Pilotażowa faza projektu „Standardy w Pomocy” rozwija się. W dwuletnim cyklu szkoleniowym uczestniczą pracownicy socjalni z 52 ośrodków pomocy społecznej z całego kraju. Systematycznie robią postępy we wdrażaniu metody Organizowania Społeczności Lokalnej w swoich ośrodkach.
Eksperci Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL sprawdzili, na jakim etapie jest wdrażanie nowej metody w ośrodkach pomocy społecznej biorących udział w pilotażu. Policzono, w ilu ośrodkach udało się zapoznać pracowników z metodą OSL, w ilu opracowano zmiany w dokumentach określających pracę ośrodka, a w ilu wyznaczona została osoba lub osoby do pełnienia funkcji organizatora społeczności lokalnych. Sprawdzono również czy pracownikom socjalnym zostały przydzielone określone zadania oraz czy w ośrodkach prowadzona jest superwizja w zakresie OSL. Pod uwagę wzięte zostało również to, czy ośrodki przygotowały propozycje zmian do strategii rozwiązywania problemów społecznych w danej gminie.
Wyniki napawają optymizmem. Uczestnikom sesji szkoleniowych w 98 proc. udało się zapoznać pracowników swojego ośrodka z ideą metody Organizowania Społeczności Lokalnej, w 85 proc. udało się wybrać pracowników socjalnych, którzy będą pełnić funkcję organizatorów społeczności lokalnej, w 50 proc. opracowano zmiany w statucie i regulaminie ośrodka, wprowadzając zmiany w strukturze jego funkcjonowania.
W ok. 65 proc. z ośrodków przeprowadzono też analizę możliwości finansowych i kadrowych oraz wybrano odpowiednią strukturę organizacyjną, biorąc pod uwagę wielkość danego ośrodka, a także obszar, na jakim się znajduje i działa. Pozostałe z nich - albo pozostawiły aktualną strukturę, albo są w procesie zmian strukturalnych.
W kilku ośrodkach udało się wprowadzono superwizję w zakresie Organizowania Społeczności Lokalnej, w kolejnych kilku przygotowano też propozycje zmian w strategii integracji społecznej. – Niewielka liczba ośrodków, które wykonały te działania wynika z tego, że superwizorzy zaplanowali wdrażanie tych kroków w późniejszym terminie, pod koniec procesu edukacji i wsparcia – wyjaśnia Magdalena Popłońska-Kowalska, ekspertka ds. polityki społecznej w Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL.
Metoda środowiskowa budzi kontrowersje
Wdrażanie nowej metody to oczywiście nie tylko sukcesy, ale też trudności, z którymi trzeba się zmierzyć. W procesie wdrażania natknięto się na kilka zasadniczych przeszkód, które utrudniają wprowadzenie zmian w strukturze i metodzie działania Ośrodków Pomocy Społecznej. – Jak się okazało, wiele ośrodków uznaje pracę socjalna z jednostką i rodziną jako jedyne słuszne podejście, boi się innowacji, jaką jest praca metodą środowiskową. Co więcej – w świadomości społecznej funkcjonuje utrwalony wizerunek roli OPS-ów i pracowników socjalnych. Ośrodki, zaangażowały się w długofalowy proces, dlatego też nie widząc natychmiastowych rezultatów, wątpią w jego efektywność, a poziom ich zaangażowania spada – mówi Magdalena Popłońska-Kowalska.
Należy podkreślić jednak, że z pracy metodą Organizowania Społeczności Lokalnej płynie wiele korzyści, zarówno dla samych beneficjentów, jak instytucji. OSL może przyczynić się do budowania kapitału społecznego, szeroko rozumianego zaufania – zaufania ludzi do instytucji i samych siebie. Metoda ta ma na celu nie tylko przekształcenie tych instytucji w aktywne i mobilizujące Ośrodki Pomocy Społecznej, ale i zmianę postaw mieszkańców w bardziej zaangażowanych na rzecz wspólnego działania w swojej społeczności. Metoda OSL, opierająca się na animacyjnym modelu funkcjonowania instytucji publicznej w środowisku lokalnym, ma mobilizować, ożywiać i wspierać rozwój społeczności lokalnych, poprzez uruchamianie na nowo zbiorowych strategii współpracy. Całość stanowi kompleksową propozycję zmiany pomocy społecznej w Polsce.
Projekt „Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej („Standardy w Pomocy”) składa się z sześciu faz. Aktualnie znajduje się w fazie pilotażu, która obejmuje dwuletni cykl bezpłatnych szkoleń, którego celem jest przetestowanie standardów środowiskowej pracy socjalnej przez Ośrodki Pomocy Społecznej oraz spowodowanie zmian w społeczności lokalnej. Szkolenia prowadzone są w oparciu o „edukację w działaniu” i zakładającą system prac domowych wykonywanych przez uczestników. Każda osoba uczestnicząca w pilotażu wzmacnia podejmowane wcześniej przez OPS działania środowiskowe, lub wprowadza je do ośrodka. Zarówno ośrodki pomocy społecznej, jak i pracownicy socjalni uczestniczący w pilotażu wspierani są przez trenerów, mentorów i superwizorów.
Do udziału w projekcie zgłosiły się 52 Ośrodki z całego kraju. Instytucje, poprzez uczestnictwo w projekcie, zobowiązały się do podjęcia współpracy i stworzenia warunków do realizacji zadań oraz wdrażania modelu Organizowania Społeczności Lokalnej(OSL).
Celem głównym projektu jest podniesienie profesjonalizmu i zwiększenie skuteczności instytucji pomocy i integracji społecznej w rozwiązywaniu problemu wykluczenia społecznego. Projekt zainicjowany przez Departament Pomocy i Integracji Społecznej w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej realizowany jest przez partnerstwo publiczno-społeczne.
Projekt „Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
