Publicystyka - ngo.pl

Stowarzyszenie to ludzie, których łączy wspólna idea, wspólny pomysł na działanie. Czasem to dążenie do rozwiązania jakiegoś konkretnego społecznego problemu, czasem potrzeba, by podzielić się z innymi swoimi umiejętnościami, by rozwinąć nowe, także by miło spędzić czas. Motywy zakładania stowarzyszeń są różne, jednak podstawą są osoby, które włączą się w działania.

Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych. (art. 2 ust. 1).

Jeśli masz pomysł, wiesz, co chcesz robić, poszukaj sojuszników, osób które myślą podobnie, znajomych, przyjaciół.

Formalnie stowarzyszenie może być założone przez:

• co najmniej 7 osób (art. 9) – są to członkowie założyciele
• obywateli polskich, posiadających pełną zdolność do czynności prawnych, niepozbawionych praw publicznych (art. 3 ust. 1)
• cudzoziemców zamieszkałych w Polsce (art. 4 ust. 1).

Zmiana w ustawie dotyczy tylko liczby osób, które mogą zawiązać stowarzyszenie. Warunki, jakie muszą spełnić osoby indywidualne, pozostały takie same.

Skoro już mamy 7 osób chętnych do wspólnego działania, to trzeba zadbać o to, by stworzyć dobrą bazę, podstawę do działania. Dokumentem zbierającym zasady, na jakich stowarzyszenie będzie się opierało, jest statut. Statut to najważniejszy wewnętrzny akt prawny dla stowarzyszenia.

Stowarzyszenie samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności. (art. 2 ust. 2).

Minimalna zawartość statutu określona została w art. 10 ust. 1 ustawy Prawo o stowarzyszeniach. Zgodnie z tymi zapisami w statucie musi być informacja o:

• nazwie, siedzibie i terenie działania
• celach i sposobach ich realizacji
• członkach stowarzyszenia (sposób nabycia, przyczyny utraty członkostwa, prawa i obowiązki członków)
• władzach (sposób ich wyboru, uzupełniania składu oraz ich kompetencje)
• możliwości otrzymywania przez członków zarządu wynagrodzenia za czynności wykonywane w związku z pełnioną funkcją
• sposobie reprezentowania stowarzyszenia, w szczególności zaciągania zobowiązań majątkowych, a także sposobie podejmowania decyzji, czyli warunkach ważności uchwał
• sposobie uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich
• zasadach wprowadzania zmian w statucie
• sposobie rozwiązania się stowarzyszenia.

Nowością jest możliwość wynagradzania członków zarządu za pełnioną funkcję. Do tej pory członkowie, w tym członkowie zarządu mogli być zatrudniani w stowarzyszeniu przy pracach niezwiązanych bezpośrednio z obowiązkami, kompetencjami wynikającymi ze statutu (np. dostawiali wynagrodzenie na prowadzenie szkolenia, a nie za zarządzanie organizacją). Zgodnie ze zmienioną ustawą Prawo o stowarzyszeniach będzie można wynagradzać osoby w zarządach właśnie za ich pracę zarządczą. Warunkiem jest jednak wprowadzenie takiej możliwości do statutu stowarzyszenia.

W statucie stowarzyszenia może być oczywiście dużo więcej informacji. Część z nich (np. zasady tworzenia oddziałów terenowych) zgodnie ze zmienioną ustawą Prawo o stowarzyszeniach wymaga szczegółowego opisania zgodnie z wytycznymi (art. 10a). Będziemy o tym pisać w odrębnym artykule.

O zasadach uchwalania statutu stowarzyszenia informacje także tutaj:

Pomocna może być także filmowa instrukcja

Jest 7 osób gotowych do działania z napisanym własnym i niepowtarzalnym statutem z rozwiązaniami „szytymi na miarę”. Co teraz trzeba zrobić? Zebranie założycielskie.

Zebranie założycielskie to spotkanie, na którym formalnie członkowie – założyciele (po rejestracji stają się członkami zwyczajnymi) decydują o:

• założeniu stowarzyszenia
• przyjęciu (uchwaleniu) statutu. (Choć dobrą praktyką jest, by statut został napisany wcześniej tak by wszyscy mogli się z nim zapoznać, to w trakcie zebrania założycielskiego mogą pojawić się nowe pomysły, rozwiązania dotyczące poszczególnych zapisów statutu)
• wyborze zarządu
• rekomendujemy też wybranie od razu komisji rewizyjnej. (Choć nie ma obowiązku wybrania komisji rewizyjnej na zebraniu założycielskim, to rekomendujemy, by wykorzystać tę okazje, jaka jest spotkanie członków i wybrać komisję, ponieważ i tak trzeba będzie to zrobić – jej istnienie jest obowiązkowe w stowarzyszeniach).

