Publicystyka - ngo.pl

16 października 2014 w KRAZ znajdowało się dokładnie 5044 wpisów – najwięcej agencji zatrudnienia zarejestrowano na Mazowszu (1035) i Wielkopolsce (621), a najmniej na Podlasiu (56) i w Świętokrzyskiem (86). Agencja zatrudnienia – ten termin może brzmieć nieco myląco, bo wśród zgłoszonych podmiotów i instytucji można znaleźć szkoły wyższe, firmy produkcyjne, handlowe i usługowe, czy też organizacje dobroczynne. Rekordów z „fundacja” w nazwie było 98, a stowarzyszeń – 70, jednak Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, zapytane o liczbę organizacji pozarządowych zgłoszonych do rejestru, podaje liczbę 235 podmiotów. Tak czy inaczej, jest to 3–5% wszystkich zarejestrowanych podmiotów.

Wymierna korzyść
Tymczasem tego samego dnia w bazie danych ngo.pl wśród organizacji pozarządowych zajmujących się promocją zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych utratą pracy było 4784 NGO, a takich, które prowadziły działalność na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, było 3188. Oczywiście część organizacji działała na obu tych polach, część była w praktyce nieaktywna lub działa tylko do projektu do projektu. Niemniej, skoro w szerszej grupie podmiotów zajmujących się przeciwdziałaniem bezrobociu i rozwojem gospodarczym było 11658, można przyjąć, że armia PIRPów może liczyć nawet 5 tys. podmiotów. I gdyby wszystkie zgłosiły się do KRAZ, stanowiłyby jego połowę!

To wszystko niby liczby, statystyki i biurokracja – rzeczy bez znaczenia. Ale tylko pozornie. Fakt, że połowa instytucji trudniących się aktywizacją i integracją zawodową należy do sektora pozarządowego ma ogromne znaczenie. Bo to oznacza, że PIRP nie są marginesem instytucji działających na rynku pracy. NGO są rozgrywającymi równie ważnymi, co prywatne agencje zatrudnienia – i przez publiczne służby zatrudnienia powinny być postrzegane jako taki właśnie partner: o dużym potencjale, wszechobecnym i docierającym tam, gdzie często żadna inna pomoc dotrzeć nie może.

W oczach polityków i urzędników, korzystających z oficjalnych danych i wyciągów z rejestrów, PIRPy mogą jawić się jako coś mało znaczącego, niszowego, funkcjonującego na obrzeżach – lista dwóch setek organizacji, których nazwy w większości przypadków nic nikomu nie mówią, cementuje taki sposób myślenia u tych, którzy kształtują politykę zatrudnienia i kulturę działania publicznych służb zatrudnienia. Czas to zmienić!

Organizacje, które rozważają wpis do KRAZ, przekonać powinien jeszcze jeden argument – bardzo wymierny. Nowelizacja Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, która weszła w życie 27 maja 2014 roku, otworzyła przed zarejestrowanymi agencjami zatrudnienia nowe możliwości działania i finansowania. Tylko agencje zatrudnienia mają prawo starać się o otrzymanie zleceń na aktywizację zawodową w ramach dużego lub małego zlecania (różnice pomiędzy obiema formami kontraktowania zostały opisane w artykule „Dwa sposoby na zlecanie”). Oczywiście, można sobie wyobrazić różnego rodzaju konsorcja, w których lider ma status agencji zatrudnienia. Niemniej po stronie NGO takich podmiotów jest bardzo mało. A w przypadku „dużego zlecania” prywatne agencje – jeśli wystartują do przetargów, w których mowa będzie o aktywizacji np. tysiąca bezrobotnych – mogą preferować relację operator-wykonawca od konstruowania konsorcjów, co stawia PIRPy w roli podrzędnej, ze wszystkiego tego konsekwencjami. A przecież rejestracja w KRAZ kosztuje jednorazowo 200 zł, wymaga niewiele pracy i nakłada naprawdę skromne obowiązki na certyfikowane agencje.

Kto powinien się zarejestrować?
Zgodnie z art. 18 ust. 1 Ustawy o promocji zatrudnienia rejestracja w KRAZ niezbędna jest w przypadku prowadzenia działalności w zakresie świadczenia usług pośrednictwa pracy, doradztwa personalnego, poradnictwa zawodowego i pracy tymczasowej.

