Publicystyka - ngo.pl

Wydawać by się mogło, że temat społecznej odpowiedzialności biznesu na stałe zagościł w świadomości firm. Przyzwyczailiśmy się do prezentacji dobrych praktyk działań CSR realizowanych przez duże przedsiębiorstwa, w szczególności korporacje. A czy mikro, małe i średnie firmy w Polsce także są społecznie odpowiedzialne? Jaka jest znajomość i rozumienie koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu w sektorze MMŚP? Czy mniejszym przedsiębiorstwom bliskie jest pojęcie CSR i filozofia, która jest z nim związana? Czy brak znajomości CSR przekłada się na prowadzenie biznesu ignorującego potrzeby otoczenia, czy też przedsiębiorcy realizują działania z zakresu CSR instynktownie?

Społeczna odpowiedzialność biznesu jest często kojarzona z działaniami marketingowymi i uzyskaniem rozgłosu medialnego. To krzywdzące i zawężające traktowanie całej koncepcji. Bowiem CSR to taki sposób prowadzenia działalności gospodarczej, w którym firma jest odpowiedzialna za wpływ swoich decyzji i działań na społeczeństwo i środowisko, co powinno mieć odzwierciedlenie w przejrzystym i etycznym zachowaniu, przyczyniającym się do zrównoważonego rozwoju, uwzględniającym oczekiwania interesariuszy i wprowadzonym w całej organizacji. Określenie społeczna odpowiedzialność biznesu jest w Polsce nowym określeniem i stosunkowo słabo znanym przedsiębiorstwom. Dlaczego tak ważne jest implementowanie CSR w firmach? W opinii KE strategiczne podejście do CSR jest ważne dla wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw, szczególnie w kontekście wciąż odczuwalnych skutków kryzysu ekonomicznego i jego społecznych konsekwencji, które w istotny sposób obniżyły zaufanie konsumentów do biznesu.

W Polsce podejmowanych jest obecnie coraz więcej działań w obszarze CSR inicjowanych zarówno przez władze publiczne, jak i organizacje pozarządowe, jednak upowszechnienie idei społecznej odpowiedzialności biznesu pozostaje na niskim poziomie (por. wynikami badań „Wzorce zrównoważonej produkcji w działalności przedsiębiorstw”, PARP, 2011).

Dotychczas barierą w implementacji filozofii społecznej odpowiedzialności biznesu w przedsiębiorstwach był zbyt niski poziom upowszechnienia zasad i poradników dotyczących wdrożenia CSR w MMŚP. Większość dostępnych na rynku publikacji adresowana jest przede wszystkim do dużych, międzynarodowych korporacji. Często też forma prezentacji publikacji nie do końca jest dopasowana do potrzeb i możliwości grupy docelowej. Poważną przeszkodą jest również brak katalogu dobrych praktyk wdrożenia CSR w MMŚP, a także koszty, przez które firmy z sektora MMŚP realizację działań CSR odkładają jako inwestycję na „lepsze czasy”.

Dlatego tak ważne jest uświadamianie przedsiębiorcom, że wdrożenie zasad CSR to nie tylko nakłady finansowe, ale przede wszystkim wymierne korzyści m.in. w zakresie zarządzania ryzykiem pozwalającego na trafną identyfikację szans i zagrożeń rynkowych, efektywnego wykorzystania potencjału zasobów ludzkich, podnoszenia potencjału innowacyjnego przedsiębiorstwa czy budowy trwałych relacji i lojalności klientów. - Wykorzystując CSR przedsiębiorstwa nabywają w konsekwencji zdolność do budowania długotrwałego zaufania wśród pracowników, kontrahentów i społeczeństwa, a wyższy poziom zaufania pozwala na stworzenie środowiska, w którym przedsiębiorstwa mogą w pełni wykorzystywać potencjał rozwoju – podkreśla Bożena Lublińska-Kasprzak, prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, która od 2012 roku realizuje projekt „Społeczna odpowiedzialność biznesu”.

W ramach projektu PARP zrealizowała badanie (od maja do lipca 2013 r.), którego celem była ocena znajomości pojęcia społeczna odpowiedzialność biznesu wśród przedsiębiorstw z sektora MMŚP. Ważne było też zebranie informacji o działaniach, które kadra zarządzająca firm z sektora MMŚP utożsamia z pojęciem CSR oraz o działaniach CSR (nawet jeśli nie są tak nazywane), które realizuje w ramach prowadzonej działalności.

