Polskie biblioteki coraz częściej zapraszają do współpracy zagranicznych wolontariuszy w ramach programu "Młodzież w działaniu". Jak niektóre biblioteki skorzystały z obecności wolontariuszy? Co zrobić, aby gościć wolontariuszy?
Współczesne biblioteki już dawno stały się miejscami, w których nie tylko można wypożyczyć książkę, ale wziąć udział w spotkaniu, warsztacie czy obejrzeć wystawę poświęconą ciekawym tematom. Co więcej, wiele bibliotek prowadzi działalność animacyjną, niejednokrotnie stając się centrum życia kulturalnego, szczególnie w małych społecznościach. Biblioteki często udostępniają bezpłatnie Internet i pomagają w wyszukiwaniu informacji, pomagają w rozwoju zainteresowań u młodych i starszych czytelników.
W tej bogatej działalności ważną rolę odgrywają również wolontariusze. Kilka bibliotek w Polsce zaangażowało się w Wolontariat Europejski w ramach Programu „Młodzież w działaniu” i zaprosiło do siebie wolontariuszy z zagranicy.
Miejska Biblioteka Publiczna w Olsztynie gości zagranicznych wolontariuszy od 2004 r. Realizuje projekt „Między Planetą 11 a Abecadłem – czyli Praca w nowoczesnych bibliotekach”, w którym co roku przyjmuje kilku wolontariuszy. Wolontariusze prowadzą zajęcia plastyczne, muzyczne, językowe dla dzieci i młodzieży, często bazując na własnych pomysłach. Uczestniczą również w działalności biblioteki proponowanej czytelnikom od wielu lat, tj. spotkaniach w kawiarenkach językowych, w których wolontariusze prowadzą klub dyskusyjny w swoim języku, organizują darmowe lekcje językowe dla dzieci i młodzieży, prowadzą zajęcia propagujące Wolontariat Europejski. „Udział młodzieży z innych krajów(…) znacznie uatrakcyjnił ofertę edukacyjno-kulturalną biblioteki. (…) Dzięki obecności wolontariuszy wzrasta motywacja uczenia się języków obcych wśród dzieci i młodzieży” – podkreślają pracownicy biblioteki. Biblioteka w Olsztynie samodzielnie aplikowała o środki na goszczenie wolontariuszy do Programu „Młodzież w działaniu” i samodzielnie zarządza projektem.
Inną drogę wybrała Miejska Biblioteka Publiczna Widzew-Łódź. Koordynację projektu i aplikowanie o środki finansowe biblioteka przekazała w ręce bardzo doświadczonej łódzkiej organizacji Fundacji Edukacji i Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Fundacja zajęła się stroną praktyczną projektu, natomiast biblioteka gościła wolontariuszy. Jednym z zadań powierzonych wolontariuszom jest budowanie Bibliotecznych Klubów Europejskich – miejsca, gdzie czytelnicy będą mogli spotkać się z kulturą kraju wolontariusza w trakcie różnych warsztatów. Obecność i działania wolontariuszy mają rozbudzić wśród bywalców biblioteki zainteresowanie krajami należącymi do Unii Europejskiej, rozwijać zainteresowania plastyczne dzieci, promować europejską literaturę dziecięcą a także zachęcać do nauki języków obcych. W chwili obecnej w filiach biblioteki funkcjonują kluby: skandynawski, hiszpański, niemiecki, włoski i angielski. Biblioteka gości wolontariuszy od 2007 r.
To tylko dwa przykłady bibliotek, które zdecydowały się gościć wolontariuszy, aby uatrakcyjnić swoją ofertę. W Wolontariat Europejski zaangażowanych jest jeszcze kilka innych bibliotek: w Krakowie, Lęborku, Krośnicach i Gdyni. Zaproszenie wolontariusza z zagranicy do pracy w bibliotece przynosi podwójne zyski: bibliotece i wolontariuszowi. Biblioteka ma możliwość zaprosić do swojej działalności wolontariusza, który może wnieść odmienne podejście do pracy i świeże pomysły na uatrakcyjnienie oferty bibliotecznej. W małych społecznościach wolontariusz zagraniczny może dodatkowo przyciągać czytelników, którzy będą chcieli zapoznać się z jego kulturą, tradycjami kraju, z którego pochodzi i tym samym trafią do biblioteki. Wolontariusze mogą wykonywać różne prace – mogą być osobą odpowiedzialną za promocję działań biblioteki w środowisku lokalnym, przygotowywać i obsługiwać imprezy masowe, dokumentować i fotografować działalność biblioteki, uczyć języków obcych, itd. Z kolei wolontariusz może zapoznać się z działaniem bibliotek w Polsce, ich rolą, zapozna się z kulturą polską, tradycjami i zwyczajami. Korzyści są zatem obustronne.
