Publicystyka - ngo.pl

– Długo pracowaliśmy nad tym rozwiązaniem. Problem istnieje. Dlatego wspólnie z sektorem i stroną rządową przyjęłliśmy w Sejmie takie rozwiązanie, że środki z 1% wydatkowane na reklamę podlegają kontroli publicznej – tłumaczył poseł sprawozdawca Tadeusz Tomaszewski, który proponował odrzucenie poprawki Senatu. Do tej rekomendacji przychylili się także pozostali posłowie z komisji. Podobny los spotkał inną propozycję senatorów, aby przepisy o inicjatywie lokalnej pozostawić bez zmian, w brzmieniu takim, jak jest obecnie w ustawie o działalności pożytku publicznego (nowelizacja rozszerza możliwość stosowania inicjatywy lokalnej także na tereny i obiekty nie należące do samorządu). Większość z 13 poprawek zgłoszonych przez Senatu została jednak uwzględniona. Głosowanie nad przyjęciem sprawozdania Komisji w sprawie senackich poprawek odbyło się tego samego dnia, pod koniec obrad Sejmu.

Prace nad znowelizowaniem ustawy o działalności pożytku publicznego tym razem zainicjowali posłowie z sejmowej podkomisji ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi, którzy jeszcze w 2013 roku poprosili Departament Pożytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (DPP MPiPS) o pomoc w zebraniu propozycji zmian wśród organizacji.

Departament we współpracy z Radą Działalności Pożytku Publicznego (RDPP) przygotował propozycje zmian, które następnie – w październiku 2014 r. – trafiły do Tadeusza Tomaszewskiego, przewodniczącego podkomisji. Na tej podstawie, przez kolejnych kilka miesięcy, posłowie z podkomisji wraz z przedstawicielami organizacji i DPP przygotowywali komisyjny projekt nowelizacji ustawy. W końcu, w kwietniu 2015 roku, projekt trafił pod obrady Sejmu (do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny), a następnie (w lipcu 21015 r.) – Senatu.

5 sierpnia 2015 roku posłowie ostatecznie zakończyli prace nad nowelizacją ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz ustawy o fundacjach. Projekt został przekazany Prezydentowi do podpisu.

Jak wielokrotnie podkreślali przedstawiciele organizacji pozarządowych, jak i posłowie, nowelizacja ta nie ma charakteru systemowego (np. nie podjęto się całościowej reformy mechanizmu 1% odpisu podatku dochodowego) i odpowiada na bieżące problemy zgłaszane przez organizacje pozarządowe. Nie mniej problemów i zmian z nich wynikających jest sporo. Nowelizacja przewiduje m.in.:

• odrębne uregulowanie zasad udostępniania informacji publicznej przez organizacje pozarządowe;
• rozbudowanie przepisów dotyczących zlecania zadań publicznych przez samorządy w formie regrantingu;
• doprecyzowanie przepisów o możliwości podzlecania realizacji zadania publicznego przez podmiot niebędący stroną umowy o realizację zadania publicznego;
• doprecyzowanie przepisów dotyczących działalności odpłatnej pożytku publicznego;
• wprowadzenia sankcji za pośrednictwo w zbieraniu i przekazywaniu 1% podatku dla organizacji pożytku publicznego, które w danym roku nie znalazły się na liście OPP uprawnionych do otrzymywania 1% podatku dochodowego od osób fizycznych;
• utworzenia Funduszu Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego, który ma być zasilany m.in. niewykorzystanymi (np. z powodu utraty statusu OPP) lub nieprawidłowo wydatkowanymi przez OPP środkami z 1%;
• informowania o wykorzystaniu środków z 1% na promocję OPP;
• informowania o możliwości (lub braku możliwości) wyboru organizacji pożytku publicznego w programach komputerowych do rozliczania podatku dochodowego od osób fizycznych;
• ograniczenia trwania kontroli do 24 dni roboczych w ciągu roku kalendarzowego w odniesieniu do kontroli prowadzonych przez MPiPS w stosunku do OPP;
• zredukowania obowiązków sprawozdawczych dla fundacji posiadających status OPP;
• wprowadzenia nowych obowiązków dla administracji publicznej w zakresie powoływania i współpracy z radami pożytku publicznego oraz uchwalania programów współpracy (rocznych i wieloletnich);
• uporządkowania i doprecyzowania przepisów dotyczących rad działalności pożytku publicznego różnych szczebli;
• wyposażenia ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego w większe uprawnienia w zakresie wnioskowania o wykreślnie z Krajowego Rejestru Sądowego informacji o posiadanym przez daną organizację statusu pożytku publicznego jeśli ta organizacja prowadzi swą działalność niezgodnie z przepisami ustawy.

Większość zmian wejdzie w życie po upływie 60 dni od ogłoszenia. Nie dotyczy to jednak przepisów o możliwości powołania Rady Działalności Pożytku Publicznego w poszerzonym składzie (tutaj vacatio legis jest 14 dni), przepisów o wojewódzkich, powiatowych oraz gminnych radach pożytku publicznego powołanych przed dniem wejścia w życie nowelizacji (nadal stosuje się przepisy dotychczasowe) oraz otwartych konkursów ofert ogłoszonych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie nowelizacji (także stosuje się przepisy dotychczasowe).

Nowelizację podpisze (o ile nie będzie miał do niej zastrzeżeń konstytucyjnych) już nowy prezydent – Andrzej Duda.