Zapytaj prawnika… O pracownika organizacji po urlopie wychowawczym
Dwóch pracowników w organizacji pozarządowej na jednym stanowisku? Które NGO na to stać! Jednak może się to zdarzyć każdemu stowarzyszeniu czy fundacji, w przypadku pracowników powracających z urlopów, np. wychowawczego czy macierzyńskiego. Co wtedy zrobić? Przeczytaj wyjaśnienia kancelarii Wardyński i Wspólnicy w ramach cyklu ngo.pl i Centrum Pro Bono!
PYTANIE ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ
ODPOWIEDŹ KANCELARII WARDYŃSKI I WSPÓLNICY
Aktualnie obowiązujące przepisy Kodeksu pracy przewidują kilka przypadków, kiedy pracownik-ojciec może skorzystać z urlopu związanego z powiększeniem się rodziny.
Są to:
- urlop ojcowski (art. 1823 Kodeksu pracy)
- urlop rodzicielski (art. 1821a Kodeksu pracy)
- pracownik-ojciec może także wykorzystać część urlopu macierzyńskiego (lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego należnego w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie) niewykorzystaną przez pracownicę-matkę dziecka (art. 180 §4 pkt 1 Kodeksu pracy oraz art. 183 §2 Kodeksu pracy w związku z art. 180 §5 Kodeksu pracy).
Pracownika powracającego nie można nie przyjąć
W każdym z powyższych przypadków pracodawca powinien przyjąć pracownika powracającego do pracy na stanowisko zajmowane przez pracownika przed rozpoczęciem urlopu, a jeżeli nie jest to możliwe – na stanowisko równorzędne lub na inne stanowisko odpowiadające jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem za pracę, jakie otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu.
Analogiczne zasady przewidują przepisy dotyczące urlopu wychowawczego, z którego też może korzystać pracownik-ojciec.
Pracownik wraca na to samo stanowisko
W doktrynie podnosi się przy tym, że w pierwszej kolejności należy zapewnić pracownikowi pracę na dotychczasowym stanowisku. Jeżeli nie jest to możliwe, gdyż stanowisko to zostało zlikwidowane w trakcie urlopu pracownika, to można mu zlecić pracę na stanowisku równorzędnym. Dopiero jeżeli stanowiska równorzędnego nie ma, to pracownikowi można powierzyć pracę innego rodzaju.
W sprawie przedstawionej w pytaniu organizacji pozarządowej nie doszło do zlikwidowania stanowiska pracownika, wobec tego pracownik powracający z urlopu wychowawczego powinien zostać dopuszczony przez fundację do pracy na dotychczasowym stanowisku, tj. stanowisku zajmowanym przed urlopem.
Redukcja etatów w trudnej sytuacji finansowej
Obowiązek dopuszczenia pracownika do pracy po zakończeniu urlopu ojcowskiego, rodzicielskiego, wychowawczego lub wykorzystaniu części urlopu macierzyńskiego nie oznacza obowiązku dalszego zatrudniania tego pracownika.
W przypadku zatem, gdy sytuacja finansowa fundacji nie pozwala na zatrudnianie dodatkowego pracownika, fundacja może podjąć decyzję o przeprowadzeniu redukcji etatów i rozwiązać umowę o pracę z jednym z pracowników, na ogólnych zasadach, tj.:
- za wypowiedzeniem, które, jeżeli pracownik jest zatrudniony na czas nieokreślony, powinno dodatkowo wskazywać konkretną i prawdziwą przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy o pracę;
- z uwzględnieniem ewentualnej ochrony przed rozwiązaniem/wypowiedzeniem stosunku pracy, np. korzystania przez pracownika z urlopu wypoczynkowego, zwolnienia lekarskiego.
Organizacjo, uważaj, jakie kryteria doboru pracownika do zwolnienia stosujesz
Fundacja powinna wybrać pracownika do zwolnienia z grupy wszystkich pracowników, którzy zajmują dane stanowisko. Dokonując wyboru fundacja musi zastosować tzw. kryteria doboru pracownika do zwolnienia. Kryteria te powinny być sprawiedliwe, obiektywne i niedyskryminujące. Powinny być one wskazane w treści wypowiedzenia rozwiązującego, jako część przyczyny wypowiedzenia. Kryteria te podlegać będą badaniu przez sąd pracy podczas dokonywania oceny zasadności przyczyny wypowiedzenia, jeżeli pracownik odwoła się do sądu pracy.
Przepisy prawa nie zawierają wykazu takich kryteriów. Natomiast Sąd Najwyższy dopuścił stosowanie przede wszystkim kryteriów związanych ze stosunkiem pracy (np. umiejętności, kwalifikacje i doświadczenie zawodowe, dotychczasowy przebieg pracy, łączny staż pracy, dyspozycyjność umożliwiająca zapewnienie prawidłowego toku pracy), uznając, że kryteria odnoszące się do sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej pracownika (np. niepełnosprawność, samotne rodzicielstwo, posiadanie innych źródeł dochodu) mogą być stosowane jedynie posiłkowo.
Umowa o pracę może zostać także rozwiązania na mocy porozumienia stron. W takim przypadku konieczne będzie jednak uzyskanie zgody pracownika.
Program Centrum Pro Bono jest realizowany przez Fundację Uniwersyteckich Poradni Prawnych od 2007 roku. Inicjatywa Centrum Pro Bono zaspokaja rosnącą potrzebę pomocy prawnej pro bono na rzecz organizacji III sektora. Głównym obszarem działalności Centrum Pro Bono jest pośredniczenie pomiędzy organizacjami pozarządowymi poszukującymi wsparcia prawnego, a prawnikami, chętnymi do świadczenia pomocy prawnej pro bono. Dodatkowo, ścisła współpraca z kancelariami prawnymi i najlepszymi ekspertami w swoich dziedzinach pozwala nam podejmować wyzwania w postaci różnych projektów edukacyjnych i szkoleniowych skierowanych do organizacji non-profit. Obecnie z Centrum Pro Bono współpracuje 30 kancelarii z całej Polski.
Kancelaria Wardyński i Wspólnicy jest jedną z największych niezależnych polskich firm prawniczych. Skupiamy się na potrzebach naszych klientów, pomagając im znaleźć skuteczne i praktyczne rozwiązanie najtrudniejszych problemów prawnych.
Firma doradza w wielu dziedzinach, ale jest szczególnie ceniona przez klientów i konkurencję za swoje usługi w dziedzinie prawa pracy, sporów, transakcji, własności intelektualnej i nieruchomości.
Obecnie w firmie jest ponad 100 prawników świadczących obsługę prawną w języku polskim, angielskim, francuskim, niemieckim, hiszpańskim, rosyjskim, czeskim i koreańskim. Nasze biura znajdują się w Warszawie, Krakowie, Poznaniu i Wrocławiu.
Aktywnie działamy i rozwijamy działalność pro bono.
Jak przestrzegać prawa w NGO, jakie przepisy są ważne dla NGO – dowiesz się w serwisie poradnik.ngo.pl.
Źródło: inf. własna (poradnik.ngo.pl)