Dana, wolontariuszka z Rumunii goszczona w bibliotece w Łodzi podsumowuje swój projekt: " Najwspanialszą umiejętnością, którą nabyłam pracując w bibliotece jest umiejętność pracy z ludźmi, w szczególności z dziećmi. Nie wiem, czy to pomoże w mojej karierze zawodowej, ale wiem, że mogę być dobrym nauczycielem".
Te oraz inne działania wolontariusze realizują w ramach Wolontariatu Europejskiego programu "Młodzież w działaniu". Mogą spędzić maksymalnie 12 miesięcy w Polsce. Organizacja otrzymuje dofinansowanie na ich pobyt – zakwaterowanie, wyżywienie, ubezpieczenie, koszty podróży, a także na koszty administracyjne i materiały związane z pracą dla wolontariuszy. Przykładowe dofinansowanie na projekt pobytu jednego wolontariusza przez 12 miesięcy wynosi ok. 8 000 EUR. Może również uczestniczyć w szeregu szkoleń krajowych i międzynarodowych służących podnoszeniu kompetencji pracowników i rozwojowi organizacji.
Wolontariat Europejski jest realizowany w ramach programu Unii Europejskiej "Młodzież w działaniu”. Pozwala on uzyskać dofinansowanie na realizację projektu. Dzięki temu młodzi ludzie w wieku 13–30 lat mogą realizować swoje pasje, rozwijać umiejętności i zdobywać nowe doświadczenia w czasie wolnym od nauki. Program adresowany jest również do osób pracujących z młodzieżą oraz organizacji działających na rzecz młodzieży, które chcą podnieść swoje kwalifikacje, rozwinąć działalność czy nawiązać współpracę międzynarodową. „Młodzież w działaniu” wspiera przedsięwzięcia, które mają pomóc w rozwoju osobowości młodych ludzi oraz sprzyjać nabywaniu nowych umiejętności. Za realizację programu w Polsce odpowiada Narodowa Agencja Programu „Młodzież w działaniu”, której rolę pełni Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Przykłady bibliotek goszczących wolontariuszy w ramach Wolontariatu Europejskiego
Wolontariusze wspierają zespół biblioteki w bieżącej działalności. Do ich zadań należą: współprowadzenie serwisu użytkownika, poszukiwanie nowych zagranicznych książek dostosowanych do profilu biblioteki, digitalizacja zbiorów bibliotecznych, organizacja imprez i wystaw, fotografowanie i obróbka obrazu. Wolontariusze koordynują również projekt "Spotkajmy się w bibliotece" , którego celem jest umożliwienie czytelnikom spotkań z odmienną kulturą. Ponadto wolontariusze organizują spotkania dla grup dzieci, młodzieży i seniorów.
Projekty Wolontariatu Europejskiego koordynowane są przez Stowarzyszenie Rozwoju i Integracji Młodzieży z Krakowa.
Jak włączyć bibliotekę do Wolontariatu Europejskiego?
Pomysły na prace dla wolontariuszy można znaleźć w publikacji ęVolunteer Involvement in California Libraries. Best Practices" (Uczestnictwo społeczne w kalifornijskich bibliotekach. "Dobre praktyki") oraz w poradniku „WOLONTARIAT w bibliotece+ informacje praktyczne i wskazówki dla bibliotekarzy” Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, 2012
Zdjęcia zamieszczone w tym artykule pochodzą z projektu goszczącego wolontariuszy w Bibliotece Miejskiej Widzew-Łódź kordynowanego przez Fundację Edukacji i Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Wolontariuszki na zdjęciach: Dana z Rumunii i Angeline z Francji.
Źródło: Program "Młodzież w działaniu"