Kontrakt terytorialny zamiast wojewódzkiego, utworzenie krajowych i regionalnych forów terytorialnych oraz zmiana zasad udzielania dotacji celowych dla samorządów – to tylko niektóre rozwiązania zaproponowane przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego w nowej ustawie o polityce rozwoju.
Pod koniec sierpnia resort rozwoju regionalnego przygotował projekt nowelizacji najważniejszej ustawy regulującej zarządzanie unijnymi funduszami i rozwojem regionalnym w Polsce. Jedną z najistotniejszych zmian ma być zastąpienie kontraktów wojewódzkich, tzw. kontraktami terytorialnymi.
Jak tłumaczy Piotr Popa z biura minister Elżbiety Bieńkowskiej, podstawowa różnica między kontraktem wojewódzkim, a terytorialnym to jego zakres.
- Nowy instrument nie jest jedynie umową przekazującą środki finansowe, a umową co do tego, co chcemy osiągnąć na danym obszarze (jakie cele rozwojowe), w jaki sposób to osiągniemy (jakiego rodzaju przedsięwzięcia) i skąd będzie pochodziło finansowanie (krajowe środki publiczne, środki unijne, środki jst) – wyjaśnia Popa.
Wbrew swojej nazwie kontrakt terytorialny nie będzie pokrywał się z granicami administracyjnymi samorządów. - Docelowo planujemy, aby kontrakty zmierzały raczej w kierunku podejścia funkcjonalnego, obejmując w przyszłości obszary, na których np. występuje kumulacja niekorzystnych zjawisk społeczno-gospodarczych – tłumaczy Popa.
Dodaje jednak, że w pierwszym okresie realizacji będą one dedykowane poszczególnym województwom.
Nowym rozwiązaniem, które ma ułatwić koordynację działań rozwojowych będzie ramowy zintegrowany program regionalny (RZPR). Ma on określać obszary, w których konieczna jest interwencja (w odpowiedzi na cele strategii rozwoju województwa), oczekiwane rezultaty (wskaźniki), instrumenty, które są niezbędne do realizacji tej interwencji (programy), środki finansowe i źródła finansowania działań, zasady koordynacji działań realizowanych w ramach programów, m.in. np. linie demarkacyjne, podmioty odpowiedzialne za realizację (np. różne JST).
Natomiast szczegółowe rozwiązania, np. szczegółowe działania, podział środków, system realizacyjny itp. będą znajdować się w programach (m.in. RPO).
Zdaniem Popy RZPR będzie dokumentem obejmującym działania rozwojowe na rzecz danego regionu szerzej, niż obejmują to obecnie RPO, „będzie stanowił koordynacyjny „parasol” dla wszystkich programów i instrumentów szczebla regionalnego i krajowego”.
Nowa ustawa przewiduje także utworzenie organów opiniodawczo–doradczych, tzw. Krajowego Forum Terytorialnego (KFT) – na poziomie krajowym (przy ministrze właściwym ds. rozwoju regionalnego) oraz jego odpowiedników na poziomie regionalnym (przy zarządach województw) - Regionalnych Forów Terytorialnych (RFT).
Fora mają być platformą wymiany doświadczeń i dobrych praktyk między wszystkimi aktorami gry o rozwój. W skład forum regionalnego mają wchodzić m.in. przedstawiciele JST z terenu województwa, reprezentanci wojewody, partnerzy społeczno-gospodarczy oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych i eksperci.
Jak podkreśla wicedyrektor biura ministra rozwoju regionalnego, konstrukcja tego gremium ma służyć zapewnieniu przedstawicielom samorządów różnych szczebli z terenu danego województwa realnego wpływu na kształtowanie strategii rozwoju swoich województw.
W nowej ustawie zaproponowano też doprecyzowanie warunków na jakich będzie udzielane dofinansowanie z dotacji celowych budżetu państwa na realizację zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego.
Jak tłumaczą autorzy projektu, obecne brzmienie art. 20a powoduje, że praktycznie każdego rodzaju zadanie - o ile jest zadaniem własnym JST - może uzyskać dofinansowanie, ponieważ zawsze spełnia jeden z wymaganych przez art. 20a warunków: albo jest powiązane z działaniami realizowanymi w ramach regionalnego programu operacyjnego, albo trwale przyczynia się do podniesienia rozwoju i konkurencyjności regionu.
Nowe brzmienie art. 20a doprecyzowuje kryteria, które muszą spełnić jednostki samorządu terytorialnego by otrzymać wsparcie, poprzez konieczność wykazania powiązania zadań, o których wsparcie wnioskują, z Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego i RPO. Przy czym minister rozwoju regionalnego corocznie będzie miał prawo wskazać zakres zadań możliwych do dofinansowania w danym roku budżetowym.
26 września zakończyły się konsultacje społeczne projektu nowelizacji ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Teraz projekt trafi do konsultacji międzyresortowych.
/mp/
Źródło: Serwis Samorządowy PAP
