderską, jak i organizacyjną oraz środowiskową. Różne tematy prowadziły do jednego celu: lepszego przygotowania organizacji do działania w świecie pełnym zmian i niepewności. Zobacz szczegółowy program: LINK

W debatach i panelach udział wzięli przedstawiciele i przedstawicielki organizacji pozarządowych, administracji publicznej, samorządów i biznesu, m.in.: Beata Rutkiewicz (Wojewoda Pomorska), Anna Olkowska-Jacyno (Wicewojewoda Pomorska), Katarzyna Weremko (Dyrektorka Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego), Jakub Zdunek (Przewodniczący Pomorskiej Rady Organizacji Pozarządowych), Piotr Stec (Przewodniczący rady NIW-CRSO, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów), Marek Charzewski (Burmistrz Malborka), Łukasz Brządkowski (Prezydent Miasta Tczew), Maciej Boryń (Kierownik Projektu w Departamencie Strategii i Innowacji ORLEN S.A.) i Bogusław Wieczorek (Pełnomocnik Zarządu Olivia Centre).  Dyskusje koncentrowały się na wnioskach z ostatnich kryzysów i spojrzeniu w przyszłość. Omawiano także wyzwania stojące przed różnymi sektorami i sposób ich postrzegania z odmiennych perspektyw.

Dla mieszkanek i mieszkańców odporność społeczna to przede wszystkim relacje sąsiedzkie, wiedza o lokalnych zasobach i umiejętność wzajemnej pomocy w codziennych kryzysach: podtopieniach, pożarach, awariach sieci czy sytuacjach wymagających wsparcia seniorów. To konkretne, praktyczne działania: kto ma koparkę, kto może pomóc w ewakuacji, jakie obowiązują procedury i jak korzystać z numeru 112. Odporność to także umiejętność korzystania z lokalnych instytucji, organizacji pozarządowych i wiarygodnych źródeł informacji. I wreszcie – indywidualne przygotowanie oraz świadomość, gdzie szukać pomocy w razie zagrożenia.

Dla samorządowców odporność społeczna to przede wszystkim planowanie i koordynacja działań całej społeczności w obliczu różnorodnych zagrożeń. Obejmuje tworzenie systemów współpracy między instytucjami, organizacjami pozarządowymi i lokalnym biznesem, opracowywanie scenariuszy kryzysowych oraz dbanie o to, aby każdy sektor dysponował odpowiednimi zasobami i kompetencjami. W tej perspektywie kluczowe są jasne procedury, sprawna komunikacja i zdolność do szybkiego reagowania w sytuacjach kryzysowych, ale także edukacja i wsparcie mieszkańców i mieszkanek, aby wiedzieli, jak w praktyce korzystać z dostępnych mechanizmów i gdzie szukać pomocy.

NGO postrzegają odporność przez pryzmat codziennej pracy, lokalnych relacji i umiejętności mobilizacji zasobów. To w kołach gospodyń, OSP, fundacjach czy lokalnych stowarzyszeniach powstają więzi, które w kryzysie stają się realną siłą i dają poczucie, że nikt nie działa sam. Jak zauważył Piotr Stec, organizacje mają często charakter „dual use”: „Na co dzień zajmują się kulturą, sportem czy edukacją, a w sytuacji nagłej potrafią błyskawicznie przełożyć swoje kompetencje na działania kryzysowe. Organizacja, która produkowała festiwale, potrafi prowadzić hub logistyczny. Ta od biegów na orientację – wskazać bezpieczne trasy ewakuacji”. To zdolność szybkiego przełączania się, która wyróżnia NGOs wśród innych sektorów.

Perspektywę współpracy międzysektorowej podkreśliła Wojewoda Beata Rutkiewicz, zwracając uwagę, że bez zaangażowania wszystkich czterech filarów: rządu, samorządu, organizacji pozarządowych i biznesu, nie da się zbudować trwałej odporności społecznej.  Jak zaznaczyła:

Dodała, że choć samorządy i biznes dysponują zasobami, którymi mogą wzmacniać odporność, to organizacje pozarządowe często na nich polegają, co czyni współpracę jeszcze bardziej konieczną. „Na Pomorzu wygląda to całkiem dobrze, ale wciąż mamy przestrzeń do rozwoju” – podkreśliła.

Odporność społeczna nie ma jednej twarzy. Przybiera różne formy w zależności od perspektywy mieszkańców, samorządowców czy organizacji pozarządowych. W praktyce sprowadza się jednak do kilku kluczowych zasad: współpracy, budowania relacji, znajomości swoich zasobów i możliwości innych, stosowania procedur szytych na miarę lokalnych potrzeb oraz gotowości do zaangażowania się, gdy sytuacja tego wymaga.

Jak podkreślił Łukasz Samborski, prezes Pomorskiej Sieci Centrów Organizacji Pozarządowych, organizator Forum:

Jej budowanie to sprawa nas wszystkich, a zaangażować się można także bez specjalistycznych kompetencji. Wystarczy zacząć od prostych kroków. Rozejrzyj się, jakie organizacje działają w Twojej okolicy i jaką funkcję pełnią na co dzień. Sprawdź, czy znasz swoich sąsiadów i czy wiecie, jak wzajemnie możecie sobie pomóc. Pomyśl, jakie zasoby (umiejętności, kontakty, sprzęt) ma Twoja społeczność. Im lepiej znamy siebie nawzajem, tym łatwiej reagujemy wtedy, gdy wydarzy się coś niespodziewanego. Bo odporność to przede wszystkim ludzie, którzy chcą i potrafią działać razem.

W Pomorskim Forum Inicjatyw Pozarządowych wzięło udział około 300 liderów i liderek organizacji pozarządowych z całego województwa. Forum obejmowało wykłady, panele eksperckie, warsztaty i sesje dobrych praktyk, w tym prezentację raportu o kondycji trzeciego sektora, debatę „Kryzys i odporność. Czego nas nauczyły ostatnie lata?”, praktyczne bloki warsztatowe, Forum Mediów Obywatelskich, panele dyskusyjne i spotkania networkingowe.

Organizatorzy: Pomorska Sieć Centrów Organizacji Pozarządowych, Fundacja RC. Współorganizator: Pomorska Rada Organizacji Pozarządowych. 

Partnerzy: Stowarzyszenie Mierz Wysoko, Malborskie Centrum Wolontariatu, Nadwiślański Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w Dzierzgoniu. 

Patronat Honorowy: Wojewoda Pomorska.

Patronaty Medialne: Dziennik Bałtycki, NGO.pl, Naszemiasto.pl, Nadmorski24.pl, Twoja Telewizja Morska, Radio Norda, Magazyn Pomost.

Projekt współfinansowany przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego z Programu Moc Małych Społeczności oraz Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWE FIO, ze środków Unii Europejskiej oraz ze środków Województwa Pomorskiego