W przypadku usług pośrednictwa pracy chodzi o usługi: udzielania osobom pomocy w uzyskaniu odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej oraz pracodawcom w pozyskaniu pracowników o poszukiwanych kwalifikacjach zawodowych; pozyskiwania i upowszechniania ofert pracy; udzielania pracodawcom informacji o kandydatach do pracy, w związku ze zgłoszoną ofertą pracy; informowania kandydatów do pracy oraz pracodawców o aktualnej sytuacji i przewidywanych zmianach na lokalnym rynku pracy; inicjowania i organizowania kontaktów osób poszukujących odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej z pracodawcami; kierowanie osób do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych, o którym mowa w art. 85 ust. 2 Ustawy.

Jeśli chodzi o doradztwo personalne, usługi wymagające rejestracji, obejmują: prowadzenie analizy zatrudnienia u pracodawców, określanie kwalifikacji pracowników i ich predyspozycji oraz innych cech niezbędnych do wykonywania określonej pracy; wskazywanie źródeł i metod pozyskiwania kandydatów na określone stanowiska pracy; weryfikację kandydatów pod względem oczekiwanych kwalifikacji i predyspozycji.

W przypadku poradnictwa zawodowego, ma ono polegać w szczególności na: udzielaniu pomocy w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia; udzielaniu informacji niezbędnych do podejmowania decyzji zawodowych w szczególności o zawodach, rynku pracy oraz możliwościach szkolenia i kształcenia; inicjowaniu, organizowaniu i prowadzeniu grupowych porad zawodowych, zajęć aktywizujących w zakresie pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy; udzielaniu pracodawcom pomocy w doborze kandydatów do pracy, w szczególności na udzielaniu informacji i doradztwie w tym zakresie.

Usługi z zakresu pracy tymczasowej polegają natomiast na: zatrudnianiu pracowników tymczasowych i kierowaniu tych pracowników oraz osób niebędących pracownikami do wykonywania pracy tymczasowej na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy użytkownika, na zasadach określonych w przepisach o zatrudnianiu pracowników tymczasowych.

Jak wygląda rejestracja?
Proces rejestracji nie jest skomplikowany. Aplikujący podmiot składa trzy dokumenty. Pierwszym jest wniosek, zawierający podstawowe informacje: nazwę, adres siedziby wraz z numerem telefonu i adresem mailowym, adres pod którym będzie prowadzona działalność, NIP, informację o wpisie w KRS, nazwisko i funkcję osoby uprawnionej do reprezentowania organizacji oraz datę złożenia wniosku.

Drugim jest oświadczenie, że złożone we wniosku dane są zgodne z prawdą i że zna regulacje dotyczące agencji zatrudnienia m.in. warunki wymagane do rejestracji i obowiązki agencji zatrudnienia.

Trzeci konieczny do złożenia dokument to oryginał dowodu uiszczenia opłaty w wysokości 200 zł – jest to opłata jednorazowa za otrzymanie certyfikatu o dokonaniu wpisu do KRAZ. Numer konta zależy od województwa, w jakim znajduje się siedziba aplikującej organizacji – każdy Wojewódzki Urząd Pracy (WUP) podaje swoje konto, a wpłata jest traktowana z punktu widzenia formalnego jako dochód województwa.

Warto zorientować się, jakie procedury wprowadził dany WUP w miejscu rejestracji w KRAZ. Mazowiecki urząd sugeruje na przykład przysłanie kopii odpisu z KRS i statutu, podczas gdy Wielkopolski nie potrzebuje tych dokumentów. Warto podkreślić, że działania ze wspomnianych zakresów (usługi pośrednictwa pracy, doradztwo personalne, poradnictwo zawodowe) mogą być w statucie wymienione bardzo ogólnie. Odrębną sytuacją jest prowadzenie usług agencji pracy tymczasowej, niemniej tu formuła rejestracji jest inna ze względu na szereg dodatkowych wymogów np. konieczność prowadzenia działalności gospodarczej.

