Publicystyka - ngo.pl

Dzieci wykazują się szczególną wrażliwością na otaczający je świat, dlatego tak istotne jest rozbudzanie w najmłodszych miłości do przyrody i uczenie ich zachowań proekologicznych. Ich zaangażowanie i wiedza na temat ochrony środowiska ma kluczowe znaczenie dla przyszłości planety. Edukacja ekologiczna i budowanie przyjaznych przyrodzie nawyków powinny rozpoczynać się jak najwcześniej. Podpowiadamy, jak w prosty sposób wytłumaczyć dziecku, na czym polega segregacja śmieci i co zrobić, aby nauczyć je tej umiejętności.

Czy wiesz, że…

Z roku na rok wzrasta w Polsce produkcja odpadów? Jak pokazuje raport Głównego Urzędu Statystycznego, to aż 342 kg w przeliczeniu na jednego mieszkańca Polski[1]. Jeśli ta wartość zostanie pomnożona przez liczbę mieszkańców, uzyska się naprawdę ogromną ilość śmieci. To właśnie dlatego – obok świadomej konsumpcji, czyli rozsądnego kupowania i mniejszego generowania śmieci – właściwe segregowanie odpadów ma kluczowe znaczenie. Warunkiem nauczenia dobrych przyzwyczajeń jest zadbanie o edukację ekologiczną już od najmłodszych lat.

Mali obserwatorzy

Dorośli są dla dziecka wzorem do naśladowania. Właśnie dlatego, aby segregacja śmieci była dla najmłodszych czymś ważnym, należy zacząć przede wszystkim od siebie. Dziecko musi zobaczyć, że rodzice sami segregują odpady i wspierają recykling na co dzień – tylko wtedy, gdy zachowania te będą stałym elementem w życiu, nauka okaże się skuteczna. W domu powinny więc znajdować się specjalne kosze na różnego rodzaju odpady, a sama segregacja powinna odbywać się skrupulatnie. Nie warto chodzić na skróty i wyrzucać większości śmieci do worka na odpady zmieszane. Najmłodsi to baczni obserwatorzy, którzy mogą wykorzystać te „ułatwienia” w przyszłości.

Nauka segregacji poprzez zabawę

Dziecko powinno zrozumieć różnicę między różnymi tworzywami – metalem, papierem, plastikiem, szkłem i odpadami ekologicznymi, oznaczanymi jako „bio”. Powinno też potrafić dopasować kolory pojemników na śmieci do typów odpadów. Nauka segregacji stanie się zdecydowanie efektywniejsza, jeśli połączy się ją z zabawą. Jak można to zrobić? Idealne okażą się zużyte opakowania, z których można stworzyć pudełka na konkretne odpady. Kartoniki warto pomalować na różne kolory, np. za pomocą farb lub flamastrów. Wspólnie zbierzcie różnego rodzaju odpady (niekoniecznie w domu – na pewno znajdziecie je również podczas spaceru w Waszej okolicy) i wyjaśnijcie, dlaczego określone śmieci lądują w konkretnym pudełku. Na koniec możecie zrobić test wiedzy lub zawody na czas. Pomocne w nauce recyklingu okaże się wyposażenie domu w odpowiednio dostosowane do wzrostu i możliwości dziecka kosze do segregacji. Takie rozwiązanie ułatwi najmłodszym samodzielne sortowanie śmieci.

Wspólne sprzątanie lasu

Aby wzbudzić u dziecka świadomość ekologiczną, warto pokazywać mu, dlaczego należy segregować odpady. Wybierzcie się w weekend na wspólną wycieczkę niedaleko domu lub do lasu. Pokażcie, że śmieci nie zawsze lądują w odpowiednim miejscu, a Ziemia nie ma nieograniczonych zasobów. Nadmiar odpadków, zwłaszcza tych, które nie są poddane recyklingowi, poważnie zanieczyszcza środowisko. Zetknięcie z rzeczywistością sprawi, że segregacja nabierze dla dziecka zdecydowanie ważniejszej rangi.

