Członkowie i członkinie rad seniorów często otrzymują zaproszenia do udziału w różnych przedsięwzięciach organizowanych poza ich miejscowościami. Z większości nie korzystają, bo ograniczeniem są koszty przejazdu. Samorządy najczęściej odmawiają pokrycia kosztu przejazdów argumentując, że seniorzy nie są pracownikami urzędu. Czy to prawidłowe podejście?
Rozliczenie delegacji członków rad seniorów - osób niebędących pracownikami
Za przychód osoby nie będącej pracownikiem należy uznać wszelkie świadczenia, które przysługują tej osobie ze względu na łączący ją z usługobiorcą stosunek cywilnoprawny. Tym samym przychodem tym jest również wartość świadczenia polegającego na pokryciu kosztów przejazdu, noclegu w miejscu realizacji zlecenia oraz kwota wypłaconych diet. Przychody te jednak na mocy szczegółowych unormowań mogą podlegać zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z art. 21 ust.16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej ustawy o PDOF) wolne od podatku dochodowego są diety i inne należności za czas:
a) podróży służbowej pracownika,
b) podróży osoby niebędącej pracownikiem
- do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem ust.13.
Jak wynika z art.21 ust 16 ustawy o PDOF świadczenia objęte zwolnieniem dotyczą diet i innych należności. Przez inne należności rozumieć należy pokrycie kosztów: przejazdów, noclegów, dojazdów środkami komunikacji miejscowej, innych udokumentowanych wydatków, określonych przez płatnika odpowiednio do uzasadnionych potrzeb.
Natomiast w myśl art. 21 ust. 13 ww. ustawy, zgodnie z którym wskazany powyżej art. 21 ust. 16 lit. b), dotyczący osób niebędących pracownikami, stosuje się jeżeli otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i zostały poniesione:
- w celu osiągnięcia przychodów lub
- w celu realizacji zadań organizacji i jednostek organizacyjnych działających na podstawie przepisów odrębnych ustaw, lub
- przez organy (urzędy) władzy lub administracji państwowej albo samorządowej oraz jednostki organizacyjne im podległe lub przez nie nadzorowane, lub
- przez osoby pełniące funkcje obywatelskie, o których mowa w art. 13 pkt 5, w związku z wykonywaniem tych funkcji.
Art. 13. Za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się:
W przypadku podróży osoby niebędącej pracownikiem należności wiążą się z czynnościami jakie zostały podjęte przez niego w ramach łączącego go z usługobiorcą stosunku cywilnoprawnego. Co istotne, zwolnienie z opodatkowania w przypadku podmiotów nie będących pracownikami będzie dotyczyło nie tylko podroży poza miejsce wykonywania obowiązków, ale wszystkich wykonywanych podróży – co za tym idzie także jazd lokalnych. Jest to zasadnicza różnica w stosunku do zwolnienia dotyczącego należności z tytułu podróży służbowych pracowników.
Zasady dokumentacji uprawniającej płatnika do skorzystania ze zwolnienia
Podróże osób niebędących pracownikami mogą być udokumentowane podobnie jak podróże służbowe. Druk polecenia wyjazdu może być więc analogiczny jak w przypadku delegacji – nie powinien się jednak nazywać „poleceniem wyjazdu służbowego”, lecz np. „poleceniem wyjazdu”. Wynika to z faktu, iż w przypadku osób niebędących pracownikami nie można stosować określenia „podróże służbowe” w rozumieniu przepisów Kodeksu Pracy.
PODSUMOWANIE
Kluczową kwestią w rozpatrywanej sprawie jest zdefiniowanie terminów: „pełnienie obowiązków społecznych i obywatelskich”.
O pełnieniu obowiązku obywatelskiego mówimy wtedy, gdy osoba uczestniczy w zawiadywaniu sprawami państwowymi jako obywatel, zgodnie z zasadami demokratyzmu instytucji publicznych. Natomiast pełnienie obowiązków społecznych to uczestniczenie danej osoby w pracy instytucji jako reprezentant pewnej społeczności, biorąc udział w rozwiązywaniu problemów tej społeczności i w jej interesie (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 listopada 1997 r. sygn. 6/97).
Odwołując się do Słownika języka polskiego pod red. M. Szymczaka (tom III, Warszawa 1981r., str. 296) termin „społeczny” oznacza „zorganizowany, przeznaczony dla społeczeństwa, dla dobra ogółu”, zaś termin „obywatelski” rozumiany jest jako „instytucje tymczasowe, zorganizowane z osób prywatnych, ochotników, niefachowców, do doraźnej pomocy władzom” (tom II, str. 435).
Członkowie Rady Seniorów, pełniący obowiązki społeczne, mogą uzyskiwać przychód w związku z wykonywaniem swoich funkcji. Przychodem tym jest również wartość świadczenia polegającego na pokryciu kosztów przejazdu, noclegu w miejscu realizacji zlecenia oraz kwota wypłaconych diet.
Decyzję w kwestii pokrycia kosztów przejazdu, noclegu członków/członkiń rad seniorów winien podjąć organ, który radę powołał (rada gminy), ujmując w budżecie gminy wydatku o nazwie „Rada Seniorów”:
303003 Inne wydatki na rzecz osób fizycznych
Źródło: Iwona Niedojadło
