Publicystyka - ngo.pl

Wśród chorych największą grupę stanowią
kobiety, ponieważ żyją dłużej, a więc częściej dożywają wieku, w
którym rozwija się choroba. W nielicznych przypadkach choroba ma
podłoże dziedziczne, zwykle jednak pojawia się bez powodu. Naukowcy
twierdzą, że aktywność intelektualna i zdrowy tryb życia mogą
opóźnić pojawienie się choroby. Chociaż choroba dotyka zarówno
osoby o wyższym, jak i niskim wykształceniu, to u osób lepiej
wykształconych wczesne jej objawy są lepiej maskowane, a tym samym
chorobę trudniej jest rozpoznać.

Pierwsze objawy nie wyglądają groźnie - kładzie
się je na karb wieku lub roztargnienia, często więc mija kilka lat,
zanim bliscy chorego podejmą decyzję o wizycie u lekarza. Chory
zaczyna zapominać podstawowe rzeczy związane z pracą zawodową czy
czynnościami dnia codziennego, słowa, imiona, gubi się w znanych mu
miejscach, wolniej liczy, nie jest pewien, jaki jest dzień czy
godzina. Innym niepokojącym objawem są wahania nastroju, złość lub
niechęć do kontaktów z ludźmi, związane także i z tym, że chory
zdaje sobie sprawę ze swoich problemów z pamięcią, jest nimi
zaniepokojony i usiłuje je ukryć przed bliskimi. Do tego dochodzą
często związane z zaburzeniami pamięci podejrzenia wobec bliskich,
że coś złośliwie schowali, okradli chorego, nasilają się stany
lękowe.

Z czasem zaburzenia pamięci są coraz
poważniejsze, chory traci orientację, pamięta znacznie lepiej
rzeczy z przeszłości, choć nie pamięta już ich chronologii.
Równolegle pojawiają się kłopoty z mową - chory ma problemy z
doborem właściwych słów, wypowiadane słowa czy zdanie są pozbawione
sensu i związku, a dykcja niewyraźna. Coraz poważniejsze są
problemy z koordynacją ruchów, często uniemożliwiające wykonanie
najprostszych czynności. Chory może mieć też halucynacje, urojenia
lub omamy, a jego wahania nastrojów mogą być znaczne, niekiedy
niebezpieczne dla niego, jak i bardzo ciężkie dla opiekuna.

W końcu chory przestaje rozpoznawać bliskich,
nie potrafi określić, w jakim jest miejscu, nie może wykonać żadnej
czynności samodzielnie, nie panuje nad czynnościami
fizjologicznymi. W ostatniej fazie chory leży i już nie można się z
nim porozumieć, bo nie mówi świadomie i nie rozumie słów.
Bezpośrednią przyczyną śmierci nie jest choroba Alzheimera, ale
inne schorzenia i powikłania, np. zapalenie płuc.

Mechanizmy tej choroby nie są do końca znane.
Została ona po raz pierwszy opisana w 1906 roku przez niemieckiego
neuropatologa Aloisa Alzheimera. W większości przypadków zaczyna
się w starszym wieku, po 65 roku życia, choć są przypadki
zachorowania u znacznie młodszych osób.

Choroba Alzheimera trwa na ogół od 6 do 14 lat.
Mimo bardzo intensywnych, zwłaszcza w ostatnim okresie prowadzonych
prac badawczych, nie ma jeszcze na nią skutecznego leku, można
tylko opóźniać i łagodzić objawy takie jak stany lękowe, depresję,
psychozy, nadmierne pobudzenie psychoruchowe, zaburzenia snu.

W Polsce chorzy na chorobę Alzheimera mają od
1998 dostęp do nowoczesnych leków, tych samych jakie stosuje się na
całym świecie. Są to leki na wczesną fazę choroby. Miesięczna
kuracja kosztuje od 40 do 100 zł.

Od niedawna dostępny jest w Polsce też lek dla
średniozaawansowanej i późnej fazy choroby, choć niestety jego
wysoka cena (od 400 do 500 zł miesięcznie) jest poważną barierą dla
wielu chorych. Memantyna pozwala chronić procesy pamięci w mózgu
nawet w późniejszej fazie choroby. Przekazywanie i utrwalanie
informacji w mózgu to proces chemiczny, związany z funkcjonowanie
neuronów i tworzeniem określonych połączeń. W trakcie uczenia się,
zapamiętywania, a także wywoływania do pamięci bezpośredniej
informacji, wydzielane są w mózgu określone przekaźniki chemiczne.
U chorych na Alzheimera przekaźniki chemiczne uwalniane są bez
przerwy, co zaburza procesy pamięci. Memantyna reguluje ten proces,
chroniąc neurony. Jej zażywanie w znacznym stopniu poprawia
sytuację chorego, nie tylko dłużej zachowuje zdolność wykonywania
codziennych czynności - takich jak kąpiel, rozmowa, poruszanie się
poza domem - ale również następuje poprawa samodzielności pacjentów
w przypadku umiejętności już uważanych za utracone. Według badań
skraca się niezbędny czas opieki nad chorym - o 52 godziny na
miesiąc.

To bardzo ważne dla opiekunów chorych, ponieważ
ok. 90 procent chorych do końca życia pozostaje w domu. Sytuacja
opiekunów jest szczególnie trudna, ale też stan zdrowia
podopiecznych, postępy choroby - zależą przede wszystkim od ich
poświęcenia, wysiłku i wiedzy. Najczęściej opiekunami są
współmałżonkowie (średnia wieku opiekuna to 69 roku). Stała opieka
nad chorym na Alzheimera wymaga niesłychanego wysiłku psychicznego
i fizycznego. W efekcie trzy czwarte opiekunów doświadcza silnego
stresu, a połowa - depresji. Nic dziwnego, przecież bliska osoba na
ich oczach staje się kimś obcym, kto nie pamięta już wspólnego
życia. Dodatkowym obciążeniem są koszty choroby, które w miarę jej
postępu rosną.

Opiekunowie potrzebują wiedzy, informacji,
wsparcia, wytchnienia. Mogą je znaleźć w organizacjach
alzheimerowskich. W Polsce koordynatorem ruchu alzheimerowskiego
(28 organizacji) jest Polskie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera, które działa od 1992 i jest członkiem
Europejskiej i Światowej Federacji Organizacji Alzheimerowskich. 98
procent opiekunów chorych na Alzheimera wskazuje, że właśnie ze
strony stowarzyszenia otrzymali najbardziej skuteczne wsparcie i
pomoc.

Rozpoznanie choroby to jeszcze nie koniec
życia. Można pomóc i chorym i ich bliskim/opiekunom. Istotne jest,
aby nasze społeczeństwo wiedziało więcej o chorobie, było wrażliwe
i gotowe pomóc. Światowy Dzień Choroby Alzheimera jest okazją do
nagłośnienia problemów chorych i ich bliskich.

Z okazji tegorocznego Światowego Dnia Choroby
Alzheimera Polskie Stowarzyszenie Pomocy Osobom Z Chorobą
Alzheimera zaprasza opiekunów i bliskich chorych oraz wszystkie
zainteresowane osoby na wykład publiczny dr Arlety Kuczyńskiej, który odbędzie się 24 września 2005 o godz. 11:00 w kawiarni
"Nowy Świat", ul. Nowy Świat 63, Warszawa.

We wrześniu czynna też będzie bezpłatna infolinia 0800-801-001 dla wszystkich poszukujących informacji
o chorobie Alzheimera.