Największą grupę wśród badanych (83,3 proc.) stanowiły mikroprzedsiębiorstwa mające siedzibę w miastach i działające w sektorze usług (75,80 proc.). Ponad połowa wywiadów przeprowadzona została z właścicielami firm (50,20 proc.).

Badania PARP potwierdzają, że 2/3 przedstawicieli firm z sektora MMŚP nie spotkało się z pojęciem CSR. Mimo tego wysoki jest wśród nich odsetek przedsiębiorstw deklarujących realizowanie działań zgodnych z założeniami tej koncepcji. Najczęściej wymieniane są: zwrócenie szczególnej uwagi na wpływ prowadzonej działalności na pracowników, który deklaruje 80 proc. respondentów, zwrócenie szczególnej uwagi na wpływ prowadzonej działalności na środowisko lokalne, który deklaruje 82 proc. respondentów oraz zwrócenie uwagi na społeczność lokalną, deklarowany przez ¾ respondentów, którzy nie znają pojęcia CSR.

Z kolei dziewięć na dziesięć przedsiębiorstw, które zadeklarowały znajomość tematyki związanej ze społeczną odpowiedzialnością biznesu wdrożyły działania zgodne z założeniami tego modelu zarządzania. Wśród najczęściej realizowanych działań CSR firmy MMŚP wymieniają: realizację programów szkoleniowych dla pracowników (83 proc.), segregację odpadów (75 proc.) i zrównoważone gospodarowanie surowcami (40 proc.), współpracę z organizacjami, instytucjami, grupami oraz osobami ze społeczności lokalnej (61 proc.). Najrzadziej prowadzone z kolei działania to organizacja kampanii społecznych (11 proc.), wolontariatu pracowniczego (15 proc.), a także znakowanie produktów oraz inwestycje w lokalnym otoczeniu. Może to być związane wielkością przedsiębiorstw, a co za tym idzie ograniczonymi możliwościami wdrażania tego typu działań.

Wyniki te skłaniają do przyjęcia wniosku, że wśród firm z sektora MMŚP najpopularniejsze są te inicjatywy, które przynoszą dla firmy korzyści w postaci wzmocnienia kompetencji zasobów ludzkich, ograniczenia kosztów funkcjonowania poprzez racjonalną gospodarkę zasobami oraz odpadami, a także wpływające na pozytywny odbiór firmy przez otoczenie.

• To z kolei potwierdza wniosek, że w badanej grupie uwidacznia się niski poziom zrozumienia pojęcia społecznej odpowiedzialności biznesu i utożsamiania go z pojedynczymi działaniami, bez podkreślania idei koncepcji, a same firmy, pomimo że wdrażają różnorodne działania zgodne z zasadami CSR, nie znają jednak założeń tej idei, a także korzyści, jakie mogą płynąć z wdrażania tego typu modelu zarządzania – podsumowuje Maciej Cieślik z PARP, koordynator projektu „Społeczna odpowiedzialność biznesu” .

Głównym celem projektu jest zwiększenie konkurencyjności sektora MMŚP w Polsce poprzez wdrożenie działań w obszarze społecznej odpowiedzialności biznesu oraz podniesienie świadomości na temat samej idei, instrumentów i rozwiązań z zakresu CSR. Maciej Cieślik zwraca uwagę na liczbę przedsiębiorstw, które wezmą udział w projekcie - Do projektu przystąpi 257 MMŚP, dla których zostanie przeprowadzona diagnoza, która pomoże pracownikom przedsiębiorstw poznać korzyści wynikających z wdrożenia działań w obszarze CSR. Następnie we wszystkich firmach będą testowane działania, zaplanowane w diagnozach. Realizacja tego etapu będzie wsparta doradztwem oraz szkoleniami dla pracowników. Spośród 257 firm, które przystąpią do projektu, finalnie zostanie wyłonionych minimum 100, które wdrożą działania zaplanowane w diagnozach. Ten etap również będzie się odbywać przy wsparciu doradców.

W ramach projektu PARP zaplanowała przygotowanie Modelu diagnozy i wdrażania CSR w MMŚP, by po zakończeniu projektu zarówno doradcy, jak i same MMŚP mogły przeprowadzić diagnozę możliwości wdrażania CSR u przedsiębiorstwach, a następnie samodzielnie realizować działania z obszaru CSR.

PARP jest obecnie na etapie wyboru Wykonawcy działań szkoleniowo-doradczo, których uruchomienie zaplanowano na czwarty kwartał br.