Publicystyka - ngo.pl

Prawie pierwszy program współpracy

Podpisanie programu współpracy (zarządzenia ministra) było inauguracją dwudniowej konferencji (14-15 października 2015 r.) „Współpraca pomiędzy instytucjami przestrzeni sprawiedliwości i organizacjami pozarządowymi”. Ministerstwo Sprawiedliwości jest drugim ministerstwem, które przyjęło taki dokument. To wynik pracy wykonanej w ramach projektu "Programy dla zmiany – partycypacyjne tworzenie programów współpracy z organizacjami pozarządowymi na szczeblu centralnym", realizowanego przez Ogólnopolską Federację Organizacji Pozarządowych (finansowanego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki).

Pierwszy resortowy program współpracy powstał rok temu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. W ramach projektu "Programy dla zmiany", OFOP pracuje jeszcze z trzema innymi ministerstwami. Są to: Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministerstwo Sportu i Turystyki. Obowiązek uchwalania programów na szczeblu centralnym wprowadziła niedawna nowelizacja ustawy o działalności pożytku publicznego (zobacz: Nowelizacja ustawy o pożytku podpisana. Przypominamy, co zmieni).

Program to partnerstwo i konsultacje

Program współpracy nie rozpoczyna wspólnych działań resortu z organizacjami. Ministerstwo sprawiedliwości pracuje z NGO od dawna (podobnie jak inne ministerstwa). Jednak poprzedzająca tworzenie programu diagnoza (zobacz: Liczą się pieniądze. Ale nie tylko...) wykazała brak realnego partnerstwa. Tego partnerstwa nie brakowało już w trakcie prac nad dokumentem. Jego znaczenie podkreśla Łukasz Broniszewski z OFOP:

– Najważniejsza w tworzeniu programu współpracy była zespołowa, partycypacyjna praca Zespołu Konsultacyjnego składającego się z przedstawicieli organizacji pozarządowych i Ministerstwa Sprawiedliwości. Po dziewięciu miesiącach prawdziwie partnerskiej pracy powstał naprawdę dobry produkt, drugi program współpracy w Polsce na szczeblu centralnym. W przeciwieństwie do PW MPiPS jest to program, który ma wskaźniki i zakładając że Ministerstwo będzie wdrażało program skutecznie z pewnością osiągnięty zostanie sukces. Najważniejsze jest otwarcie MS na współpracę z instytucjami społeczeństwa obywatelskiego w celu zwiększenia wzajemnego zaufania obywateli, organizacji i instytucji publicznych w przestrzeni sprawiedliwości. Ponadto należy wskazać szczególną wagę i nacisk na konsultacje publiczne w PW oraz szerokie konsultacje samego programu.

Pomoc prawna – Teraz Ewaluacja!

Podczas konferencji odbywały się również panele tematyczne. Kady z nich koncentrował się na wybranym obszarze "przestrzeni sprawiedliwości" (czym jest ta przestrzeń? zobacz: MS chce zlecać więcej zadań), na którym pojawiają się organizacje pozarządowe i współpraca. Zaprezentowano działania ministerstwa, powiązanych służb i innych podmiotów oraz NGO w obszarze postępowania karnego, readaptacji skazanych oraz wykonywania orzeczeń, a także pomocy pokrzywdzonym i świadkom.

Pierwszy dzień zakończyła dyskusja o poradnictwie prawnym i obywatelskim. Ta dziedzina doczekała się ostatnio mocnej regulacji, która jest powodem do niezadowolenia wielu NGO (pisaliśmy o tym wielokrotnie, zobacz: pomoc prawna). System nieodpłatnej pomocy ruszy 1 stycznia 2016 r. i nie czas już na roztrząsanie zarzutów, które formułowane są z wielu stron (przez organizacje, samorząd, korporacje prawnicze). Uczestnicy panelu podkreślali, że mimo wad, samo uchwalenie ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej jest sukcesem, ponieważ nie udało się tego zrobić nikomu wcześniej, mimo dekady prób.

Dziś – tzn. jak najszybciej, najlepiej już od początku roku – trzeba się skoncentrować na badaniu systemu, na jego ewaluacji. Namawiał do tego Grzegorz Wiaderek z Instytutu Prawa i Społeczeństwa, prowadzący dyskusję o poradnictwie. Zbadać trzeba zarówno sam system jak i jakość świadczonej w jego ramach pomocy – jakość porad. Nie będzie to łatwe zadanie, bo ustawa daje słabe narzędzia weryfikacji. Przedstawiciele organizacji znajdą się jednak w Radzie Pomocy Prawnej – ciele, które będzie oceniało działanie ustawy. NGO widzą tu szanse na poprawianie systemu. – Wsadziliśmy już nogę między drzwi i nie damy jej wypchnąć – obiecał Grzegorz Wiaderek.

Edukacja prawna – w budowie

Drugi dzień zakończył się dyskusją o możliwościach współpracy w zakresie edukacji prawnej. Tu również usłyszeliśmy o projektach realizowanych zarówno przez NGO jak i resort. Panel uświadamiał jak bardzo życie każdego obywatela nasycone jest prawem, o czym zwykle nie ma on pojęcia. Edukacja kierowana jest do młodzieży i spoczywa głównie na barkach nauczycieli. Niestety, formalnie urywa się po pierwszej klasie gimnazjum.

Widać, że jeszcze długo będzie trwało wypracowanie wspólnych systemowych działań w tym zakresie. Nie ma bowiem jasności czy edukacja prawna powinna być przedmiotem czy elementem innych zajęć, albo kto właściwie ma o prawie nauczać (nauczyciele czy prawnicy?). Nie ma też dedykowanych tym działaniom środków finansowych, mimo zapisów ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej i edukacji prawnej. Możliwości finansowania projektów zawierających elementy edukacji prawnej z Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, które opisał Kamil Bobek z MPIPS, nie dają zbyt wielkiego pola do popisu.

66 stron

Konferencja pokazała, że przestrzeń sprawiedliwości to bardzo rozległy i różnorodny obszar, na którym pojawia się wiele organizacji. Dobrze, że program współpracy i działania prowadzone w oparciu o jego zapisy, pomogą w lepszym zrozumieniu i opisaniu licznych podmiotów i zależności występujących w tym obszarze. Pewnie właśnie z tego powodu dokument jest dość obszerny.

Program współpracy, TEKST
Zarządzenie ministra sprawiedliwości w sprawie programu współpracy Ministra Sprawiedliwości z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie na 2016 r.
http://ms.gov.pl/pl/informacje/download,7609,0.html

zobacz też:
Podpisanie Programu współpracy Ministerstwa Sprawiedliwości z organizacjami pozarządowymi, aktualności ms.gov.pl
http://ms.gov.pl/pl/informacje/news,7609,podpisanie-programu-wspolpracy-ministerstwa.html

Dowiedz się, co ciekawego wydarzyło się w III sektorze. Śledź wydarzenia ważne dla NGO, przeczytaj wiadomości dla organizacji pozarządowych.
Odwiedź wiadomosci.ngo.pl.