W przypadku występowania o wpis przez pełnomocnika, niezbędne jest załączenie do wniosku stosowne pełnomocnictwo oraz oryginał dowodu uiszczenia opłaty skarbowej za złożenie dokumentu pełnomocnictwa w wysokości 17 zł na rachunek bankowy wskazany przez WUP – na Mazowszu jest to konto Urzędu m. st. Warszawy.

Wymienione wyżej dokumenty przesyła się na adres WUP w województwie, w jakim znajduje się siedziba organizacji. Adresy urzędów wraz z ich stronami www można znaleźć na stronie głównej KRAZ, czyli pod adresem: www.kraz.praca.gov.pl.

Na powyższej stronie jest także formularz do rejestracji elektronicznej wniosku. Niestety, dla dopełnienia formalności w ten sposób wymagane jest posiadanie bezpiecznego podpisu elektronicznego oraz potwierdzenia za pomocą profilu ePUAP. Naturalnie zgłoszenie drogą elektroniczną nie zdejmuje obowiązku uiszczenia dwustuzłotowej opłaty za wydanie certyfikatu.

Obowiązki agencji zatrudnienia
Ustawa o promocji zatrudnienia określa obowiązki agencji, jednak większość z nich jest niejako oczywista. Agencja jest zobowiązana do:

• przetwarzania posiadanych danych osobowych zgodnie z przepisami o ochronie danych osobowych;
• informowania marszałka województwa o zmianach nazwy, formy prawnej, siedziby i osoby reprezentującej organizację oraz o zawieszeniu lub zaprzestaniu działalności w zakresie usług agencji zatrudnienia – w terminie do 14 dni od wspomnianej zmiany;
• sprawozdawania swojej działalności za poprzedni rok w terminie do 31 stycznia roku kolejnego;
• zamieszczania w oficjalnych dokumentach i ogłoszeniach oraz ofertach pracy numeru wpisu do KRAZ.

Agencja pracy nie może:

• mieć zaległości z tytułu podatków, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, o ile agencja była obowiązana do ich opłacania;
• dyskryminować obsługiwanych klientów ze względu na płeć, wiek, orientację seksualną, wyznawaną religię itd.;
• pobierać od osób, którym pomaga, pieniędzy – z wyjątkiem usług wyszczególnionych w art. 85 ust. 2 pkt 7 Ustawy, związanych z pomocą w uzyskaniu pracy za granicą, czyli z wyjątkiem pokrycia kosztu dojazdu z i do pracy za granicą, wydania wizy, badań lekarskich i tłumaczenia dokumentów (obowiązki agencji w przypadku pracowników kierowanych za granicę opisują także niezbędne elementy umów z tymi pracownikami oraz inne regulacje dotyczące np. przestrzegania lokalnego kodeksu pracy).

W praktyce zdecydowana większość aktywnych PIRP spełnia powyższe wymagania. Jedyny dodatkowy obowiązek to sprawozdawanie się raz do roku. Sprawozdawanie jest możliwe zarówno drogą elektroniczną (z podobnymi zastrzeżeniami, które podano powyżej), jak i w formie papierowej – przy czym sprawozdanie to zwykle 3–4 strony podstawowych informacji o działaniu w zakresie agencji zatrudnienia. Warto podkreślić, że jest to proste i ogólne zestawienie informacji o liczbie osób, którym organizacja pomagała w danym roku, w rozbiciu na poszczególne usługi. Zakładając więc, że NGO prowadzi swoją wewnętrzną statystykę aktywności na tym polu, nie jest to uciążliwe. Przykład tego, jak może wyglądać taka informacja o działalności w danym roku, znaleźć można np. na stronie WUP w Poznaniu – formularz można pobrać tutaj.

Po zarejestrowaniu organizacja nie ponosi już żadnych dodatkowych kosztów – z wyjątkiem może sytuacji, gdy decyduje się na wykreślenie z rejestru. Taka operacja wymaga złożenia odpowiedniego wniosku oraz wniesienia opłaty skarbowej na wskazane konto w wysokości 10 zł.

Łukasz Komuda, lkomuda@fise.org.pl

UWAGA: Szczegółowe przypadki w jakich organizacje mogą zabiegać o rejestrację omówione zostały w formule pytanie–odpowiedź w tekście Moniki Trzcińskiej p.t. Chcę się zarejestrować w KRAZ, ale...