Mniej śmieci = więcej korzyści

Dbanie o środowisko to umiejętność segregowania śmieci, ale także zrównoważona konsumpcja. Należy tłumaczyć dziecku, że oprócz recyklingu, ważne jest też to, aby produkcja odpadów była jak najmniejsza. W jaki sposób wykształcić w najmłodszych nawyk „zero waste” w domu?

„Naturalna, niczym niewymuszona segregacja śmieci przez najmłodszych może się udać, tylko jeżeli my sami – dorośli – damy im dobry przykład. Żeby stało się to dla dzieci naturalnym zachowaniem, takim jak mycie zębów powinniśmy korzystać z koszów do segregacji odpadów nie tylko w domu, ale również w restauracji, na zakupach czy na placu zabaw. Angażujmy dzieci w pozbywanie się śmieci. Potrzeba wymienić baterię w zabawkowym samochodzie? Starą oddajmy wspólnie do kosza na baterie w centrum handlowym. Zepsuła się mówiąca lalka? Umieśćmy ją w specjalny zbiorniku na elektroodpady. Dzieci są ciekawe świata, warto więc sprawdzić, czy w najbliższym zakładzie przetwarzania odpadów organizowane są dni otwarte. Można zabrać dziecko również do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK), żeby oddać odpady po remoncie. Odpady mogą być czymś interesującym, a im większa ciekawość, tym większa chęć do działania!” – podpowiada Monika Michalska, ekspertka w branży gospodarki odpadami, znana w sieci jako Pani Od Odpadów.

Edukacja w szkole jest równie ważna!

„Na etapie edukacji wczesnoszkolnej świetnym sposobem kształtowania nawyków dbania o przyrodę jest działanie projektowe, a system szkolny daje możliwość korzystania z takich inicjatyw. Przykładem jest program „Kubusiowi Przyjaciele Natury”, który oferuje bezpłatne materiały edukacyjne. Najlepiej sprawdzają się zajęcia, podczas których na początku dzieci wraz z nauczycielem wymyślają cel, później opracowują, jak do jego osiągnięcia doprowadzić, a następnie go realizują. W szkole tematy środowiskowe w łatwy sposób można poruszać na lekcjach przyrody, ale także na języku polskim. Przykładem takiego rozwiązania może być napisanie rozprawki argumentującej jakieś postępowanie lub przeprowadzenie klasowej debaty np. na temat segregacji odpadów” – tłumaczy dr Tomasz Rożek, fizyk, popularyzator nauki, ekspert programu edukacyjnego „Kubusiowi Przyjaciele Natury”.

Wsparcie najmłodszych w nauce dbania o przyrodę

Największym w Polsce bezpłatnym programem edukacyjnym o tematyce ekologicznej jest organizowany przez markę Kubuś program „Kubusiowi Przyjaciele Natury”. Od 14 lat uczy najmłodszych – przedszkolaków i uczniów klas I-III szkół podstawowych – jak dbać o przyrodę. Dzieci oraz nauczyciele otrzymują bezpłatne merytoryczne materiały do realizacji tematycznych scenariuszy lekcyjnych.Pomoce dydaktyczne zawierają także treści multimedialne – animowane filmy, bajki, piosenki i audiobooki. Dzięki programowi dzieci uczą się podstawowych zasad dbania o naturę i odpowiedzialnego gospodarowania jej zasobami, a wszystko przekazywane jest w taki sposób, aby mogły zdobywać wiedzę, pobudzając wyobraźnię i dobrze się przy tym bawić. To inicjatywa, która realnie pomaga kształtować świadomość ekologiczną najmłodszych oraz budować w nich poczucie odpowiedzialności za to, w jakiej kondycji będzie nasza planeta w przyszłości. W tym programie co roku bierze udział ponad milion dzieci – co drugie przedszkole i co trzecia szkoła podstawowa w Polsce. Wszystkie informacje o programie,  regulamin oraz bezpłatne materiały dostępne są na stronie internetowej www.przyjacielenatury.pl.

[1] Ochrona środowiska 2021. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 2021.