Zgodnie z art. 9 znowelizowanej ustawy Prawo o stowarzyszeniach można wybrać także komitet założycielski. To zmiana w przepisach. Do 20 maja 2016 wybranie komitetu założycielskiego było obowiązkowe. Obecnie obowiązkowo trzeba powołać zarząd, gdyż to właśnie zarząd składa wniosek o rejestrację do KRS (art. 9 i 12 ust. 1).

Zebranie założycielskie jest prowadzone przez przewodniczącego / przewodniczącą zebrania. Taką osobę wybiera się na początku wraz z protokolantem / protokolantką czyli osobą rejestrującą (protokołującą) przebieg zebrania. Obydwie te osoby podpisują się pod protokołem z zebrania założycielskiego oraz podjętymi uchwałami, które są załącznikami do protokołu.

Jednym z pierwszych zadań przewodniczącego zebrania, prócz miłego przywitania wszystkich, jest przypomnienie o wpisaniu niezbędnych danych na liście członków założycieli. To bardzo ważny dokument zbierający informacje o osobach, które decydują się na założenie stowarzyszenia.

Lista założycieli musi zawierać imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania oraz własnoręczny podpis. Dodatkowo, z praktycznych względów, warto dodać numer PESEL – przyda się jeśli osoba zostanie wybrana do zarządu albo komisji rewizyjnej, jednakże nie jest to obowiązkowe.

Wszystkie dokumenty z zebrania założycielskiego czyli:

• listę założycieli
• statut
• protokół z uchwałami o założeniu stowarzyszenia, przyjęciu statutu, wyborze zarządu i komisji rewizyjnej, (a jeśli był wybrany także o wyborze komitetu założycielskiego)

stowarzyszenie przygotowuje w 3 egzemplarzach. Dwa z nich będą wysyłane do sądu, a trzeci zostaje w dokumentacji stowarzyszenia.

Zarząd wybrano spośród 7 członków założycieli i teraz to jego zadaniem jest rejestracja wniosku o założenie stowarzyszenia w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Wniosek składa się z formularzy KRS oraz dokumentów z zebrania założycielskiego.

Od 20 maja 2016 zarząd nowo założonego stowarzyszenia będzie więc składał do sądu:

• formularz KRS-W20 – formularz podstawowy służący do rejestracji stowarzyszenia, 1 sztuka, podpisuje cały zarząd
• formularz KRS-WK – formularz służący do zgłoszenia osób zasiadających w zarządzie, liczba egzemplarzy uzależniona od liczby osób w zarządzie (na jednym formularzu można zgłosić 2 osoby), podpisuje cały zarząd
• formularz KRS-WK – formularz służący do zgłoszenia osób zasiadających w komisji rewizyjnej, liczba egzemplarzy uzależniona od liczby osób w komisji rewizyjnej (na jednym formularzu można zgłosić 2 osoby), podpisuje cały zarząd
• listę założycieli, 2 sztuki, podpisują członkowie założyciele
• statut, 2 sztuki, podpisuje cały zarząd
• protokół wraz z uchwałami, 2 sztuki, podpisuje przewodniczący i protokolant

Stowarzyszenie bez działalności gospodarczej, tak jak do tej pory, nie płaci za rejestrację w KRS. Dodatkowo nie będzie też płacić za zgłaszanie zmian (np. w statucie).

Dodatkowo jeśli stowarzyszenie rejestruje od razu działalność gospodarczą składa formularz KRS-WM, jedna sztuka, podpisuje cały zarząd.

Dlaczego nadal trzeba składać dwa egzemplarze dokumentów z zebrania założycielskiego? Do tej pory związane było to z uprawnieniem starosty powiatu, na terenie którego znajduje się siedziba stowarzyszenia. Starosta (w miastach na prawach powiatu – prezydent) miał prawo do uczestniczenia w postępowaniu rejestrowym. Dostawał dokumenty i miał prawo zgłosić uwagi np. do statutu. Zmiana ustawy Prawo o stowarzyszeniach zniosła to uprawnienie, jednak nadal to starosta jest organem nadzoru zewnętrznego nad stowarzyszeniem i musi wiedzieć, że takie stowarzyszenie się zarejestrowało. Zatem sąd po rejestracji, informacyjne, przesyła do starostwa postanowienie o wpisie wraz z listą założycieli, statutem i uchwałami (art. 12. pkt. 4).

Następnym krokiem jest założenie konta bankowego i zgłoszenie informacji o numerze konta bankowego, a także innych informacji uzupełniających do urzędu skarbowego właściwego dla siedziby stowarzyszenia.